Bài 12. Cảnh khuya

XIN KÍNH CHÀO QUÝ THẦY, CÔ GIÁO
VỀ DỰ GIỜ HỘI THI GIÁO VIÊN DẠY GIỎI

Giáo viên:
Trường THCS
Bánh trôi nước
KIỂM TRA KIẾN THỨC CŨ
Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra
( Thiên Trường vãn vọng)
Sông núi nước Nam
(Nam quốc sơn hà)
Em hãy xác định thể thơ của ba bài thơ sau?
Thất ngôn tứ tuyệt( Tuyệt cú)
BÀI 12
CẢNH KHUYA

RẰM THÁNG GIÊNG
Hồ Chí Minh
(Nguyên tiêu)
I. ĐỌC- TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả:
- Hồ Chí Minh ( 1890 – 1969 ), quê ở Nghệ An.
- Bác là anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới.
CẢNH KHUYA- RẰM THÁNG GIÊNG( Nguyên tiêu)
2. Tác phẩm:
Đọc chú thích (* ) trong sách giáo khoa/ 141
Hướng dẫn đọc: Đọc giọng diễn cảm, giọng thanh thản và sâu lắng, chú ý ngắt đúng nhịp…
CẢNH KHUYA

Tiếng suối trong / như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ / bóng lồng hoa.
Cảnh khuya như vẽ / người chưa ngủ,
Chưa ngủ / vì lo nỗi nước nhà.


1947
CẢNH KHUYA- RẰM THÁNG GIÊNG( Nguyên tiêu)



RẰM THÁNG GIÊNG (Nguyên tiêu)
Kim dạ nguyên tiêu / nguyệt chính viên,
Xuân giang xuân thuỷ / tiếp xuân thiên;
Yên ba thâm xứ / đàm quân sự,
Dạ bán quy lai / nguyệt mãn thuyền.

Dịch nghĩa
Đêm nay, đêm rằm tháng giêng, trăng đúng lúc tròn nhất
Sông xuân, nước xuân tiếp giáp với trời xuân;
Nơi sâu thẳm mịt mù khói sóng bàn việc quân,
Nửa đêm quay về trăng đầy thuyền.
Dịch thơ
Rằm xuân lồng lộng trăng soi,
Sông xuân nước lẫn mầu trời thêm xuân;
Giữa dòng bàn bạc việc quân,
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.
1948
CẢNH KHUYA- RẰM THÁNG GIÊNG( Nguyên tiêu)
- Hoàn cảnh sáng tác:

- Thể thơ :
I. ĐỌC- TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
+ “ Cảnh khuya” năm 1947
+ “ Rằm tháng giêng” năm 1948
Khi Bác đang hoạt động ở chiến khu Việt Bắc
CẢNH KHUYA- RẰM THÁNG GIÊNG( Nguyên tiêu)


CẢNH KHUYA
Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
RẰM THÁNG GIÊNG (Nguyên tiêu)
Phiên âm
Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,
Xuân giang xuân thuỷ tiếp xuân thiên;
Yên ba thâm xứ đàm quân sự,
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.
Dịch thơ
Rằm xuân lồng lộng trăng soi,
Sông xuân nước lẫn mầu trời thêm xuân;
Giữa dòng bàn bạc việc quân,
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.
CẢNH KHUYA- RẰM THÁNG GIÊNG( Nguyên tiêu)
- Hoàn cảnh sáng tác:
- Thể thơ : Thơ thất ngôn tứ tuyệt

I. ĐỌC- TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:

- Bố cục:
2 phần
CẢNH KHUYA- RẰM THÁNG GIÊNG( Nguyên tiêu)
I. ĐỌC- TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN
1. Cảnh khuya
Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
a. Cảnh trăng rừng Việt Bắc lúc đêm khuya:
-> So sánh mới mẻ làm thiên nhiên gần gũi với con người.
-> Điệp từ: sự vật đan xen, hòa hợp.
- Tiếng suối- tiếng hát
- Trăng lồng cổ thụ- bóng lồng hoa
CẢNH KHUYA- RẰM THÁNG GIÊNG( Nguyên tiêu)
=> Cảnh đẹp, sống động, lung linh,huyền ảo, thơ mộng…
I. ĐỌC- TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN
1. Cảnh khuya
a. Cảnh trăng rừng Việt Bắc lúc đêm khuya:
b. Tâm trạng vì nước vì dân của Bác:
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
tâm hồn thi sĩ- chiến sĩ của Bác.
=>Bác là vị lãnh tụ yêu nước yêu thiên nhiên và có tinh thần trách nhiệm cao.
- Cảnh khuya- người chưa ngủ
- Chưa ngủ- lo nỗi nước nhà
CẢNH KHUYA- RẰM THÁNG GIÊNG( Nguyên tiêu)
-> So sánh, điệp ngữ:
2Q
I. ĐỌC- TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN
1. Cảnh khuya
2. Rằm tháng giêng
Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,
Xuân giang xuân thủy tiếp xuân thiên;
( Rằm xuân lồng lộng trăng soi,
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân.)
->Trăng rằm rất tròn và sáng.
-> Điệp từ:
- Nguyệt chính viên:
Trăng lúc tròn nhất
- Xuân giang- xuân thủy- xuân thiên
Không gian cao, rộng, tràn ngập sắc xuân.
CẢNH KHUYA- RẰM THÁNG GIÊNG( Nguyên tiêu)
a. Cảnh trăng rằm tháng giêng:
=> Ca ngợi vẻ đẹp và sức sống mùa xuân.
I. ĐỌC- TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN
1. Cảnh khuya
2. Rằm tháng giêng
a. Cảnh trăng rằm tháng giêng:
b. Phong thái của Bác:
Yên ba thâm xứ đàm quân sự,
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.
(Giữa dòng bàn bạc việc quân,
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.)
-> Người cách mạng yêu nước
->Thi sĩ yêu thiên nhiên
=> Phong thái ung dung,
tinh thần lạc quan cách mạng.
- Đàm quân sự:
Bàn việc nước
- Nguyệt mãn thuyền:
Thuyền trở đầy trăng
CẢNH KHUYA- RẰM THÁNG GIÊNG( Nguyên tiêu)
I. ĐỌC- TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN
1. Cảnh khuya
2. Rằm tháng giêng
III. TỔNG KẾT
CẢNH KHUYA- RẰM THÁNG GIÊNG( Nguyên tiêu)
Thảo luận nhóm
Thời gian 2 phút
CẢNH KHUYA- RẰM THÁNG GIÊNG( Nguyên tiêu)
Hai bài thơ “ Cảnh khuya” và “Rằm tháng giêng” có nét chung và riêng gì?
(Gợi ý: Hoàn cảnh sáng tác, thể thơ, đề tài, phong cách thơ của Bác, vể đẹp tâm hồn của Bác…)
CẢNH KHUYA- RẰM THÁNG GIÊNG( Nguyên tiêu)
Cùng được Bác sáng tác ở Việt Bắc, thời kì đầu chống Pháp.
Đều theo thể thất ngôn tứ tuyệt
Cùng viết về cảnh trăng đẹp
Đều thể hiện phong cách thơ của Bác mang màu sắc cổ điển mà hiện đại
Vẻ đẹp tâm hồn có sự thống nhất tình yêu thiên nhiên gắn liền với lòng yêu nước, tâm hồn nghệ sĩ hòa hợp thống nhất với cốt cách của người chiến sĩ, vị lãnh tụ.



*Nét chung:
CẢNH KHUYA
- Viết bằng tiếng Việt
-Cảnh trăng trong rừng đẹp như bức tranh nhiều tầng lớp, quấn quýt.
RẰM THÁNG GIÊNG
- Viết bằng chữ Hán
- Cảnh trăng rằm trên sông với không gian bát ngát tràn đầy sức xuân.
*Nét riêng:
Hai bài thơ “ Cảnh khuya” và “Rằm tháng giêng” có:
I. ĐỌC- TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN
1. Cảnh khuya
2. Rằm tháng giêng
III. TỔNG KẾT
CẢNH KHUYA- RẰM THÁNG GIÊNG( Nguyên tiêu)
Ghi nhớ/SGK(143)
I. ĐỌC- TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN
III. TỔNG KẾT
IV. LUYỆN TẬP
CẢNH KHUYA- RẰM THÁNG GIÊNG( Nguyên tiêu)
Tìm những câu thơ viết về trăng của Chủ tịch
Hồ Chí Minh mà em biết?
Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe cửa ngắm Nhà thơ
( Ngắm trăng - Nhật ký trong tù)
Trăng vào cửa sổ đòi thơ
Việc quân đang bận xin chờ hôm sau
( Tin thắng trận)
Trung thu trăng sáng như gương
Bác Hồ ngắm cảnh nhớ thương nhi đồng
CẢNH KHUYA- RẰM THÁNG GIÊNG( Nguyên tiêu)
HƯỚNG DẪN HỌC TẬP Ở NHÀ
- Học thuộc lòng hai bài thơ trên và phần ghi nhớ.
- Tập so sánh bản phiên âm với bản dịch thơ bài Rằm tháng giêng.
Về nhà ôn tập tốt để làm bài kiểm tra Tiếng Việt.


XIN CH�N TH�NH C?M ON C�C TH?Y Cễ GI�O V� C�C EM H?C SINH