Bài 12. Cách làm bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học

Ngữ Văn 7 (Tiết 50) - GV dạy: Phan Đình Bảo
I. Tìm hiểu cách làm bài văn
biểu cảm về tác phẩm văn học:
1. Bài tập tìm hiểu:
Bài văn: "Cảm nghĩ về một bài ca dao" của Nguyên Hồng.
(SGK trang 146, 147)
VÌ NHỚ MÀ BUỒN
Đêm qua ra đứng bờ ao
Trông cá cá lặn trông sao sao mờ.
Buồn trông con nhện chăng tơ
Nhện ơi nhện hỡi nhện chờ mối ai ?
Đêm đêm tưởng dải Ngân Hà
Chuôi sao Tinh Đẩu đã ba năm tròn.
Đá mòn nhưng dạ chẳng mòn
Tào Khê nước chảy vẫn còn trơ trơ.
1. Bài tập tìm hiểu:
Bài văn: "Cảm nghĩ về một bài ca dao" của Nguyên Hồng.
(SGK trang 146, 147)
I. Tìm hiểu cách làm bài văn
biểu cảm về tác phẩm văn học:
1. Bài tập tìm hiểu:
Bài văn: "Cảm nghĩ về một bài ca dao" của Nguyên Hồng.
(SGK/146, 147)
Nhằm bộc lộ tình cảm, cảm xúc của mình sau khi đọc bài ca dao.
Như vậy để bộc lộ cảm xúc của mình tác giả Nguyên Hồng đã sử dụng cách lập ý như thế nào ? Em hãy chỉ ra các hình ảnh, chi tiết đó có trong bài văn trên?
I. Tìm hiểu cách làm bài văn
biểu cảm về tác phẩm văn học:
1. Bài tập tìm hiểu:
Bài văn: "Cảm nghĩ về một bài ca dao" của Nguyên Hồng.
(SGK/146, 147)
Như vậy để bộc lộ cảm xúc của mình tác giả Nguyên Hồng đã sử dụng cách lập ý như thế nào ? Em hãy chỉ ra các hình ảnh, chi tiết đó có trong bài văn trên?
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
I. Tìm hiểu cách làm bài văn
biểu cảm về tác phẩm văn học:
1. Bài tập tìm hiểu:
Bài văn: "Cảm nghĩ về một bài ca dao" của Nguyên Hồng.
(SGK/146, 147)
Như vậy để bộc lộ cảm xúc của mình tác giả Nguyên Hồng đã sử dụng cách lập ý như thế nào ? Em hãy chỉ ra các hình ảnh, chi tiết đó có trong bài văn trên?
Yếu tố tưởng tượng: . có bóng một người đội khăn.. ở bờ ao tối mờ mờ.
Yếu tố liên tưởng: .một người quen thật của tôi.. hướng về cố hương.
Yếu tố hồi tưởng: .tôi chỉ lơ mơ nghe thầy giáo giảng...
Yếu tố suy ngẫm: .thì ra cái vùng sao như cát, như thuỷ tinh.. vô cùng.
I. Tìm hiểu cách làm bài văn
biểu cảm về tác phẩm văn học:
1. Bài tập tìm hiểu:
Bài văn: "Cảm nghĩ về một bài ca dao" của Nguyên Hồng.
(SGK/146, 147)
Bài văn gồm mấy đoạn ? Mỗi đoạn bày tỏ tình cảm gì của tác giả ?
? Bài văn gồm 4 đoạn, mỗi đoạn nói về hai câu lục bát trong bài.
Hai câu đầu: giả định và đặt mình vào trong cảnh để thể nghiệm, bày tỏ cảm xúc của tác giả.
Hai 3, 4: cảnh ngóng trông, tiếng kêu, tiếng nấc của người ngóng trông.
Hai câu 5, 6: cảm nghĩ về sông Ngân Hà.con sông nhớ thương.
Hai câu cuối: cảm nghĩ về con sông Tào Khê.
I. Tìm hiểu cách làm bài văn
biểu cảm về tác phẩm văn học:
a.Thế nào là cảm nghĩ về một tác phẩm văn học ?
Là trình bày những cảm xúc, tưởng tượng, liên tưởng, suy ngẫm của mình về nội dung và hình thức của tác phẩm đó.
2. Bài học:
1. Bài tập tìm hiểu:
Là trình bày những cảm xúc, tưởng tượng, liên tưởng, suy ngẫm của mình về nội dung và hình thức của tác phẩm đó.
Vậy thế nào là cảm nghĩ về một tác phẩm văn học ?
I. Tìm hiểu cách làm bài văn
biểu cảm về tác phẩm văn học:
a.Thế nào là phát biểu cảm nghĩ về một tác phẩm văn học ?
Mở bài: Giới thiệu tác phẩm và hoàn cảnh tiếp xúc với tác phẩm.
2. Bài học:
1. Bài tập tìm hiểu:
Là trình bày những cảm xúc, tưởng tượng, liên tưởng, suy ngẫm của mình về nội dung và hình thức của tác phẩm đó.
b. Bố cục:
Thân bài: Những cảm xúc, suy nghĩ do tác phẩm gợi lên.
Kết bài: Ấn tượng chung về tác phẩm.
I. Tìm hiểu cách làm bài văn
biểu cảm về tác phẩm văn học:
a.Thế nào là phát biểu cảm nghĩ về một tác phẩm văn học ?
2. Bài học:
1. Bài tập tìm hiểu:
Là trình bày những cảm xúc, tưởng tượng, liên tưởng, liên tưởng, suy ngẫm của mình về nội dung và hình thức của tp đó.
b. Bố cục:
I. Tìm hiểu cách làm bài văn
biểu cảm về tác phẩm văn học:
a.Thế nào là phát biểu cảm nghĩ về một tác phẩm văn học ?
2. Bài học:
1. Bài tập tìm hiểu:
Là trình bày những cảm xúc, tưởng tượng, liên tưởng, liên tưởng, suy ngẫm của mình về nội dung và hình thức của tác phẩm đó.
b. Bố cục:
Em hãy đọc đoạn văn sau và suy nghĩ trả lời một số câu hỏi!
1. Nội dung của đoạn văn trên là:
a. Kể lại nội dung bài thơ.
b. Bày tỏ những tình cảm, cảm xúc của tác giả về bài thơ Bài ca nhà tranh bị gió thu phá của Đỗ Phủ.
c. Tái hiện lại những hình ảnh được miêu tả trong bài thơ.
d. Phân tích cái hay, cái đẹp về nội dung và nghệ thuật của bài thơ.
2. Tác giả đã dùng cách thể hiện gì để biểu đạt nội dung ?
a. Trình bày cảm xúc trực tiếp.
b. Liên tưởng, tưởng tượng.
c. Suy ngẫm.
d. Cả 3 cách trên.
3. Chỉ ra bố cục của đoạn văn trên.
I. Tìm hiểu cách làm bài văn
biểu cảm về tác phẩm văn học:
a.Thế nào là phát biểu cảm nghĩ về một tác phẩm văn học ?
2. Bài học:
1. Bài tập tìm hiểu:
b. Bố cục:
II. Luyện tập:
Gợi ý: Cảm xúc của em bắt nguồn từ điều gì ? Hình ảnh nào ? Tâm hồn của Bác ra sao ?
Cảm xúc được bộc lộ từ các hình ảnh:
Sự hấp dẫn, mới mẻ trong cách so sánh.
Hình ảnh đan xen, sống động.
Sự hoà hợp, gần gũi giữa con người và thiên nhiên ? Tâm hồn Bác.
Câu 1. Cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh.
Cảm xúc được bộc lộ từ các hình ảnh: (Sự hấp dẫn, mới mẻ trong cách so sánh.Hình ảnh đan xen, sống động. Sự hoà hợp, gần gũi giữa con người và thiên nhiên) ? Tâm hồn Bác.
BÀI VỪA HỌC:
Nắm vững khái niệm văn biểu cảm về tác phẩm văn học (cách lập ý.). Bố cục .
Hoàn thành bài phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê của Hạ Tri Chương.
Chọn 1 bài đã học trong chương trình mà em thích viết vào vở tập.
BÀI SẮP HỌC: VĂN BẢN: TIẾNG GÀ TRƯA (2 tiết)
- Đọc kỹ bài thơ và phần chú thích SGK trang 150, 151.
- Những hình ảnh và kỷ niệm gì trong tuổi thơ đã được gợi lại từ tiếng gà trưa ? Qua đó bài thơ đã biểu hiện những tình cảm gì của tác giả?
Xin chân thành cảm ơn!
Tiết học đến đây là kết thúc.
Kính chúc quí thầy cô sức khoẻ!
Và chúc các em lớp 7B ngày càng học giỏi hơn nữa!
Đọc bài thơ Bài ca nhà tranh bị gió thu phá của thi hào Đỗ Phủ tự nhiên tôi thấy gần gũi thân thiết. Nhà tranh bị gió thu phá! Một đề tài gần gũi quen thuộc với người dân Việt Nam ta biết bao!
Đỗ Phủ sống vào thế kỷ thứ VIII, cách ngày nay đã 1200 năm, mà cảnh gió bão trong bài thơ chẳng khác gì hôm nay! Ai đã trải qua cảnh gió bão, đã nhìn thấy cảnh tàn phá của gió bão trên màn ảnh nhỏ đều dễ dàng nhận thấy, sự tàn phá của thiên nhiên xưa nay thật giống nhau. Mà đâu phải chỉ giống nhau! Với nhịp độ phá hoại môi trường, nhất là phá rừng diễn ra càng nhanh, càng nhiều như hiện nay, bão lụt gần đây hoành hành càng thất thường, càng dữ dội.
. Cảnh nhà dột, chăn ướt, không ngủ được trong bài thơ thật chân thực. Đọc lên như thấy cảnh thê thảm hiện lên trước mắt. Chi tiết "Con nằm xấu nết đạp lót nát" rất thật. Trẻ con ngủ mê thường đạp lung tung, làm rách thêm cái chăn vốn đã cũ nát. Sự vô tâm của trẻ thơ cũng làm hư hỏng thêm cái gia sản vốn đã nghèo nàn của nhà thơ.
Nhưng tâm hồn nhà thơ thật cao thượng và giàu có biết bao. Ông ao ước:
"Ước được nhà rộng muôn ngàn gian
Che khắp thiên hạ kẻ sĩ nghèo đều hân hoan"
. Đỗ Phủ quả là nhà thơ lớn. Ông đã vượt lên tình cảnh bi thảm của riêng mình để nghĩ đến kẻ sĩ trong thiên hạ.
(Nguyên Hồng- Một tuổi thơ văn)