Bài 11. Từ đồng âm

Kiểm tra bài cũ:
Cho biết nội dung và nghệ thuật bài thơ bài ca nhà tranh bị gió thu phá ? Qua bài thơ em cảm nhận gì về tác giả ?
Kết hợp nhiều phương thức biểu đạt, Đỗ Phủ đã thể hiện một cách sinh động nỗi khổ của bản thân vì căn nhà tranh bị gió thu phá. Điều đáng quý hơn là, vượt lên trên bất hạnh cá nhân, nhà thơ đã bộc lộ khát vọng cao cả: ước sao có được ngôi nhà vững chắc ngàn vạn gian để che chở cho tất cả mọi người nghèo trong thiên hạ.
tiết 43
từ đồng âm

Tiết 43: TỪ ĐỒNG ÂM
I. Thế nào là từ đồng âm:
1.Ví dụ: Sgk/135

2. Ghi nhớ: SGK/135.



Lồng 1: Chỉ hoạt động nhảy dựng lên, chạy lung tung.
Lồng 2: Đồ vật làm bằng tre, nứa, kim loại dùng để nhốt vật nuôi.
> Giống nhau về mặt âm thanh nhưng nghĩa khác xa nhau.
Con ngựa đang đứng bỗng lồng lên.
Mua được con chim bạn tôi nhốt vào lồng.


Bài tập thảo luận (3 Phỳt):
Em có nhận xét gì về nghĩa các từ "chân" trong các ví dụ sau?
Cơ sở chung của những từ "chân" này là gì? Từ "chân" có phải là từ đồng âm không?
a.Bố tôi bị đau chân.
b.Cái bàn này đã bị gãy chân.
c. Chân tường này đã bị mốc.
- Chân 1: Bộ phận dưới cùng của cơ thể người, động vật dùng để đi.
- Chân 2: Bộ phận dưới cùng của một số đồ dùng, có tác dụng đỡ cho các bộ phận khác.
- Chân 3: Phần dưới cùng của một số vật, tiếp giáp và bám chặt mặt nền.
-> Nét nghĩa chung: "bộ phận dưới cùng".
=> Không phải từ đồng âm, là từ nhiều nghĩa.



Bài tập 1: Sgk/136
Tìm từ đồng âm với mỗi từ đưuợc gạch chân bên dưuới?
Tháng tám, thu cao, gió thét già,
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta.
Tranh bay sang sông rải khắp bờ,
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa,
Mảnh thấp quay lộn vào muương sa.
+ Cao 1: Cao thấp
+ Cao 2: Nấu cao.
+ Ba 1: Ba má
+ Ba 2: Số ba
+ Tranh 1: Nhà tranh
+ Tranh 2: Tranh ch?p
+ Sang 1: Sang trọng
+ Sang 2: Sang sông














Tiết 43: TỪ ĐỒNG ÂM
I. Thế nào là từ đồng âm:
1. Ví dụ:

2. Ghi nhớ: SGK/135.



“Đem cá vào kho”
Lồng 1: nhảy dựng lên, chạy lung tung.
Lồng 2 đồ vật làm bằng tre, nứa, kim loại dùng để nhốt vật nuôi.
> Hai từ phát âm giống nhau nhưng nghĩa khác xa nhau.
II. Sử dụng từ đồng âm:
- Phải chú ý đến hoàn cảnh giao tiếp, những từ ngữ xung quanh để xác định nghĩa của từ đồng âm
Kho 1: chế biến thức ăn.
Kho 2: nơi chứa hàng.
* Ghi nhớ: SGK/ 136

Tiết 43: TỪ ĐỒNG ÂM




Bài tập nhanh:
Câu 1. Dể tránh nh?ng hiểu lầm do hiện tuượng từ đồng âm gây ra, cần chú ý điều gỡ khi giao tiếp?
A. Chú ý đầy đủ đến ng? cảnh, dùng từ chính xác, để tránh hiểu sai nghĩa của từ trong câu.
B. Chú ý phát âm thật chính xác.
C. Chú ý thông báo rằng mỡnh sắp sửa dùng từ đồng âm.
Câu 2. Cần phân biệt từ đồng âm với hiện tuợng nào dưới đây?
A. Hiện tuượng từ đồng nghĩa.
B. Hiện tuượng từ nhiều nghĩa.
C. Hiện tuợng từ trái nghĩa.


A
B
Tiết 43: TỪ ĐỒNG ÂM
I. Thế nào là từ đồng âm:




III. Luyện tập:
Bµi tËp 1 (Lµm råi)
Bµi tËp 2
Nhãm 1: Tìm c¸c nghÜa kh¸c nhau cña danh tõ cæ vµ gi¶i thÝch mèi liªn quan giữa c¸c nghÜa ®ã.
+ Cæ (NghÜa gèc) bé phËn nèi liÒn th©n vµ ®Çu cña ng­êi hay ®éng vËt.
+Cæ: bé phËn nèi liÒn c¸nh tay vµ bµn tay, èng ch©n vµ bµn ch©n (cæ tay, cæ ch©n….)
+ Cæ: Bé phËn nèi liÒn giữa th©n vµ miÖng cña ®å vËt( cæ chai, cæ lä...)
Nhãm 2: Tìm tõ ®ång ©m víi danh tõ cæ vµ cho biÕt nghÜa cña tõ ®ã.
+ Cæ: x­a (cæ ®¹i, cæ thô, cæ kÝnh....)

II. Sử dụng từ đồng âm:
Bài tập 3
D?t cõu v?i m?i t? d?ng õm sau (?
m?i cõu ph?i cú c? hai t? d?ng õm)
- bàn (danh từ) - bàn (động từ)
- sâu (danh từ) - sâu (động từ)
nam (danh t?) - nam (s? t?)
+ Chúng em ngồi xung quanh bàn để bàn về vấn đề học tập.
+ Nh?ng con sâu đục lỗ chui sâu vào quả ổi.
+ Nam nay chỏu v?a trũn nam tu?i.
B�i t?p 4:
Bài tập 4.
Anh chàng trong câu chuyện dưới đây đã sử dụng biện pháp gì để không trả lại cái vạc cho ngưuời hàng xóm?







->Sử dụng từ đồng âm: cái vạc – con vạc; kim loại đồng – cánh đồng.
Tiết 43: TỪ ĐỒNG ÂM
I. Thế nào là từ đồng âm:
- sâu (danh từ) - sâu (động từ)




III. Luyện tập:
Bµi tËp 1 (Lµm råi)
Bµi tËp 2
Nhãm 1: Tìm c¸c nghÜa kh¸c nhau cña danh tõ cæ vµ gi¶i thÝch mèi liªn quan giữa c¸c nghÜa ®ã.
+ Cæ (NghÜa gèc) bé phËn nèi liÒn th©n vµ ®Çu cña ng­êi hay ®éng vËt.
+Cæ:bé phËn nèi liÒn c¸nh tay vµ bµn tay, èng ch©n vµ bµn ch©n(cæ tay, cæ ch©n….)
+Cæ: Bé phËn nèi liÒn giữa th©n vµ miÖng cña ®å vËt( cæ chai, cæ lä...)
Nhãm 2: Tìm tõ ®ång ©m víi danh tõ cæ vµ cho biÕt nghÜa cña tõ ®ã.
+ Cæ: x­a (cæ ®¹i, cæ thô, cæ kÝnh....)

II. Sử dụng từ đồng âm:
Bài tập 3
D?t cõu v?i m?i t? d?ng õm sau (?
m?i cõu ph?i cú c? hai t? d?ng õm)

- bàn (danh từ) - bàn (động từ)


- nam (danh t?) - nam ( s? t?)



+ Chúng em ngồi xung quanh bàn để bàn về vấn đề học tập.



+ Nh?ng con sâu đục lỗ chui sâu vào quả ổi.



+ Nam nay chỏu v?a trũn nam tu?i.



Bài tập 4
V?c ( con v?c); v?c (v?c d?ng).
D?ng (kim lo?i); d?ng (cỏnh d?ng).
-> Dựng t? d?ng õm d? gi?i thớch.

TRÒ CHƠI
NHANH TAY NHANH MẮT
Luật chơi:
Cú 12 hỡnh ?nh trờn m�n hỡnh, cỏc nhúm ph?i nhanh chúng nh?n bi?t cỏc t? d?ng õm tuong ?ng v?i cỏc hỡnh ?nh dú. Sau 3 phỳt, d?i n�o tỡm du?c nhi?u t? d?ng õm nh?t d?i dú s? th?ng.
Con đường – Cân đường
Bé bò – Con bò
Cây súng – Hoa súng
Lá cờ - Cờ vua
Đồng tiền – Tượng đồng
Hòn đá – Đá bóng

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ



Nắm nội dung bài học.
Học thuộc lòng phần ghi nhớ ở sgk, lấy ví dụ minh họa.
Làm hoàn chỉnh các bài tập vào vở.
*Soạn bài: “ Thành ngữ”.
Soạn theo câu hỏi ở sgk.
Cần phân biệt thành ngữ với tục ngữ và ca dao.
Xem trước các bài tập.
Xin chân thành cảm ơn !