Bài 11. Từ đồng âm

Chào mừng các thầy giáo , cô giáo
Về dự giờ lớp
Gv : Nguyễn Thị Hồng Thủy
11/2/2011
2
Từ đồng âm
Tiết 43 – Tiếng Việt
I- Thế nào là từ đồng âm:
*VD : (SGK/135)
- Con ngựa đang đứng bỗng lồng lên.
- Mua được con chim, bạn tôi nhốt ngay nó vào lồng.
3
11/2/2011
Tiết 43- TiÕng ViÖt TỪ ĐỒNG ÂM
1.Tìm hiểu ví dụ SGK/135
4
11/2/2011
Tiết 43- TiÕng ViÖt TỪ ĐỒNG ÂM
Tiết 43- TiÕng ViÖt TỪ ĐỒNG ÂM
*VD : (SGK/135)
- Con ngựa đang đứng bỗng lồng 1 lên.
- Mua được con chim, bạn tôi nhốt ngay nó vào lồng 2.
- Lồng 1: Chỉ hđ chạy cất cao vó lên của con ngựa, với sức mạnh đột ngột rất khó kìm giữ.
- Lồng 2: Chỉ đồ vật thường đan thưa bằng tre, nứa, kim loại… để nhốt chim, gà, vịt...
5
11/2/2011
Giải thích nghĩa của mỗi từ lồng trong hai ví dụ trên?
I- Thế nào là từ đồng âm:
*VD : (SGK/135)
- Con ngựa đang đứng bỗng lồng lên.
- Mua được con chim, bạn tôi nhốt ngay nó vào lồng.
Là những từ giống nhau về âm thanh nhưng nghĩa khác
xa nhau, không liên quan gì với nhau.
2.Ghi nhớ 1sgk/135
6
11/2/2011
Nghĩa của các từ lồng trên có liên quan gì với nhau không ?
Tiết 43- TiÕng ViÖt TỪ ĐỒNG ÂM
1.Tìm hiểu ví dụ SGK/135
Giải thích nghĩa của từ bàn trong câu sau :

Chúng tôi ngồi vào bàn1 để bàn2 chuyện
- Bàn1 : đồ vật (DT)
- Bàn2 : Nói chuyện, bàn bạc (ĐT)
7
11/2/2011
Tiết 43- TiÕng ViÖt TỪ ĐỒNG ÂM
I- Thế nào là từ đồng âm:
II- Sử dụng từ đồng âm:
*VD : (SGK/135)
- Con ngựa đang đứng bỗng lồng lên.
- Mua được con chim, bạn tôi nhốt ngay nó vào lồng.
Dựa vào mối quan hệ giữa từ lồng với các từ khác ở trong câu - Tức là dựa vào ngữ cảnh mà ta phân biệt được nghĩa của các từ lồng.
8
11/2/2011
Nhờ đâu mà em phân biệt được nghĩa của các từ lồng trong hai câu trên ?
Tiết 43- TiÕng ViÖt TỪ ĐỒNG ÂM
2.Ghi nhớ 1/135
1.Tìm hiểu ví dụ SGK/135
Đem cá về kho
+Kho1 : Nơi tập trung cất giữ tài sản.
Đặt câu : Đem cá cất vào kho.
+Kho2 : Hành động nấu kĩ thức ăn mặn.
Đặt câu : Mẹ tôi kho cá bằng nồi đất rất
ngon.
*VD2
9
11/2/2011
Câu “Đem cá về kho!” nếu tách khỏi ngữ cảnh có thể hiểu thành mấy nghĩa? Em hãy thêm vào câu này một vài từ để câu trở thành đơn nghĩa
Tiết 43- TiÕng ViÖt TỪ ĐỒNG ÂM
KHO HÀNG
10
11/2/2011
PHÂN BIỆT VỚI TỪ NHIỀU NGHĨA:
Nghĩa gốc
Nơi tập trung cất giữ tài sản
Ví dụ: Đem hàng về kho
Nghĩa chuyển
Khối lượng lớn do tập trung tích góp lại
Ví dụ: kho kinh nghiệm
Kho
I- Thế nào là từ đồng âm:
II- Sử dụng từ đồng âm:
Khi giao tiếp phải chú ý đầy đủ đến ngữ cảnh để tránh hiểu sai nghĩa của từ được dùng với nghĩa nước đôi do hiện tượng đồng âm.
2.Ghi nhớ 2/136
12
11/2/2011
Để tránh những hiểu lầm do hiện tượng đồng âm gây ra, khi giao tiếp cần chú ý vấn đề gì ?
Tiết 43- TiÕng ViÖt TỪ ĐỒNG ÂM
2.Ghi nhớ 1/135
1.Tìm hiểu ví dụ SGK/135
1.Tìm hiểu ví dụ SGK/135

13
11/2/2011
Tiết 43- TiÕng ViÖt TỪ ĐỒNG ÂM
KHÁI NIỆM
Từ đồng nghĩa
Từ đồng âm
Từ trái nghĩa
Là những từ có nghĩa giống nhau,hoặc gần giống nhau.
Là những từ có nghĩa trái ngược nhau.
Là những từ giống nhau về âm thanh nhưng nghĩa khác xa nhau, không liên quan gì đến nhau.
Trái- quả
Cho- tặng, biếu…
Tươi- héo
Thiện- ác
Phương (nam), nam (nữ).
Cái bàn, bàn công việc
I- Thế nào là từ đồng âm:
Là những từ giống nhau về âm thanh nhưng nghĩa khác
xa nhau, không liên quan gì với nhau.
II- Sử dụng từ đồng âm:
Khi giao tiếp phải chú ý đầy đủ đến ngữ cảnh để tránh hiểu sai nghĩa của từ được dùng với nghĩa nước đôi do hiện tượng đồng âm.
III- Luyện tập:
Bài 1 (136 ):
Tìm từ đồng âm với mỗi từ : Thu, cao, ba, tranh, sang, nam, sức, nhè, tuốt, môi.
15
11/2/2011
Tiết 43- TiÕng ViÖt TỪ ĐỒNG ÂM
- Thu:
+ mùa thu, gió thu (chỉ thời tiết - nghĩa trong bài thơ )
+ thu hoạch, thu hái (gặt hái,
thu nhập)
+thu ngân, thu quĩ (Thu tiền )
+ thu nhận (tiếp thu và dung nạp)
16
11/2/2011
Tiết 43- TiÕng ViÖt TỪ ĐỒNG ÂM
- Cao:
+ thu cao (gió thu mạnh - nghĩa
trong bài thơ)
+ cao cấp (bậc trên)
+ cao hứng (hứng thú mạnh hơn
lúc thường)
+cao nguyên (nơi đất cao hơn đồng bằng)
17
11/2/2011
Tiết 43- TiÕng ViÖt TỪ ĐỒNG ÂM
Tranh
-Tranh: Bức tranh
-Tranh:Tranh giành,tranh chấp
I- Thế nào là từ đồng âm:
Là những từ giống nhau về âm thanh nhưng nghĩa khác
xa nhau, không liên quan gì với nhau.
II- Sử dụng từ đồng âm:
Khi giao tiếp phải chú ý đầy đủ đến ngữ cảnh để tránh hiểu sai nghĩa của từ được dùng với nghĩa nước đôi do hiện tượng đồng âm.
III- Luyện tập:
Bài 1 (136 ):
Tìm từ đồng âm với mỗi từ : Thu, cao, ba, tranh, sang, nam, sức, nhè, tuốt, môi.
Bài 2 (136 ):
19
11/2/2011
Tiết 43- TiÕng ViÖt TỪ ĐỒNG ÂM
a- Các nghĩa khác nhau của
DT cổ:
- Cái cổ: phần nối giữa đầu và thân.
- Cổ tay: Phần nối bàn tay với cánh tay.
20
- Cổ lọ(chai): Phần giữa miệng thân
lọ (chai)
- Cao cổ: cất tiếng lên.
11/2/2011
Tiết 43- TiÕng ViÖt TỪ ĐỒNG ÂM
11/2/2011
21
- Cổ lỗ: cũ kĩ quá
b- Các từ đồng âm với DT cổ:
- Phố cổ : phố đã có từ rất lâu
Tiết 43- TiÕng ViÖt TỪ ĐỒNG ÂM
I- Thế nào là từ đồng âm:
Là những từ giống nhau về âm thanh nhưng nghĩa khác
xa nhau, không liên quan gì với nhau.
II- Sử dụng từ đồng âm:
Khi giao tiếp phải chú ý đầy đủ đến ngữ cảnh để tránh hiểu sai nghĩa của từ được dùng với nghĩa nước đôi do hiện tượng đồng âm.
III- Luyện tập:
Bài 1 (136 ):
Tìm từ đồng âm với mỗi từ : Thu, cao, ba, tranh, sang, nam, sức, nhè, tuốt, môi.
Bài 2 (136 ):
22
Bài 4 (136):
11/2/2011
Tiết 43- TiÕng ViÖt TỪ ĐỒNG ÂM
Bài tập bổ sung
*Đọc bài ca dao sau và trả lời các câu hỏi.
Bà già đi chợ Cầu Đông
Bói xem một quẻ lấy chồng lợi chăng?
Thầy bói xem quẻ nói rằng.
Lợi thì có lợi, nhưng răng chẳng còn.
(ca dao)
? Nhận xét nghĩa của từ lợi trong bài ca dao trên.
? Việc sử dụng từ lợi ở câu cuối ở bài ca dao dựa vào hiện tượng gì của từ ngữ.Tác dụng của nó như thế nào?
Bà già dùng từ lợi với nghĩa lợi lộc
Từ lợi trong câu nói của thầy bói có nghĩa là lợi quan hệ với hàm răng – Những bộ phận trong khoang miệng.
Việc sử dụng hai từ lợi trên dựa vào hiện tượng đồng âm của từ ngữ. Có tác dụng tạo sự bất ngờ thú vị, dí dỏm.
24
Bài 4/136-sgk
Anh chàng đã khéo sử dụng biện pháp dùng từ đồng âm (cách nói lập lờ) để không trả lại cái vạc cho người hàng xóm
Cần thêm một vài từ để làm rõ nghĩa từ vạc1 (cái vạc bằng đồng)
VD :
- Cái vạc bằng đồng của người ta rất có giá, sao lại đền người ta bằng hai con cò chẳng có mấy giá trị thế?
11/2/2011
Tiết 43- TiÕng ViÖt TỪ ĐỒNG ÂM
I- Thế nào là từ đồng âm:
Là những từ giống nhau về âm thanh nhưng nghĩa khác
xa nhau, không liên quan gì với nhau.
II- Sử dụng từ đồng âm:
Khi giao tiếp phải chú ý đầy đủ đến ngữ cảnh để tránh hiểu sai nghĩa của từ được dùng với nghĩa nước đôi do hiện tượng đồng âm.
III- Luyện tập:
25
11/2/2011
Tiết 43- TiÕng ViÖt TỪ ĐỒNG ÂM
Cây đàn (DT)
Chơi đàn (ĐT)
27
* Hướng dẫn tự học
Sưu tầm một bài ca dao (hoặc câu thơ, câu đối...) có sử dụng từ đồng âm để chơi chữ và nêu giá trị mà các từ đồng âm đó mang lại cho văn bản.
Ôn tập phần Tiếng Việt từ đầu năm đến nay, tiết sau kiểm tra.
11/2/2011
Làm các bài tập còn lại(1,3/sgk/136)
Tiết 43- TiÕng ViÖt TỪ ĐỒNG ÂM
1. Bài vừa học:
2. Bài sắp học:
Xin chân thành cảm ơn
các thầy cô giáo và các em