Bài 11. Từ đồng âm

TRƯỜNG THCS LÊ THẾ HIẾU
TẬP THỂ LỚP 7B
THI ĐUA HỌC TỐT CHÀO MỪNG NGÀY NHÀ GIÁO VIỆT NAM 20-11
Tiết 43: TỪ ĐỒNG ÂM
I- Thế nào là từ đồng âm?
1. Ví dụ:
Ví dụ (SGK - 135)
- Con ngựa đang đứng bỗng lồng lên.
- Mua được con chim, bạn tôi nhốt ngay vào lồng.
Lồng: phóc, vọt, phi, nhảy…=> nhảy dựng lên.
- Lồng: Chuồng, rọ…=> sự vật làm bằng tre, gỗ, sắt…dùng để nhốt chim, ngan, gà…
? Nghĩa của các từ lồng trên có liên quan gì với nhau không?
- 2 từ lồng trên có âm giống nhau => từ đồng âm
I- Thế nào là từ đồng âm?
1. Ví dụ:
2. Ghi nhớ:
2. Ghi nhớ : Từ đồng âm là những từ giống nhau về âm thanh, nhưng nghĩa khác xa nhau, không liên quan gì với nhau.
Hãy giải nghĩa các cặp từ trong các câu sau:
a) Những đôi mắt sáng thức đến sáng.
b) Sao đầy hoàng hôn trong mắt trong.
II- Sử dụng từ đồng âm:
1. Ví dụ:
? Nhờ đâu mà em phân biệt được nghĩa của các từ lồng trong 2 câu trên?
=> Dựa vào ngữ cảnh (các câu văn cụ thể).
Câu “Đem cá về kho!” nếu tách khỏi ngữ cảnh có thể hiểu thành mấy nghĩa?
Đem cá về mà kho
Đem cá về để nhập kho
Giải thích nghĩa của từ “chả” trong ngữ cảnh sau.
“Trời mưa đất thịt trơn như mỡ
Dò đến hàng nem chả muốn ăn.”
2. Ghi nhớ : Trong giao tiếp phải chú ý đầy đủ đến ngữ cảnh để tránh hiểu sai nghĩa của từ hoặc dùng từ với nghĩa nước đôi do hiện tượng đồng âm.
Giải nghĩa từ “lợi” trong bài ca dao sau:
“Bà già đi chợ Cầu Đông
Bói xem một quẻ lấy chồng lợi chăng?
Thày bói xem quẻ nói rằng:
Lợi thì có lợi nhưng răng chẳng còn.”
Từ “lợi” là từ nhiều nghĩa
III- Luyện tập:
1. Bài tập 1:
M?u: thu1: mùa thu
thu2: thu tiền
Đọc đoạn d?ch thơ bài: "Bài ca nhà tranh bị gió thu phá" và tìm từ đồng âm với mỗi từ sau đây: thu, cao, ba, tranh, sang, nam, sức, nhè, tuốt, môi.
"Tháng tám, thu cao, gió thét già,
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta.
Tranh bay sang sông rải khấp bờ,
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa,
Mảnh thấp quay lộn vào mương sa.
Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức,
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật,
Cắp tranh đi tuốt vào luỹ tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được,
Quay về, chống gậy lịng ấm ức !"
"Tháng tám, thu cao, gió thét già,
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta.
Tranh bay sang sông rải khấp bờ,
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa,
Mảnh thấp quay lộn vào mương sa.
Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức,
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật,
Cắp tranh đi tuốt vào luỹ tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được,
Quay về, chống gậy lịng ấm ức !"
Ba: + Số ba
+ Ba mẹ.
- Tranh: + Tranh lợp nhà
+ Tranh ảnh.
- Sang: + Bay sang (qua)
+ Sang trọng.
- Nam: + Nam nhi (nam giới)
+ Phía nam.
- Sức: + Sức khỏe
+ Trang sức
Bài tập 2 (Sgk136):
a) Tìm các nghĩa khác nhau của danh từ cổ và giải thích mối liên quan giữa các nghĩa đó.
b) Tìm từ đồng âm với danh từ cổ và cho biết nghĩa của từ đó.
Hướng dẫn học ở nhà:
Học bài, xem lại Bài tập 1; 2 và làm Bài tập 3; 4.
Chuẩn bị bài: Các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm.