Bài 11. Từ đồng âm

Chào mừng các thầy cô và các em !
GV: Đỗ Thị Hồng Vân
Trường THCS Mĩ Đức
giáo
Câu 1: Thế nào là từ trái nghĩa?
A. Là những từ có nghĩa giống nhau.
B. Là những từ có nghĩa trái ngược nhau.
C. Là những từ giống nhau về âm thanh.
Câu 2: Cặp từ nào sau đây không phải là từ trái nghĩa?
Sống - chết B. Trong - đục
C. Sông - suối D. Trắng - đen
Kiểm tra bài cũ :
B
C
Ví dụ:
a/ Con ngửùa naứy ủang ủửựng boóng lo�ng leõn.
i
(Động từ) chổ haứnh ủoọng, ủoọng taực cuỷa
con ngửùa ủang ủửựng boóng chồm leõn ( ủửa hai chaõn trửụực leõn cao )

b/ Mẹ đang lo�ng chaờn boõng .
i
( Động từ) chổ ủoọng taực cho ruột chăn vaứo beõn trong vỏ chăn .

c/ Mua ủửụùc con chim, baùn toõi nhoỏt ngay noự vaứo lo�ng.
i (Danh từ) chỉ đồ vật thường làm bằng tre, nứa, . để nhốt gà, vịt, chim.
Ngoài từ " lồng"
em còn biết nh�ng
từ nào c� c�ch ph�t �m
gi�ng nhau m� ngh�a
kh�c xa nhau nữa
không ?
V� dơ:
- Đường ( đường ăn ) - đường (đường đi ).
- Bạc (v�ng b�c) - bạc ( bạc nghĩa)
- Rắn (con rắn ) - rắn ( rắn chắc )
- Than ( than củi ) - than ( than thở )
- Phản ( cái phản ) - phản ( phản bội ) ......
a, Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
C�i ��u ngh�nh ngh�nh.
b, Cái bàn này chân gẫy rồi.
c, Các vận động viên đang tập trungdưới chân núi.
Từ "chân" trong những VD trên có phải là từ đồng âm không ? V� sao?
Ví dụ:
*/Thảo luận nhóm.
- Thời gian: 3 phút.
- Chia lớp thành nhiều nhóm :
Mỗi nhóm 1 bàn.

:
Sự khác nhau giữa từ nhiều nghĩa và từ đồng âm:
Tìm t? đồng âm trong câu đố và giải thích?

Hai c�y c�ng cĩ m?t t�n
C�y xo� m?t nu?c, c�y l�n chi?n tru?ng.
C�y n�y b?o v? qu� huong,
C�y kia hoa n? ng�t thom m?t h?.

(C�y gì?)
B�I T?P NHANH 1:
Cây súng (Vũ khí)
Cây súng (Hoa súng)
Cây này bảo vệ quê hương,









Cây kia hoa nở ngát thơm mặt hồ.
Ví dụ:
a/ Con ngửùa naứy ủang ủửựng boóng lo�ng leõn.
b/ Mẹ đang lo�ng chaờn boõng .
c/ Mua ủửụùc con chim, baùn toõi nhoỏt ngay noự vaứo lo�ng.
? Giả sử cơ viết tách bạch 3 từ " lồng" này ra thành : lồng - lồng - lồng , em có thể ph�n biƯt được nghĩa của chĩng không ?
Hãy đem cá về kho.
- Kho 1: ( động từ) - Hoạt động chế biến làm chín thức ăn.
-Kho 2: ( danh từ) - Nơi chứa hàng hoá.
-> Hãy đem cá về mà kho với khế nhé!
-> Hãy đem cá về để nhập vào kho.
Cái vạc
Con vạc
Bai t�p 4 :
Bài tập 1/136: Đọc đoạn thơ sau:
Thỏng tỏm thu cao , giú thột gi�,
Cu?n m?t ba l?p tranh nh� ta.
Tranh bay sang sụng r?i kh?p b?
M?nh cao treo tút ng?n r?ng xa,
M?nh th?p quay l?n v�o muong sa.
( Trích "Bài ca nhà tranh bị gió thu phá"- D? Ph?)
? Tìm từ đồng âm với các từ: cao, ba, tranh, sang theo mẫu: Thu1: mùa thu.
Thu2: thu tiền.
Cao1: cao vút. - Tranh1: nhà tranh
Cao2: dầu cao. Tranh2: tranh ảnh.
Ba1: số ba - Sang 1: sang sông
Ba2: ba má. Sang2: sang giàu.
Bµi tËp 2:
? Xác định từ loại và nghĩa của từ "cổ" trong câu sau:
- Trời lạnh, em phải quàng khăn cho ấm cổ.
? Ngoài nghĩa là bộ phận cơ thể nối đầu với thân, danh từ "cổ" còn có những nét nghĩa nào khác?
Danh từ "cổ" có nhiều nghĩa:
- bộ phận cơ thể nối đầu với thân.
-bộ phận của áo, giầy bao quanh cổ hoặc cổ chân : cổ áo, giầy cao cổ ..
- chỗ eo lại ở phần đầu của một số đồ vật, giống hình cái cổ, thường là bộ phận nối liền thân với miệng ở một số đồ vật: cổ chai.
=> NghÜa chung: chØ mét bé phËn nèi liÒn ®Çu víi th©n cña ng­êi, vËt…
?Giải thích nghĩa của "cổ" trong câu sau và cho biết nó có liên quan đến nét nghĩa của "cổ" ở ví dụ trên không?
- Huyện Kim Sơn, có một ngôi chùa cổ kính.
- > cũ, lâu đời.=> Từ đồng âm với danh từ "cổ".
Trò chơi
nhanh tay nhanh m?t
Luật chơi:
Sẽ có các hình ảnh trên màn hình, các nhóm phải nhanh chóng nhận biết các từ đồng âm rồi đặt câu với các từ đồng âm đó. Sau 3 phút, đội nào tìm được nhiều từ đồng âm và đặt được nhiều câu hơn, đội đó sẽ thắng.
:
Cái cuốc- Con cuốc
Khẩu súng


Hoa súng
Con đường - Cân đường
Em bé bò - Con bò
Cái bàn- Bàn bạc
Một số trường hợp sử dụng từ đồng âm để chơi chữ:
- Trùng trục như con bò thui
Chín mắt, chín mũi, chín đuôi, chín đầu.
- Là con gì?
( Câu đố)
- Ruồi đậu mâm xôi, mâm xôi đậu
Kiến bò đĩa thịt, đĩa thịt bò.
( Câu đối)
- Bà già đi chợ Cầu Đông,
Xem một quẻ bói lấy chồng lợi chăng?
Thầy bói gieo quẻ nói rằng:
Lợi thì có lợi, nhưng răng chẳng còn.
( Ca dao)
Các thầy cô giáo
và
các em học sinh!
Xin chân thành cảm ơn!