Bài 11. Từ đồng âm

Kính chào quý thầy cô và các em học sinh
GV: NGUYỄN QUỐC HUY
KIỂM TRA BÀI CŨ
Thế nào là từ trái nghĩa?
Từ trái nghĩa được sử dụng như thế nào? Tác dụng?
Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau

- Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau.
Từ trái nghĩa được sử dụng trong thể đối.
1/ KHÁI NIỆM TỪ TRÁI NGHĨA:
2/ SỬ DỤNG TỪ TRÁI NGHĨA:
3/ TÁC DỤNG CỦA TỪ TRÁI NGHĨA:
Tạo các hình tượng tương phản, gây ấn tượng mạnh, làm cho lời nói thêm sinh động.
TUẦN 11
TIẾT 41 : Tiếng Việt TỪ ĐỒNG ÂM
I. Thế nào là từ đồng âm?
1/ Xét ví dụ: (SGK, Trang 135)
- Con ngựa đang đứng bỗng lồng lên.









- Mua được con chim,
bạn tôi nhốt ngay vào lồng.
Con ngựa đang đứng bỗng lồng lên.






- Mua được con chim,
bạn tôi nhốt ngay vào lồng.
TUẦN 11
TIẾT 41 : Tiếng Việt TỪ ĐỒNG ÂM
I. Thế nào là từ đồng âm?
1/ Xét ví dụ: (SGK, Trang 135)
2/ Ghi nhớ: (SGK, Trang 135)
Bài tập nhanh số 1
Ruồi đậu mâm xôi đậu.





Kiến bò đĩa thịt bò.
Bài tập nhanh số 2
Em hãy nhìn vào các tranh và tìm từ đồng âm?
La nhau
Con la
Cái đàn
Chơi đàn
Bài tập nhanh số 3
Lan có đôi chân thật đẹp.

Cái bàn này chân đã gãy.

Dưới chân núi, vài chú tiều đang đốn củi.

Bác Chân sống rất chân thật.
Bài tập nhanh số 3
Lan có đôi chân thật đẹp.

Cái bàn này chân đã gãy.

Dưới chân núi, vài chú tiều đang đốn củi.

Bác Chân sống rất chân thật.
Em hãy chỉ ra nghĩa của từ chân ở các câu trên và cho biết chúng có phải là từ đồng âm không? Vì sao?
Bài tập 2 (SGK, Trang 136)
a)Tìm các nghĩa khác nhau của danh từ “cổ”
và giải thích mối liên quan giữa các nghĩa
đó?
b) Tìm từ đồng âm với đanh từ “cổ” và cho
biết nghĩa của từ đó?
THẢO LUẬN NHÓM
(Chia lớp thành 4 nhóm)
Thời gian: 4 phút
Hãy phân biệt từ đồng âm với từ nhiều nghĩa,
từ đồng nghĩa và từ gần âm?
TUẦN 11
TIẾT 41 : Tiếng Việt TỪ ĐỒNG ÂM
I. THẾ NÀO LÀ TỪ ĐỒNG ÂM?
1/ Xét ví dụ: (SGK, Trang 135)
2/ Ghi nhớ: (SGK, Trang 135)
II. SỬ DỤNG TỪ ĐỒNG ÂM:
1/ Ví dụ 1: (SGK, Trang 135)
2/ Ví dụ 2: (SGK, Trang 135)
“Đem cá về kho!”
“Đem cá về kho!”
Kho cá
Nhà kho
TUẦN 11
TIẾT 41 : Tiếng Việt TỪ ĐỒNG ÂM
I. THẾ NÀO LÀ TỪ ĐỒNG ÂM?
1/ Xét ví dụ: (SGK, Trang 135)
2/ Ghi nhớ 1: (SGK, Trang 135)
II. SỬ DỤNG TỪ ĐỒNG ÂM:
1/ Ví dụ 1: (SGK, Trang 135)
2/ Ví dụ 2: (SGK, Trang 135)
3/ Ghi nhớ 2: (SGK, Trang 136)
Đố vui để em biết?

Hai cây cùng có một tên
Cây xoè mặt nước, cây lên chiến trường.
Cây này bảo vệ quê hương,
Cây kia hoa nở ngát thơm mặt hồ.
(Cây gì?)

Em hãy tìm từ đồng âm trong những câu thơ trên?
Trả lời
Đó chính là cây súng.
Cây súng (Hoa súng)
Cây súng (Vũ khí)
Bài tập nhanh số 1
(Câu chuyện vui)
Xưa có một ông Lý đã có vợ. Ông lấy thêm
bà vợ thứ hai (bà vợ này trẻ và đẹp) nên muốn
được trở thành vợ cả, khiến bà vợ kia rất tức
giận. Hai bà thường xuyên cãi vã, ghen ghét
nhau. Biết vậy, ông Lý gọi cả hai bà vợ đến và
bảo: “Vợ cả, vợ hai, cả hai đều là vợ cả”. Từ
đó hai bà vợ sống rất vui vẻ với nhau.
Vậy theo em, câu nói của ông Lý có gì đặc biệt mà giải được nỗi bất hòa giữa hai bà vợ?
Câu nói của ông Lý đã sử dụng từ đồng âm: “Cả”
Vậy theo em, việc sử dụng từ đồng âm trong trường hợp của ông Lý có tác dụng gì?
Bài tập nhanh số 2
Bà già đi chợ Cầu Đông,
Bói xem một quẻ lấy chồng lợi chăng?
Thầy bói xem quẻ nói rằng,
Lợi thì có lợi nhưng răng không còn.
Em hãy Tìm từ đồng âm ở bài ca dao trên?
TUẦN 11
TIẾT 41 : Tiếng Việt TỪ ĐỒNG ÂM
I. THẾ NÀO LÀ TỪ ĐỒNG ÂM?
1/ Xét ví dụ: (SGK, Trang 135)
2/ Ghi nhớ 1: (SGK, Trang 135)
II. SỬ DỤNG TỪ ĐỒNG ÂM:
1/ Ví dụ 1: (SGK, Trang 135)
2/ Ví dụ 2: (SGK, Trang 135)
3/ Ghi nhớ 2: (SGK, Trang 136)
III. LUYỆN TẬP:
Bài tập 1: (SGK, Trang 136)
Bài tập 1: (SGK, Trang 136)
Đọc lại đoạn dịch thơ bài “Bài ca nhà tranh bị gió thu phá” từ “Tháng tám, thu cao, gió thét già” đến “Quay về, chống gậy lòng ấm ức”, tìm từ đồng âm với mỗi từ sau đây: Thu, cao, ba, tranh, sang, nam, sức, nhè, tuốt, môi?
BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
(Đỗ Phủ)
“Tháng tám, thu cao, gió thét già,
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta.
Tranh bay sang sông rải khắp bờ,
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa,
Mảnh thấp quay lộn vào mương sa.

Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức,
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật,
Cắp tranh đi tuốt vào lũy tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được,
Quay về, chống gậy lòng ấm ức!”
TUẦN 11
TIẾT 41 : Tiếng Việt TỪ ĐỒNG ÂM
I. THẾ NÀO LÀ TỪ ĐỒNG ÂM?
1/ Xét ví dụ: (SGK, Trang 135)
2/ Ghi nhớ 1: (SGK, Trang 135)
II. SỬ DỤNG TỪ ĐỒNG ÂM:
1/ Ví dụ 1: (SGK, Trang 135)
2/ Ví dụ 2: (SGK, Trang 135)
3/ Ghi nhớ 2: (SGK, Trang 136)
III. LUYỆN TẬP:
Bài tập 1: (SGK, Trang 136)
Bài tập 3: (SGK, Trang 136)
Bài tập 3: (SGK, Trang 136)
Đặt câu với mỗi cặp từ đồng âm sau
(Ở mỗi câu phải có cả hai từ đồng âm)
bàn (danh từ) - bàn (động từ)
sâu (danh từ) - sâu (tính từ)
năm (danh từ) – năm (số từ)
TUẦN 11
TIẾT 41 : Tiếng Việt TỪ ĐỒNG ÂM
I. THẾ NÀO LÀ TỪ ĐỒNG ÂM?
1/ Xét ví dụ: (SGK, Trang 135)
2/ Ghi nhớ 1: (SGK, Trang 135)
II. SỬ DỤNG TỪ ĐỒNG ÂM:
1/ Ví dụ 1: (SGK, Trang 135)
2/ Ví dụ 2: (SGK, Trang 135)
3/ Ghi nhớ 2: (SGK, Trang 136)
III. LUYỆN TẬP:
Bài tập 1: (SGK, Trang 136)
Bài tập 3: (SGK, Trang 136)
Bài tập 4: (SGK, Trang 136)
Bài tập 4: (SGK, Trang 136)
Anh chàng trong câu chuyện gưới đây đã sử dụng biện pháp gì để không trả lại cái vạc cho người hàng xóm? Nếu em là viên quan xử kiện, em sẽ làm thế nào để phân rõ phải trái?

Ngày xưa có anh chàng mượn của người hàng xóm một cái vạc
đồng. Ít lâu sau, anh ta trả cho người hàng xóm hai con cò, nói là
vạc đã bị mất nên đền hai con cò này. Người hàng xóm đi kiện.
Quan gọi hai người đến xử. Người hàng xóm thưa: “ Bẩm quan,
con cho hắn mượn vạc, hắn không trả.” Anh chàng nói:
“Bẩm quan, con đã đền cho anh ta cò.”
Nhưng vạc của con là vạc thật.
Dễ cò của tôi là cò giả đấy phỏng? – Anh chàng trả lời.
Bẩm quan, vạc của con là vạc đồng.
Dễ cò của tôi là cò nhà đấy phỏng?
Thế nào là
từ đồng âm?
Một số ví dụ về từ
đồng âm
Sử dụng từ đồng âm
TỪ
ĐỒNG ÂM
Là những từ giống nhau về âm thanh
nhưng nghĩa khác xa nhau, không liên quan gì với nhau.
Phân biệt tứ đồng âm với
từ nhiều nghĩa.
ngựa lồng
lồng chim
mùa thu
thu tiền
Trong giao tiếp phải chú ý đầy đủ đến ngữ cảnh để tránh
hiểu sai nghĩa của từ hoặc dùng từ với nghĩa nước
đôi do hiện tượng từ đồng âm.
1/ Thế nào là từ đồng âm? Cho ví dụ?
2/ Cách sử dụng từ đồng âm? Tác dụng?
CỦNG CỐ
DẶN DÒ
1/ Học bài cũ.
2/ Soạn Tiết 44: Tập làm văn: Các yếu tố tự sự miêu tả trong văn biểu cảm.
KÍNH CHÚC CÁC THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM MẠNH KHỎE