Bài 11. Khối lượng riêng - Trọng lượng riêng

CHUYÊN ĐỀ BÀI TẬP
KHỐI LƯỢNG RIÊNG –
TRỌNG LƯỢNG RIÊNG
Giáo viên: Phạm Kim Sơn
Phòng GD: Thành phố Cẩm Phả
Trường: THCS Dương Huy
A. CƠ SỞ LÝ THUYẾT
I. Khối lượng riêng
- Khối lượng riêng của một chất có giá trị bằng khối lượng của một đơn vị thể tích chất đó,
m=D.V

V=

+ D ( kg/m3) khi m (kg) và V(m3)
+ D (g/cm3) khi m (g) và V (cm3)
  
II. Trọng lượng riêng.
- Trọng lượng riêng của một vật có giá trị bằng trọng lượng của một đơn vị thể tích chất đó.
P=d.V


+ d(N/m3) khi P(N) và V (m3)
Tại cùng một nơi trọng lượng của vật tỉ lệ với khối lượng của vật đó:
P=10m : P(N) và m(kg)
Từ đó dễ dàng suy ra: d=10D.
1 g/cm3=1000kg/m3
II. PHÂN LOẠI VÀ PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP
Dạng 1: Vận dụng công thức tính khối lượng riêng, trọng lượng riêng để tìm các đại lượng trong công thức khi đã biết hai trong số ba đại lượng
BÀI 1: Khối lượng dầu hoả có trong một can đựng dầu là m = 400g. Biết dầu hoả có khối lượng riêng là 800kg/m3.
a. Tính thể tích của dầu có trong can.
b. Tính trọng lượng của 10 lít dầu hoả.
Bài giải:
a. Đổi: m=400g = 0,4kg
Thể tích của dầu hỏa có trong can: V=
b. Trọng lượng của 10 lít dầu hỏa: P=10.m=10.0,4=4N
Hoặc : d=10.D=10.800=8000N/m3
P=d.V=8000.0,0005=4N
Dạng 2: Bài tập về khối lượng, thể tích của hợp chất.

Bài toán 1: Một mẩu hợp kim thiếc – Chì có khối lượng m = 664g, khối lượng riêng D = 8,3g/cm3. Hãy xác định khối lượng của thiếc và chì trong hợp kim. Biết khối lượng riêng của thiếc là D1 = 7300kg/m3, của chì là D2 = 11300kg/m3 và coi rằng thể tích của hợp kim bằng tổng thể tích các kim loại thành phần.
Bài giải:
Ta có D1 = 7300kg/m3 = 7,3g/cm3 ; D2 = 11300kg/m3 = 11,3g/cm3
Gọi m1 và V1 là khối lượng và thể tích của thiếc trong hợp kim
Gọi m2 và V2 là khối lượng và thể tích của chì trong hợp kim

Thể tích của khối hợp kim là

Ta có : m=m1+ m2 m2=m-m1
Mặt khác: V=V1+V2
VD1D2=m1D2+mD1-m1D1



m2=m-m1=664-438=226g.
Vậy khối lượng của thiếc và chì có trong hợp kim là: m1=384g; m2=226g
BÀI TẬP TỰ GIẢI
Bài 1: Một thỏi hợp kim có thể tích V = 1dm3 và khối lượng m= 9,85 tạo bởi bạc và nhôm . Xác định khối lượng của chất trong hợp kim đó . Biết khối lượng riêng của bạc D1= 10500 kg/m3 và khối lượng riêng của nhôm là D­2=2700 kg/m3
Bài 2: Người ta cần chế tạo một hợp kim khối lượng riêng là 5000 kg/m3 bằng cách pha trộn 2kg đồng có khối lượng riêng là D1= 9000 kg/m3 với nhôm có khối lượng riêng là D2=2600kg/m3. Tính khối lượng nhôm cần thiết.
Bài 3: Một thỏi sáp cùng với một miếng kim loại nhỏ găm vào trong nó có trọng lượng 1,5N trong không khí và có trọng lượng biểu kiến 0,4N khi bị nhúng vào trong nước . Tìm khối lượng của miếng kim loại, cho biết khối lượng riêng sáp là 0,9g/cm3; của miếng kim loại là 7,8 g/cm3 và của nước là 1g/cm3.

Dạng 3: Bài tập thực nghiệm
Bài 1. Xác định khối lượng riêng của một chất lỏng . Cho các dụng cụ sau:
Cân và bộ quả cân.
Cốc, nước đã biết khối lượng riêng của nước là D0
Bài 2. Xác định khối lượng riêng Dx của một chất lỏng nếu cho các dụng cụ sau:
- Cốc, cân và bộ quả cân.
- Đã biết khối lượng riêng của chất làm quả cân là D.
Bài 3. Một lọ thủy tinh đựng đầy thủy ngân được đậy chặt bằng nút thủy tịnh. Tìm cách xác đinh khối lượng thủy ngân trong lọ mà không mở nút biết khối lượng riêng của thủy ngân và của thủy tinh lần lượt là D1 và D2.
Bài 4: Một quả cầu rỗng bằng đồng có thủng một lỗ nhỏ, bên trong lòng nó cũng chứa một quả cầu rỗng nữa bằng đồng. Xác định thể tích rỗng bên trong của quả cầu nhỏ, cho biết D là khối lượng riêng của đồng. Cần những dụng cụ gì?