Bài 11. Bài ca nhà tranh bị gió thu phá (Mao ốc vị thu phong sở phá ca)

Tu?n 11, Tiết 41. Văn bản :

Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
( Mao ốc vị thu phong sở phá ca)
- Đỗ Phủ-
Người dạy: Nguyễn Quang Du
Đọc, hi?u chú thích:
Tác giả Đỗ Phủ ( 712-770)
Tự là Tử Mĩ, hiệu Thiếu Lăng, quê ở Hà Nam.
Làm quan một thời gian ngắn nhưng gần như suốt đời sống trong cảnh đau khổ, bệnh tật.
Là nhà thơ nổi tiếng đời Đường của Trung Quốc.
Tác phẩm
Hoàn cảnh ra đời: (SGK)
Thể loại: thơ cổ thể
Tu?n11: Tiết 41. Văn bản:
B�i ca nh� tranh b? giú thu phỏ

D? Ph?
Diagram
Add Your Title
Text
Text
Text
Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
( Mao ốc vị thu phong sở phá ca)

Tháng tám, thu cao, gió thét già,
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta.
Tranh bay sang sông rải khắp bờ,
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa,
Mảnh thấp quay lộn vào mương sa.

Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật
Cắp tranh đi tuốt vào luỹ tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được
Quay về, chống gậy lòng ấm ức

Giây lát, gió lặng, mây tối mực,
Trời thu mịt mịt đêm đen đặc.
Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt,
Con nằm xấu nết đạp lót nát
Đầu giường nhà dột chẳng chừa đâu
Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳng dứt.
Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê
Đêm dài ướt át sao cho chót?

Ước được nhà rộng muôn ngàn gian,
Che khắp thiên hạ kẻ sĩ nghèo đều hân hoan
Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch bàn!
Than ôi! Bao giờ nhà ấy sừng sững dựng trước mắt,
Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được!

( Đỗ Phủ, Khương Hữu Dụng dịch
Trong thơ Đỗ Phủ, NXB Văn học, Hà Nội, 1962)
Phần 1:
Nỗi thống khổ của người nghèo trong hoạn nạn
Đoạn 1: Cảnh nhà bị gió thu phá
Đoạn 2: Cảnh cướp giật khi nhà bị gió thu phá
Đoạn 3: Cảnh đêm trong nhà bị gió thu phá
Đoạn 4:
Phần 2:
Ước vọng của nhà thơ
Xác định phương hướng biểu đạt cho mỗi đoạn trong văn bản bằng cách đánh dấu x vào ô em chọn trong bảng sau




Tu?n11: Tiết 41. Văn bản:
B�i ca nh� tranh b? giú thu phỏ
D? Ph?
Đọc hi?u chú thích:
Tác giả Đỗ Phủ ( 712-770)
Tác phẩm
Hoàn cảnh ra đời: (SGK)
Thể loại: thơ cổ thể
1: Nỗi thống khổ của người nghèo trong hoạn nạn:
a) Cảnh nhà bị gió thu phá:
Tháng tám, thu cao, gió thét già,
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta.
Tranh bay sang sông rải khắp bờ,
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa,
Mảnh thấp quay lộn vào mương sa.
- Miêu tả đặc sắc với hình ảnh phác hoạ khái quát và những chi tiết chân thực, cụ thể.
=> Cảnh đổ nát đau thương
=> Tác giả bàng hoàng đau xót
Tu?n11: Tiết 41. Văn bản:
B�i ca nh� tranh b? giú thu phỏ

D? Ph?
II. D?c, hi?u van b?n
Tác giả Đỗ Phủ ( 712-770)
Tác phẩm
Hoàn cảnh ra đời: (SGK)
Thể loại: thơ cổ thể
1: Nỗi thống khổ của người nghèo trong hoạn nạn:
a) Cảnh nhà bị gió thu phá:
Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật
Cắp tranh đi tuốt vào luỹ tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được
Quay về, chống gậy lòng ấm ức
- Cảnh trớ trêu, đau xót.
b) Cảnh cướp giật khi nhà bị gió thu phá:
Đọc hi?u chú thích:
Tu?n11: Tiết 41. Văn bản:
B�i ca nh� tranh b? giú thu phỏ

D? Ph?
II. D?c, hi?u van b?n
Tác giả Đỗ Phủ ( 712-770)
Tác phẩm
Hoàn cảnh ra đời: (SGK)
Thể loại: thơ cổ thể
1: Nỗi thống khổ của người nghèo trong hoạn nạn:
a) Cảnh nhà bị gió thu phá:
Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật
Cắp tranh đi tuốt vào luỹ tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được
Quay về, chống gậy lòng ấm ức
- Cảnh trớ trêu, đau xót.
b) Cảnh cướp giật khi nhà bị gió thu phá:
Đọc hi?u chú thích:
Tu?n11: Tiết 41. Văn bản:
B�i ca nh� tranh b? giú thu phỏ
D? Ph?
II. D?c, hi?u van b?n
Tác giả Đỗ Phủ ( 712-770)
Tác phẩm
Hoàn cảnh ra đời: (SGK)
Thể loại: thơ cổ thể
1: Nỗi thống khổ của người nghèo trong hoạn nạn:
II. D?c, hi?u van b?n
a) Cảnh nhà bị gió thu phá:
b) Cảnh cướp giật khi nhà bị gió thu phá:
Bút pháp hiện thực sắc sảo.
=> Nỗi đau khổ cực cùng của nhà thơ và gia đình.
Giây lát, gió lặng, mây tối mực,
Trời thu mịt mịt đêm đen đặc.
Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt,
Con nằm xấu nết đạp lót nát
Đầu giường nhà dột chẳng chừa đâu
Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳng dứt.
Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê
Đêm dài ướt át sao cho chót?
c) Cảnh đêm trong nhà bị gió thu phá:
Đêm dài
=> Nỗi đau khổ của những người Trung Quốc thời Đường.
=> Lên án giai cấp thống trị.
Đọc, hi?u chú thích:
Tu?n11: Tiết 41. Văn bản:
B�i ca nh� tranh b? giú thu phỏ
D? Ph?
Tác giả Đỗ Phủ ( 712-770)
Tác phẩm
Hoàn cảnh ra đời: (SGK)
Thể loại: thơ cổ thể
1: Nỗi thống khổ của người nghèo trong hoạn nạn:
a) Cảnh nhà bị gió thu phá:
b) Cảnh cướp giật khi nhà bị gió thu phá:
Ước du?c nhà rộng muôn ngàn gian,
Che khắp thiên hạ kẻ sĩ nghèo đều hân hoan
Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch bàn!
Than ôi! Bao giờ nhà ấy sừng sững dựng trước mắt,
Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được!
c) Cảnh đêm trong nhà bị gió thu phá:
2: Ước vọng của nhà thơ:
- Ước mơ đẹp đẽ cao cả, chứa chan lòng vị tha.
- Thể hiện tình cảm lo nước thương dân của tác giả.
Đọc hi?u chú thích:
II. D?c, hi?u van b?n
Tu?n11: Tiết 41. Văn bản:
B�i ca nh� tranh b? giú thu phỏ
D? Ph?

Tháng tám, thu cao, gió thét già
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta.
Tranh bay sang sông rải khắp bờ,
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa,
Mảnh thấp quay lộn vào mương sa.



Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật
Cắp tranh đi tuốt vào luỹ tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được
Quay về, chống gậy lòng ấm ức
Giây lát, gió lặng, mây tối mực,
Trời thu mịt mịt đêm đen đặc.
Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt,
Con nằm xấu nết đạp lót nát
Đầu giường nhà dột chẳng chừa đâu
Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳng dứt.
Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê
Đêm dài ướt át sao cho chót?

Ước được nhà rộng muôn ngàn gian,
Che khắp thiên hạ kẻ sĩ nghèo đều hân hoan
Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch bàn!
Than ôi! Bao giờ nhà ấy sừng sững dựng trước mắt,
Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được!
Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
( Mao ốc vị thu phong sở phá ca)
( Đỗ Phủ, Khương Hữu Dụng dịch
Trong thơ Đỗ Phủ, NXB Văn học, Hà Nội, 1962)
nhà ta
lều ta nát
Dịch lại bài thơ của Đỗ Phủ:
Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
Thu cao, tháng tám , gió già
Cuộn tung ba lớp mái nhà tranh bay.
Tranh bay rải khắp đó đây,
Mảnh cao treo tít ngọn cây trên rừng,
Mảnh rơi mương nước, bờ kênh.
Buồn thay bọn trẻ nó khinh ta già,
Cướp tranh ngay trước mặt ta,
Chạy vào trong luỹ tre là mất tăm.
Môi khô, miệng đắng, thôi đành
Quay về hậm hực. Sức mình còn đâu!
Trời khuya, gió lạnh, mây sầu,
Đêm thu mù mịt một màu mực đen.
Mền chăn lạnh buốt như kim,
Con nằm xấu nết, đạp tan lót giường.
Mưa thu lạnh thấu tận xương,
Vẫn mưa, mưa mãi, đêm trường cực ghê!
Sau cơn loạn, ít ngủ nghê,
Kiếp nghèo, đêm lạnh - tái tê vô vàn!
Ước gì nhà rộng muôn gian
Che cho thiên hạ hân hoan tấm lòng.
Mưa to gió lớn chẳng rung,
Dân nghèo, thi sĩ vui cùng thi ca.
Than ôi! Nhà lớn hiện ra,
Riêng ta lều nát, rét mà vẫn vui.
Tác giả Đỗ Phủ ( 712-770)
Tác phẩm
Hoàn cảnh ra đời: (SGK)
Thể loại: thơ cổ thể
1: Nỗi thống khổ của người nghèo trong hoạn nạn:
2: Ước vọng của nhà thơ:
III. Luyện tập:
Đọc hi?u chú thích:
II. D?c, hi?u van b?n
Tu?n11: Tiết 41. Văn bản:
B�i ca nh� tranh b? giú thu phỏ
D? Ph?
Bài tập 1. Chọn đáp án đúng:
Theo em vì sao người đời gọi Đỗ Phủ là "Thi Thánh"
A. Vị Thánh làm thơ.
B. Làm thơ siêu việt.
C. Có tấm lòng của bậc thánh nhân.
D. Làm thơ khác thường như Thánh.
Chọn từ thích hợp điền vào ô trống trong đoạn
văn sau: ( đau khổ, độ lượng, tái hiện, loạn li, nhân đạo, vị tha, bao dung)

"Bài ca nhà tranh bị gió thu Phá, của Đỗ Phủ đã ............. bức tranh sinh động về cảnh ngộ ................... của bản thân nhà thơ trong cảnh ............... Nhưng điều đáng quí nhất là vượt lên trên cảnh ngộ cá nhân, bài thơ đã bộc lộ tinh thần .................. và lòng ............... cao cả. "
Bài tập 2:
tái hiện
đau khổ
loạn li
nhân đạo
vị tha


Hướng dẫn về nhà
1. Học thuộc bài thơ . Học thuộc ghi nhớ
2. Chuẩn bị bài : C?nh khuya, R?m thỏng giờng