Bài 11. Bài ca nhà tranh bị gió thu phá (Mao ốc vị thu phong sở phá ca)

nhiệt liệt Chào mừng các thầy cô giáo về dự hội giảng cụm
Môn NGữ VĂN LớP 7A
Người dạy: Phạm thị ngát
Trường trung học cơ sở thái phúc
Bài thơ " Hồi hương ngẫu thư" (Hạ Tri Chương)
giống với bài thơ "Tĩnh dạ tứ" ( Lý Bạch) ở điểm nào?
Em hãy chọn câu trả lời đúng nhất:
Hai tác giả đều bằng tuổi nhau và đều xa quê
Hai bài thơ đều thể hiện tình yêu quê hương tha thiết.
Hai bài thơ đều được làm khi các nhà thơ đã cao tuổi.
Hai bài thơ đều nói đến ánh trăng.
Kiểm tra bài cũ
B
Bài 11: Tiết 41
Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
( Mao ốc vị thu phong sở phá ca)
- Đỗ Phủ-
I) Đọc - hiểu chú thích
1) Tác giả
Những năm nào sau đây là
năm sinh năm mất của Đỗ Phủ?
A) 701 - 762
B) 712 - 770
C) 659 - 744
B
2) Tên tự và tên hiệu của Đỗ phủ
là gì?
Tự Thái Bạch, hiệu Thanh Liên
cư sĩ.
B) Tự Quý châu
hiệu Tứ Minh cuồng khách.
C) Tự Tử Mĩ, hiệu Thiếu Lăng.

C
3) Quê của Đỗ Phủ ở đâu?
A) Huyện Củng, tỉnh Hà Nam.
B) Ở Vĩnh Hưng,Việt Châu
( nay thuộc huyệnTiêu Sơn
tỉnh Chiết Giang)
C) Ở Cam Túc; lúc năm tuổi
gia đình về định cư ở làng
Thanh Liên, huyện Xương Long
thuộc Miên Châu (Tứ Xuyên).
A
Bản Đồ hành chính Trung Quốc
Hà Nam
Nhà kỉ niệm Đỗ Phủ ở quê hương.
4) Đặc điểm nổi bật về cuộc đời
Đỗ Phủ là gì?
A) Sinh sống, học tập và làm quan
trên 50 năm ở kinh đô.
B) Có một thời gian ngắn ông làm
quan nhưng gần như suốt đời sống
trong cảnh đau khổ, bệnh tật.
C) Dẫu muốn góp phần cứu đời, giúp
dân song chưa bao giờ ông được
toại nguyện.
B
4
2
1
3
ĐỖ PHỦ ( 712 -770)
Tự Tử Mĩ, hiệu Thiếu Lăng.
Quê ở tỉnh Hà Nam.
Gần như suốt đời sống trong cảnh đau khổ, bệnh tật.
Bài 11: Tiết 41
Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
( Mao ốc vị thu phong sở phá ca)
- Đỗ Phủ-
I) Đọc - hiểu chú thích
1) Tác giả
2) Hoàn cảnh ra đời tác phẩm
Sáng tác năm 760 khi nhà tranh của Đỗ Phủ bị gió phá nát.
II) Đọc - hiểu văn bản
Tứ XUYÊN
Bản Đồ hành chính Trung Quốc
TÁC PHẨM “MAO ỐC VỊ THU PHONG SỞ PHÁ CA” – ĐỖ PHỦ
茅屋為秋風所破歌
八月秋高風怒號，

卷我屋上三重茅。

茅飛渡江灑江郊，
高者掛罥長林梢，

下者飄轉沉塘坳。
Mao ốc vị thu phong sở phá ca
Bát nguyệt thu cao phong nộ hào,
Quyển ngã ốc thượng tam trùng mao.
Mao phi độ giang sái giang giao.
Cao già quái quyến trường lâm sao,

Hạ giả phiêu chuyển trầm đường ao.
南村群童欺我老無力，
忍能對面為盜賊。
公然抱茅入竹去，
唇焦口燥呼不得，

歸來倚杖自歎息。


Nam thôn quần đồng khi ngã lão vô lực,
Nhẫn năng đối diện vi đạo tặc.

Công nhiên bão mao nhập trúc khứ,

Thần tiều khẩu táo hô bất đắc.

Qui lai ỷ trượng tự thán tức.


Photo CongVuong
俄頃風定雲墨色，

秋天漠漠向昏黑。

布衾多年冷似鐵，

驕兒惡臥踏裡裂。

床頭屋漏無干處，

雨腳如麻未斷絕。

自經喪亂少睡眠，

長夜沾濕何由徹！

Nga khoảnh phong định vân mặc sắc,
Thu thiên mạc mạc hướng hôn hắc.

Bố khâm đa niên lãnh tự thiết.

Kiều nhi ác ngọa đạp lý liệt.

Sàng đầu ốc lậu vô can xứ,

Vũ cước như ma vị đoạn tuyệt.

Tự kinh táng loạn thiểu thụy miên,

Trường dạ chiêm thấp hà do triệt.
安得廣廈千萬間，

大庇天下寒士俱歡顏，
風雨不動安如山！

嗚呼！何時眼前突兀見此屋，
吾廬獨破受凍死亦足！
An đắc quảng hạ thiên vạn gian,

Ðại tí thiên hạ hàn sĩ câu hoan nhan,

Phong vũ bất động an như san.

Ô hô, hà thời nhãn tiền đột ngột kiến
thử ốc,

Ngô lư độc phá thụ đống tử diệc túc.
Photo CongVuong
Dịch nghĩa :
BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
Tháng tám, trời thu cao, gió giận dữ gào thét,
Cuốn đi ba lớp cỏ tranh trên mái nhà ta.
Cỏ tranh bay qua sông, rải xuống miền đất bên sông.
Cao thì vắt vẻo treo trên ngọn cây rừng;
Thấp thì tả tơi rơi chìm xuống ao nước.


Lũ trẻ xóm nam khinh ta già yếu,
Nhẫn tâm làm giặc cướp ngay trước mặt ta.
Chúng công khai ôm cỏ tranh đi vào trong xóm trúc;
Ta khô môi rát miệng, kêu thét mà không được.
Trở về, chống gậy, thở than.

Photo CongVuong
Một lát sau, gió yên mây đen như mực.
Trời thu bát ngát đen tối lúc chiều tà.
Chiếc chăn vải dùng nhiều năm, lạnh như sắt,
Bị đứa con thơ khó ngủ đạp rách toang.
Ở đầu giường mái nhà dột, không chỗ nào khô;
Vết mưa nhiều như gai vẫn còn chưa hết.
Từ khi gặp cơn loạn lạc, mình ít ngủ,
Suốt đêm dài ướt đẫm, biết làm sao hết được!


Mong sao có được ngàn vạn gian nhà lớn,
Để giúp cho các hàn sĩ trong thiên hạ đều được vui vẻ,
Không bị kinh động vì mưa gió, yên ổn như núi non!
Hỡi ôi, biết bao giờ được trông thấy nhà này đứng cao sững trước mắt,
Dù cho riêng nhà ta bị phá vỡ, mình có chịu rét đến chết, cũng thỏa lòng!
Dịch thơ :
BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
( Bản dịch của Khương Hữu Dụng )
Tháng tám, thu cao, gió thét già
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta
Tranh bay sang sông rải khắp bờ
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa
Mảnh thấp bay lộn vào mương sa.


Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức,
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật,
Cắp tranh đi tuốt vào lũy tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được,
Quay về chống gậy lòng ấm ức!


Photo CongVuong
Giây lát, gió lặng, mây tối mực
Trời thu mịt mịt đêm đen đặc.
Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt,
Con nằm xấu nết đạp lót nát
Đầu giường, nhà dột chẳng chừa đâu
Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳng dứt
Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê
Đêm dài ướt át sao cho trót ?

Ước được nhà rộng muôn ngàn gian
Khắp thiên hạ, kẻ sĩ nghèo đều hân hoan,
Gió mưa chẳng núng, vững vàng như
thạch bàn
Than ôi! Bao giờ nhà ấy sừng sững dựng
trước mắt,
Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được!
Bài 11: Tiết 41
Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
( Mao ốc vị thu phong sở phá ca)
- Đỗ Phủ-
I) Đọc - hiểu chú thích
1) Tác giả
2) Hoàn cảnh ra đời tác phẩm
Sáng tác năm 760 khi nhà tranh của Đỗ Phủ bị gió phá nát.
II) Đọc - hiểu văn bản
1) Cấu trúc
- Thể thơ: Cổ thể
- Bố cục :
Bài ca nhà tranh bị gió thu phá nát
( Mao ốc vị thu phong sở phá ca)
Đỗ Phủ
Dịch thơ:
Tháng tám, thu cao, gió thét già,
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta.
Tranh bay sang sông rải khắp bờ,
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa,
Mảnh thấp quay lộn vào mương sa.

Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức,
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật,
Cắp tranh đi tuốt vào lũy tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được,
Quay về chống gậy lòng ấm ức!

Giây lát, gió lặng, mưa tối mực,
Trời thu mịt mịt đêm đen đặc.
Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt,
Con nằm xấu nét đạp lót nát
Đâu giường nhà dột chẳng chừa đâu
Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳngdứt.
Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê
Đêm dài ướt át sao cho trót?

Ước gì nhà rộng muôn ngàn gian,
Che khắp thiên hạ kẻ sĩ nghèo đều hân hoan,
Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch bàn!
Than ôi! Bao giờ nhà ấy dựng sừng sững trước mắt,
Riêng lều ta nát, chụi chết rét cũng được!B
Phần 1:
Nỗi thống khổ của người nghèo trong hoạn nạn
Đoạn 1: Cảnh nhà bị gió thu phá
Đoạn 2: Cảnh cướp giật khi nhà bị gió thu phá
Đoạn 3: Cảnh đêm trong nhà bị gió thu phá
Đoạn 4
Phần 2:
Ước vọng của nhà thơ
Bài 11: Tiết 41
Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
( Mao ốc vị thu phong sở phá ca)
- Đỗ Phủ-
I) Đọc - hiểu chú thích
1) Tác giả
2) Hoàn cảnh ra đời tác phẩm
Sáng tác
II) Đọc - hiểu văn bản
1) Cấu trúc
- Thể thơ: Cổ thể
- Bố cục :
- Phương thức biểu đạt
Xác định phương thức biểu đạt cho mỗi đoạn trong văn bản bằng cách đánh dấu vào ô trống trong bảng sau:




Bài 11: Tiết 41
Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
( Mao ốc vị thu phong sở phá ca)
- Đỗ Phủ-
I) Đọc - hiểu chú thích
1) Tác giả
2) Hoàn cảnh ra đời tác phẩm
II) Đọc - hiểu văn bản
1) Cấu trúc
2) Nội dung
a) Nỗi khổ của nhà thơ
* Nhà tranh bị gió thu phá.
Gió thét giá.
Cuốn mất ba lớp tranh.
Tranh bay sang sông - rải khắp bờ.
Mảnh treo tót ngọn rừng xa.
Mảnh lộn vào mương xa.
Cảnh tượng:
Tan tác
tiêu điều.
Tâm trạng:
Bàng hoàng
tiếc nuối
lo lắng, sợ hãi
đau khổ.
Bài 11: Tiết 41
Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
( Mao ốc vị thu phong sở phá ca)
- Đỗ Phủ-
I) Đọc - hiểu chú thích
II) Đọc - hiểu văn bản
1) Cấu trúc
2) Nội dung
a) Nỗi khổ của nhà thơ
* Nhà tranh bị gió thu phá.
* Trẻ con cướp tranh.
Bọn trẻ:
+ Nhè trước mặt cướp giật.
+ Đi tuốt vào luỹ tre.
Tinh quái, trắng trợn
Đáng thương
Nghèo khổ.
- Không được quan tâm.
Đỗ Phủ:
+ Gào thét
+ Ấm ức.
Tỏc gi? ?m ?c vỡ n?i gỡ?
B?t l?c tru?c b?n tr?.
Vỡ xút xa, cay d?ng cho thõn ph?n mỡnh.
Vỡ gi?n cỏi xó h?i r?i ren, den b?c.
C? 3 ý trờn.
D
Bất lực, xót xa, căm giận.
Bài 11: Tiết 41
Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
( Mao ốc vị thu phong sở phá ca)
- Đỗ Phủ-
I) Đọc - hiểu chú thích
II) Đọc - hiểu văn bản
1) Cấu trúc
2) Nội dung
a) Nỗi khổ của nhà thơ
* Nhà tranh bị gió thu phá.
* Trẻ con cướp tranh.
* Trong đêm mưa.
Bên ngoài + Mây tối mực
+ Trời mịt mịt
+ Đêm đen đặc.
- Trong nhà + Mền vải lạnh tựa sắt.
+ Nhà dột chẳng chừa đâu
+ Mưa chẳng dứt.
Ướt lạnh, con quậy phá
Lo lắng vì loạn lạc.
- “Đêm dài”
Vừa tả thực vừa ẩn dụ cho tình hình loạn li của đất nước Trung Quốc
- Câu hỏi tu từ
Vừa giãi bày nỗi cay đắng của nhà thơ vừa ngầm lên án giai cấp thống trị ...
Bài 11: Tiết 41
Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
( Mao ốc vị thu phong sở phá ca)
- Đỗ Phủ-
I) Đọc - hiểu chú thích
II) Đọc - hiểu văn bản
1) Cấu trúc
2) Nội dung
a) Nỗi khổ của nhà thơ
* Nhà tranh bị gió thu phá.
* Trẻ con cướp tranh.
* Trong đêm mưa.
b) Ước mơ của nhà thơ
Ngôi nhà rộng muôn ngàn gian
Che khắp thiên hạ để kẻ sĩ nghèo
hân hoan.
Gió mưa chẳng núng, vững như
bàn thạch.
Nghệ
thuật
Thậm
xưng
cảm
hứng
lãng
mạn.
Có màu sắc
không tưởng.
Ước mơ cao đẹp
Xuất phát từ
thực tế.
Chứa chan
lòng vị tha
và tinh thần
nhân đạo.
bài tập trắc nghiệm
1- Đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ "Bài ca nhà tranh bị gió thu phá"( Đỗ Phủ) là gì?
A- Bố cục chặt chẽ
B- Sử dụng phép đối triệt để
C- Kết hợp nhiều phương thức biểu đạt
D- Bút pháp hiện thực sắc sảo.
E- Cả 4 ý trên.
Hãy chọn D�P án đúng nhất
A
C
D
2- Giá trị nội dung của bài thơ: "Bài ca nhà tranh bị gió thu phá"( Đỗ Phủ) là :
A- Giá trị hiện thực: Thể hiện nỗi khổ của bản thân nhà thơ và gia đình cùng nỗi khổ của nhân dân Trung Quốc thời Trung Đường.
B- Giá trị hiện thực: Thể hiện nỗi khổ của nhà thơ và những trẻ em nghèo dưới thời loạn lạc.
C- Giá trị nhân đạo: Bộc lộ khát vọng cao cả của nhà thơ.
D- Giá trị nhân đạo: Thể hiện ước mơ của nhà thơ về cuộc sống tốt đẹp cho bản thân và gia đình.
bài tập trắc nghiệm
Hãy chọn những khẳng định đúng nhất
A
C
Bài 11: Tiết 41: Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
( Mao ốc vị thu phong sở phá ca) - Đỗ Phủ-
I) Đọc - hiểu chú thích
1) Tác giả: Đỗ Phủ
2) Hoàn cảnh ra đời tác phẩm: Sáng tác năm 760 khi nhà tranh của Đỗ Phủ bị gió phá nát.
II) Đọc - hiểu văn bản
1) Cấu trúc
- Thể thơ: Cổ thể
- Bố cục : 2 phần
- Phương thức biểu đat: Biểu cảm kết hợp miêu tả và tự sự
2) Nội dung
a) Nỗi khổ của nhà thơ
* Nhà tranh bị gió thu phá:
Cảnh tượng:Tan tác,tiêu điều.
Tâm trạng:Bàng hoàng, tiếc nuối,lo lắng, sợ hãi,đau khổ.
* Trẻ con cướp tranh.
Bọn trẻ: Tinh quái, trắng trợn,nghèo khổ, không được quan tâm.
Đỗ Phủ: Bất lực, xót xa, căm giận.
* Trong đêm mưa: Ướt lạnh, con quậy phá,lo lắng vì loạn lạc.
- “Đêm dài”: Vừa tả thực vừa ẩn dụ cho tình hình loạn li của đất nước Trung Quốc
- Câu hỏi tu từ:Vừa giãi bày nỗi cay đắng của nhà thơ vừa ngầm lên án giai cấp thống trị ...
b) Ước mơ của nhà thơ
- Nghệ thuật thậm xưng, cảm hứng lãng mạn.
- Có màu sắc không tưởng nhưng lại xuất phát từ thực tế và chứa chan lòng vị tha và tinh thần nhân đạo.
III) Tổng kết
1) Ngh? thu?t:Bố cục chặt chẽ; Kết hợp nhiều phương thức biểu đạt; Bút pháp hiện thực sắc sảo.
2) N?i dung - Giá trị hiện thực: Thể hiện nỗi khổ của bản thân nhà thơ và gia đình cùng nỗi khổ của nhân dân Trung Quốc thời Trung Đường.
- Giá trị nhân đạo: Bộc lộ khát vọng cao cả của nhà thơ.
Hướng dẫn về nhà:
Học thuộc bài thơ
Nắm được giá trị nội dung của bài thơ.
Học tập về cách thể hiện cảm xúc trong bài thơ.
Ôn lại phần văn học từ đầu năm để chuẩn bị kiểm tra 45 phút:
+ Cụm bài: Văn bản nhật dụng
+ Ca dao, dân ca
+ Thơ trung đại
+ Thơ Đường (Trung Quốc)
* Chú ý tới nội dung, nghệ thuật tiêu biểu của từng bài.
Xin chân thành cảm ơn
các thầy cô giáo và các em!