Bài 11. Bài ca nhà tranh bị gió thu phá (Mao ốc vị thu phong sở phá ca)

TRƯỜNG THCS BÌNH MỸ


NGỮ VĂN 7


GIÁO VIÊN : PHAN TẤN QUAN
KiỂM TRA BÀI CŨ
Chọn một trong hai bài thơ :
Đọc thuộc lòng Phiên âm, dịch thơ và nêu nội dung, nghệ thuật.
BÀI 11
BÀI CA NHÀ TRANH Bị GIÓ THU PHÁ
( Mao ốc vị thu phong sở phá ca )
Đỗ Phủ

I/ Giới thiệu :

1/ Tác giả :
Đỗ Phủ ( 712 - 770 ), hiệu là Thiếu Lăng, quê ở tỉnh Hà Nam. Ông là nhà thơ nổi tiếng đời Đường của Trung Quốc có biệt danh là Thi thánh.
2/ Thể thơ :
Thơ cổ thể
Nguyên văn
茅屋為秋風所破歌
八月秋高風怒號，

卷我屋上三重茅。

茅飛渡江灑江郊，
高者掛罥長林梢，

下者飄轉沉塘坳。
Mao ốc vị thu phong sở phá ca
Bát nguyệt thu cao phong nộ hào,
Quyển ngã ốc thượng tam trùng mao.
Mao phi độ giang sái giang giao.
Cao già quái quyến trường lâm sao,

Hạ giả phiêu chuyển trầm đường ao.
南村群童欺我老無力，
忍能對面為盜賊。
公然抱茅入竹去，
唇焦口燥呼不得，

歸來倚杖自歎息。


Nam thôn quần đồng khi ngã lão vô lực,
Nhẫn năng đối diện vi đạo tặc.

Công nhiên bão mao nhập trúc khứ,

Thần tiều khẩu táo hô bất đắc.

Qui lai ỷ trượng tự thán tức.


俄頃風定雲墨色，

秋天漠漠向昏黑。

布衾多年冷似鐵，

驕兒惡臥踏裡裂。

床頭屋漏無干處，

雨腳如麻未斷絕。

自經喪亂少睡眠，

長夜沾濕何由徹！

Nga khoảnh phong định vân mặc sắc,
Thu thiên mạc mạc hướng hôn hắc.

Bố khâm đa niên lãnh tự thiết.

Kiều nhi ác ngọa đạp lý liệt.

Sàng đầu ốc lậu vô can xứ,

Vũ cước như ma vị đoạn tuyệt.

Tự kinh táng loạn thiểu thụy miên,

Trường dạ chiêm thấp hà do triệt.
安得廣廈千萬間，

大庇天下寒士俱歡顏，
風雨不動安如山！

嗚呼！何時眼前突兀見此屋，
吾廬獨破受凍死亦足！
An đắc quảng hạ thiên vạn gian,

Ðại tí thiên hạ hàn sĩ câu hoan nhan,

Phong vũ bất động an như san.

Ô hô, hà thời nhãn tiền đột ngột kiến
thử ốc,

Ngô lư độc phá thụ đống tử diệc túc.
Tháng tám, thu cao, gió thét già
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta
Tranh bay sang sông rải khắp bờ
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa
Mảnh thấp bay lộn vào mương sa.


Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức,
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật,
Cắp tranh đi tuốt vào lũy tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được,
Quay về chống gậy lòng ấm ức!


Giây lát, gió lặng, mây tối mực
Trời thu mịt mịt đêm đen đặc.
Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt,
Con nằm xấu nết đạp lót nát
Đầu giường, nhà dột chẳng chừa đâu
Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳng dứt
Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê
Đêm dài ướt át sao cho trót ?

Ước được nhà rộng muôn ngàn gian
Khắp thiên hạ, kẻ sĩ nghèo đều hân hoan,
Gió mưa chẳng núng, vững vàng như
thạch bàn
Than ôi! Bao giờ nhà ấy sừng sững dựng trước mắt,
Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được!
DỊCH THƠ
II/ Đọc - hiểu văn bản :
1/ Bố cục bài thơ :

Bài thơ có thể
chia làm mấy phần ?
Nêu nội dung mỗi phần.
- Phần một : Tả cảnh gió thu cuốn mất ba lớp nhà tranh của tác giả.
- Phần hai : Kể việc trẻ con cướp tranh đi tuốt vào lũy tre.
- Phần ba : Tả nỗi khổ của gia đình tác giả trong đêm mưa.
- Phần bốn : Ước mơ cao cả của nhà thơ.

1/ Bố cục bài thơ :
Tháng tám, thu cao, gió thét già,
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta.
Tranh bay sang sông rải khắp bờ,
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa,
Mảnh thấp quay lộn vào mương sa.

Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức,
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật,
Cắp tranh đi tuốt vào lũy tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được,
Quay về chống gậy lòng ấm ức!

Giây lát, gió lặng, mưa tối mực,
Trời thu mịt mịt đêm đen đặc.
Mền vải lâu nam lạnh tựa sắt,
Con nằm xấu nét đạp lót nát
D?u giường nhà dột chẳng chừa đâu
Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳngdứt.
Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê
Dờm dài ướt át sao cho trót?

Ước du?c nhà rộng muôn ngàn gian,
Che khắp thiên hạ kẻ sĩ nghèo đều hân hoan,
Gió mưa chẳng núng, v?ng vàng như thạch bàn!
Than ôi! Bao giờ nhà ấy dựng sừng s?ng trước mắt,
Riêng lều ta nát, chụi chết rét cũng được!

Phần 1
Nỗi thống khổ của người nghèo trong hoạn nạn
Cảnh nhà bị gió thu phá
Cảnh bọn trẻ cướp tranh
Cảnh khổ
đêm mưa
Phần 2
Ước vọng của nhà thơ
2/ Phương thức biểu đạt ở mỗi phần :




3/ Nỗi khổ của nhà thơ ( phần 2,3 )
- Phần hai : nỗi khổ mất mát của cải và nỗi đau về nhân tình thế thái.
- Phần ba : nỗi khổ vì mưa dột, con quậy phá, loạn lạc không ngủ được.

4/ Tình cảm cao quí của nhà thơ ( phần 4 )
- 3 câu đầu : Đây là ước mơ cao cả chứa chan lòng vị tha và tinh thần nhân đạo.
- 2 câu cuối : Lòng vị tha đã đạt đến trình độ xả thân hi sinh vì lợi ích chung của mọi người.

5/ Ý nghĩa văn bản :
Lòng nhân ái vẫn tồn tại ngay cả khi con người phải sống trong hoàn cảnh nghèo khổ cùng cực.
III/ Tổng kết : GN/ 134
IV/ Luyện tập : Theo SGK

CỦNG CỐ
Nêu bố cục bài thơ.
Qua bài thơ, ta thấy tác giả chịu những nỗi khổ nào ?
- Tình cảm cao quí của nhà thơ được thể hiện như thế nào qua khổ thơ cuối ?
DẶN DÒ
- Học thuộc lòng bài thơ.
- Trình bày cảm nghĩ về tấm lòng của nhà thơ đối với những người nghèo khổ.
Tiết sau : Kiểm tra văn một tiết
( Học kĩ những văn bản đã dặn ở tiết trước )

CHUẨN BỊ KiỂM TRA 1 TiẾT

Học thuộc lòng, thuộc tác giả, tác phẩm, nội dung, nghệ thuật các bài thơ sau :
1/ Sông núi nước Nam ( Lí Thường Kiệt )
2/ Bánh trôi nước ( Hồ Xuân Hương )
3/ Qua Đèo Ngang ( Bà Huyện Thanh Quan )
4/ Tĩnh dạ tứ ( Lí Bạch )
5/ Hồi hương ngẫu thư ( Hạ Tri Chương )
XIN CHÀO TẠM BiỆT