Bài 11. Bài ca nhà tranh bị gió thu phá (Mao ốc vị thu phong sở phá ca)

KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu hỏi: Đọc thuộc bài thơ “Hồi hương ngẫu thư” (phần phiên âm và phần dịch thơ) của Hạ Tri Chương. Nêu nội dung của bài thơ?
BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
Tiết 41
(Mao ốc vị thu phong sở phá ca) – Đổ Phủ
- Cuộc đời nhiều bất hạnh.
- Ông được tôn vinh là “thi Thánh”
a.. Tác giả:
- Đổ Phủ (712-770) là nhà thơ hiện thực vĩ đại của Trung Quốc ở đời Đường.

Đỗ Phủ ( 712 – 770)
b.. Tác phẩm
Nêu vài nét về tác giả Đỗ Phủ?
Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ Phủ
I. Tiếp xúc văn bản 1.Đọc
- Cuộc đời nhiều bất hạnh.
- Ông được tôn vinh là “thi Thánh”
a. Tác giả:
- Đổ Phủ (712-770) là nhà thơ hiện thực vĩ đại của Trung Quốc ở đời Đường.
b. Tác phẩm:
Bài thơ được sáng tác trong hoàn cảnh nào?
Sáng tác năm 760
Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ Phủ
Tháng tám, thu cao, gió thét già
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta
Tranh bay sang sông rải khắp bờ
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa
Mảnh thấp bay lộn vào mương sa.


Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức,
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật,
Cắp tranh đi tuốt vào lũy tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được,
Quay về chống gậy lòng ấm ức!


Giây lát, gió lặng, mây tối mực
Trời thu mịt mịt đêm đen đặc.
Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt,
Con nằm xấu nết đạp lót nát
Đầu giường, nhà dột chẳng chừa đâu
Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳng dứt
Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê
Đêm dài ướt át sao cho trót ?

Ước được nhà rộng muôn ngàn gian
Khắp thiên hạ, kẻ sĩ nghèo đều hân hoan,
Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch bàn
Than ôi! Bao giờ nhà ấy sừng sững dựng trước mắt,
Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được!
BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
- Cuộc đời nhiều bất hạnh.
- Ông được tôn vinh là “thi Thánh”
. Tác giả:
- Đổ Phủ (712-770) là nhà thơ hiện thực vĩ đại của Trung Quốc ở đời Đường.
. Tác phẩm:
Sáng tác năm 760
3. Bố cục:
Nêu vài nét về bố cục?
Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ Phủ
Tháng tám, thu cao, gió thét già
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta
Tranh bay sang sông rải khắp bờ
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa
Mảnh thấp bay lộn vào mương sa.


Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức,
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật,
Cắp tranh đi tuốt vào lũy tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được,
Quay về chống gậy lòng ấm ức!


Giây lát, gió lặng, mây tối mực
Trời thu mịt mịt đêm đen đặc.
Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt,
Con nằm xấu nết đạp lót nát
Đầu giường, nhà dột chẳng chừa đâu
Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳng dứt
Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê
Đêm dài ướt át sao cho trót ?

Ước được nhà rộng muôn ngàn gian
Khắp thiên hạ, kẻ sĩ nghèo đều hân hoan,
Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch bàn
Than ôi! Bao giờ nhà ấy sừng sững dựng trước mắt,
Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được!
Đ1: Cảnh nhà bị gió thu phá
Đ2: Cảnh lũ trẻ cướp tranh
Đ3: Cảnh đêm trong nhà bị gió phá mất mái
Đ4: Ước vọng của nhà thơ
Tháng tám, thu cao, gió thét già
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta
Tranh bay sang sông rải khắp bờ
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa
Mảnh thấp bay lộn vào mương sa.


Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức,
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật,
Cắp tranh đi tuốt vào lũy tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được,
Quay về chống gậy lòng ấm ức!


Giây lát, gió lặng, mây tối mực
Trời thu mịt mịt đêm đen đặc.
Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt,
Con nằm xấu nết đạp lót nát
Đầu giường, nhà dột chẳng chừa đâu
Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳng dứt
Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê
Đêm dài ướt át sao cho trót ?

Ước được nhà rộng muôn ngàn gian
Khắp thiên hạ, kẻ sĩ nghèo đều hân hoan,
Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch bàn
Than ôi! Bao giờ nhà ấy sừng sững dựng trước mắt,
Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được!
P1: Những nỗi khổ của nhà thơ
P2: Ước vọng của nhà thơ
- Cuộc đời nhiều bất hạnh.
- Ông được tôn vinh là “thi Thánh”
a. Tác giả:
- Đổ Phủ (712-770) là nhà thơ hiện thực vĩ đại nhất của Trung Quốc ở đời Đường.
b. Tác phẩm:
Sáng tác năm 760
3. Bố cục:
Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ Phủ
Xác định phương hướng biểu đạt cho mỗi đoạn trong văn bản bằng cách đánh dấu vào ô em chọn trong bảng sau:




Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ Phủ
II. Phân tích văn bản
1. Nhà tranh bị gió thu phá
Tháng tám, thu cao, gió thét già
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta
Tranh bay sang sông rải khắp bờ
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa
Mảnh thấp bay lộn vào mương sa.
Tranh
bay
rải
treo
Xơ xác, tiêu điều
 Nghèo
 Bàng hoàng, ngao ngán, buồn.
Đầu tiên tác giả chú ý miêu tả đối tượng nào?
Em hãy cho biết tranh được miêu tả cụ thể như thể nào?
Phương thức biểu đạt của khổ thơ này là gì?
Ngôi nhà chỉ cần một trận gió lớn đã tốc hết tranh, em nhận xét gì về ngôi nhà?
Từ đó em hãy hình dung cuộc đời của chủ nhân như thế nào?
Trước cảnh tượng như vậy em thử hình dung tâm trạng của tác giả như thế nào?
Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ Phủ
1. Nhà tranh bị gió thu phá
2. Cảnh lũ trẻ cướp tranh
Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức,
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật,
Cắp tranh đi tuốt vào lũy tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được,
Quay về chống gậy lòng ấm ức!


Em hãy tìm những từ ngữ đặc tả bọn trẻ?
 Bọn trẻ : Khinh, nhè, xô, cướp giật, đi tuốt
Theo em hành động cướp thể hiện
điều gì?
 Trắng trợn, trơ tráo.
Các em thử đoán xem chúng cướp
tranh về để làm gì? Chúng đáng
thương hay đang giận?
Từ đó giúp em hiểu về hiện thực
xã hội Trung Quốc lúc bấy giờ?
Xã hội loạn lạc, bất công
Trước tình cảnh như thế em
hình dung như thế nào về tâm trạng
nhà thơ?
Tác giả: ấm ức, tức giận
Nhà thơ tức giận vì lũ trẻ nhưng theo em ông còn tức giận bởi lí do nào nữa?
 Căm phẫn xã hội rối ren, điên đảo.
Để biểu đạt nội dung trên tác giả đã sử dụng phương thức biểu đạt nào?
Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ Phủ
I.
II.
3.Cảnh nhà trong đêm mưa
Giây lát, gió lặng, mây tối mực
Trời thu mịt mịt đêm đen đặc.
Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt,
Con nằm xấu nết đạp lót nát
Đầu giường, nhà dột chẳng chừa đâu
Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳng dứt
Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê
Đêm dài ướt át sao cho trót ?
Đọc khổ thơ 3 và cho biết phương thức biểu đạt chính là gì?
Đoạn thơ 3: bên ngoài trời và trong nhà của tác giả như thế nào?
Bên ngoài:
Mây tối mực; đêm đen đặc;
Mưa: dày hạt , chẳng dứt
Trong nhà
Mền vải lạnh tựa sắt; nhà dột chẳng chừa đâu
Từ cảnh sống như thế em có nhận xét gì về cảnh nhà Đỗ Phủ?
 Cơ cực, thiếu thốn  khổ
Em thử hình dung tâm trạng của tác giả?
 Đau xót vô cùng
Hai câu cuối nói tác giả ít ngủ, theo em vì sao?
Nếu được chứng kiến cảnh nhà Đỗ Phủ như vậy em sẽ làm gì?
Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ Phủ
I.
II.
1. Nhà tranh bị gió thu phá
2. Cảnh lũ trẻ cướp tranh
Theo em thông thường khi sống trong hoàn cảnh khổ cực người ta sẽ mơ ước điều gì?
Ước được nhà rộng muôn ngàn gian
Khắp thiên hạ, kẻ sĩ nghèo đều hân hoan,
Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch bàn
Than ôi! Bao giờ nhà ấy sừng sững dựng trước mắt,
Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được!
Em hãy đọc khổ thơ cuối vào cho biết tác giả ước mơ điều gì?
4. Ước vọng của tác giả
I. Đọc - Tìm hiểu chung
II. Tìm hiểu văn bản
3.Cảnh nhà trong đêm mưa
1. Nhà tranh bị gió thu phá
2. Cảnh lũ trẻ cướp tranh
Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ Phủ
Ước được nhà rộng muôn ngàn gian
Khắp thiên hạ, kẻ sĩ nghèo đều hân hoan,
Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch bàn
Than ôi! Bao giờ nhà ấy sừng sững dựng trước mắt,
Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được!
Ước : nhà rộng Che khắp thiên hạ
Tác giả có ước mơ cho mình không?
Ước mơ cao cả, thể hiện lòng nhân đạo, vị tha.
Qua đó em cảm nhận thế nào về ước mơ của tác giả?
I.
II.
4. Ước vọng của tác giả
3.Cảnh nhà trong đêm mưa
1. Nhà tranh bị gió thu phá
2. Cảnh lũ trẻ cướp tranh
Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ Phủ
Khổ thơ cuối em thấy tác giả sử dụng phương thức biểu đạt nào?
 Biểu cảm trực tiếp
I. Đọc - Tìm hiểu chung
II. Tìm hiểu văn bản
Ước : nhà rộng Che khắp thiên hạ
Ước mơ cao cả, thể hiện lòng nhân đạo, vị tha.
4. Ước vọng của tác giả
3.Cảnh nhà trong đêm mưa
1. Nhà tranh bị gió thu phá
2. Cảnh lũ trẻ cướp tranh
Khổ thơ cuối có vai trò như thế nào đối với toàn bài thơ?
Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ Phủ
III. Tổng kết
+Nội dung:
- Nỗi khổ của những người nghèo trong cơn hoạn nạn. Giá trị hiện thực
- Khát vọng cao cả của nhà thơ. Giá trị nhân đạo.
Qua việc tìm hiểu em thấy toát lên những nội dung lớn nào?
+ Nghệ thuật
- Kết hợp các phương thức biểu đạt : Tự sự- miêu tả – biểu cảm
Em nhắc lại xem bài thơ được viết sử dụng những phương thức biểu đạt nào?
I. Đọc - Tìm hiểu chung
II. Tìm hiểu văn bản
4. Ước vọng của tác giả
3.Cảnh nhà trong đêm mưa
1. Nhà tranh bị gió thu phá
2. Cảnh lũ trẻ cướp tranh
* Ghi nhớ (SGK)
Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ Phủ
III. Tổng kết
Hiện nạy đồng bào miền trung đang bị thiên tai lũ lụt, là một công dân, học sinh em thấy mình cần phải làm gì?
I. Đọc - Tìm hiểu chung
II. Tìm hiểu văn bản
4. Ước vọng của tác giả
3.Cảnh nhà trong đêm mưa
1. Nhà tranh bị gió thu phá
2. Cảnh lũ trẻ cướp tranh
* Ghi nhớ (SGK)
LIÊN HỆ THỰC TẾ
Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ Phủ
III. Tổng kết
Đọc diễn cảm hai đoạn cuối của bài thơ?
I. Đọc - Tìm hiểu chung
II. Tìm hiểu văn bản
4. Ước vọng của tác giả
3.Cảnh nhà trong đêm mưa
1. Nhà tranh bị gió thu phá
2. Cảnh lũ trẻ cướp tranh
* Ghi nhớ (SGK)
Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ Phủ
IV. Luyện tập
Qua bài thơ này, em hãy sưu tầm một số câu ca dao, tục ngữ thể hiện tình yêu thương con người
- Thương người như thể thương thân
- Lá lành đùm lá rách
- Bầu ơi thương lấy bí cùng
Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn
LUYỆN TẬP NÂNG CAO:
Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ Phủ
Dặn dò:
Học thuộc một đoạn trong bài.
Nắm được nội dung và nghệ thuật của bài.
Đọc soạn trước bài tiếng Việt bài TỪ ĐỒNG ÂM.
Tiết 41 BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
(Mao ốc vị thu phong sở phá́ ca) – Đỗ Phủ
KÍNH CHÚC: SỨC KHỎE, HẠNH PHÚC, THÀNH ĐẠT
TIẾT HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ HẾT
XIN CẢM ƠN CÁC EM!