Bài 10. Từ trái nghĩa

Chào mừng các thầy cô giáo về dự thao giảng nhân ngày 20 - 11
Môn: Ngữ Văn 7
Giáo viên thực hiện: Trần Văn Duynh
Kiểm tra bài cũ:
Em hãy chọn đáp án đúng nhất ở câu trả lời sau mỗi câu hỏi ?
Câu 1:Từ nào có thể thay thế cho từ chết trong câu: Chiếc xe bị chết máy.
A. Toi. C. Hỏng.
B. Đi. D. Mất.
Câu 2: Bài thơ " Hồi hương ngẫu thư " được Hạ Tri Chương viết khi nào?
A. Sau khi đỗ đạt và từ kinh thành về vinh quy bái tổ.
B. Khi ông ra làm quan và sống ở kinh thành vài năm.
C. Sau 50 năm làm quan ông trở về sống ở quê nhà.
Câu 3: Nội dung của bài thơ " Hồi hương ngẫu thư "
A. Diễn tả tình cảm sâu nặng của một người con xa quê, nhớ về quê.
B. Diễn tả tâm trạng của người con xa quê lâu ngày trong khoảnh khắc vừa mới đặt chân về quê cũ sau nhiều năm xa cách.
C. Diễn tả sự lưu luyến của một người trong giờ phút phải xa quê nhà.
C
C
B
I ) Thế nào là từ trái nghĩa ?
1 ) Ví dụ1:
+) Ngẩng > < Cúi
+) TrÎ > < Giµ
+) §i > < Trë l¹i
2 ) Nhận xét 1:
+) Ngẩng và cúi là trái nghĩa về hoạt động theo hướng lên xuống
+) Trẻ và già là trái nghĩa về tuổi tác.
+) Đi và trở lại là trái nghĩa về sự di chuyển rời khỏi nơi xuất phát.
- Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau.
3 ) Ví dụ 2:
-Rau già, cau già:
- Cụ già,già làng:
4 ) Nhận xét 2
- Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau.
=> Ghi nhớ: SGK trang 128 mục I
Bài tập nhanh: Tìm các cặp từ trái nghĩa trong đoạn thơ sau.
Thiếu tất cả ta rất giàu dũng khí,
Sống, chẳng cúi đầu; chết, vẫn ung dung
Giặc muốn ta nô lệ, ta lại hóa anh hùng,
Sức nhân nghĩa mạnh hơn cường bạo.
Từ trái nghĩa
Bài tập nhanh:
Em hãy tìm các cặp từ trái nghĩa để điền vào đoạn văn sau:
Đôn - ki - hô tê .. cưỡi trên con ngựa ..
Xan - trô - pan xa ... ... cưỡi trên con lừa...
Cao,gầy
còm
béo , lùn
mập
? Vợ cao, chồng thấp ; chồng gầy, vợ béo .
Già > < Non
Già > < Trẻ
Từ trái nghĩa
I ) Thế nào là từ trái nghĩa ?
1 ) Ví dụ:
2 ) Nhận xét:
3 ) Ghi nhớ : => SGK trang 128 mục I
II ) Sử dụng từ trái nghĩa.
=>Việc sử dụng các cặp từ trái nghĩa trong đoạn thơ sau có tác dụng gì.
Thiếu tất cả ta rất giàu dũng khí,
Sống, chẳng cúi đầu; chết, vẫn ung dung
Giặc muốn ta nô lệ, ta lại hóa anh hùng,
Sức nhân nghĩa mạnh hơn cường bạo.

1 ) Ví dụ:

2 ) Nhận xét: Việc sử dụng các cặp từ trái nghĩa: Thiếu - giàu, sống - chết, nhân nghĩa - cường bạo ở bài thơ đã tạo ra các hình tượng tương phản gây ấn tượng mạnh cho người đọc, người nghe.
3 ) Ghi nhớ : => SGK trang 128 mục II

Em hãy phân tích tác dụng của việc sử dụng các cặp từ trái nghĩa sau.
O du kích nhỏ giương cao súng
Thằng Mỹ lênh khênh bước cúi đầu
Ra thế: to gan hơn béo bụng
Anh hùng đâu cứ phải mày râu.

Từ trái nghĩa
I ) Thế nào là từ trái nghĩa ?
1 ) Ví dụ:
2 ) Nhận xét:
3 ) Ghi nhớ : => SGK trang 128 mục I
II ) Sử dụng từ trái nghĩa.
1 ) Ví dụ:
2 ) Nhận xét
3 ) Ghi nhớ : => SGK trang 128 mục II

III ) Luyện tập.
Bài tập 1 : Tìm những cặp từ trái nghĩa trong các câu ca dao, tục ngữ sau đây:
- Chị em như chuối chiều tàu
Tấm lành che tấm rách, đừng nói nhau nặng lời.
- Số cô chẳng giàu thì nghèo
Ngày ba mươi tết thịt treo trong nhà.
- Ba năm được một chuyến sai,
Aó ngắn đi mượn, quần dài đi thuê
- Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng,
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
Bài tập 1: Các cặp từ trái nghĩa được sử dụng trong bài đó là: Lành - rách, giàu - nghèo, ngắn - dài , đêm - ngày, sáng - tối.
Từ trái nghĩa
I ) Thế nào là từ trái nghĩa ?
1 ) Ví dụ:
2 ) Nhận xét:
3 ) Ghi nhớ : => SGK trang 128 mục I
II ) Sử dụng từ trái nghĩa.
1 ) Ví dụ:
2 ) Nhận xét
3 ) Ghi nhớ : => SGK trang 128 mục II
III ) Luyện tập.
Bài tập 1: Các cặp từ trái nghĩa được sử
dụng trong bài đó là: Lành - rách,
giàu - nghèo, ngắn - dài , đêm - ngày,
sáng - tối.
Bài tập 2:

Cá tươi > < Cá ươn
Hoa tươi > < Hoa khô , hoa héo
Bài tập 2: Tìm các từ trái nghĩa với những từ in đậm trong các cụm từ sau đây:
Tươi
Cá tươi ?
Hoa tươi ?
Yếu
Ăn yếu ?
Học lực yếu ?
Xấu
Chữ xấu ?
Đất xấu ?
Đất tốt
Cá ươn
Hoa héo
, hoa khô
Ăn khỏe
Học lực khá, giỏi
Chữ đẹp
, đất đẹp
? Các cặp từ trái nghĩa ở trong bài tập đó là: Cá tươi - cá ươn ; hoa tươi - hoa khô
Ăn yếu - ăn khỏe ; HL yếu - HL khá , giỏi
Chữ xấu - chữ đẹp; đất xấu - đất tốt, đẹp

Bài tập 3: Điền các từ trái nghĩa thích hợp vào các thành ngữ sau.
- Chân cứng đá ..
- Có đi có..
- Gần nhà .. ngõ
- Mắt nhắm mắt ...
- Chạy sấp chạy ...
- Vô thưởng vô ..
- Bên ... bên khinh.
- Buổi ... buổi cái.
- Bước thấp bước ...
- Chân ướt chân ..
mềm.
lại
xa
mở
ngửa
phạt
trọng
đực
cao
ráo
Bài tập 4: Hãy viết một đoạn văn ngắn về tình cảm quê hương, có sử dụng từ trái nghĩa.
Từ trái nghĩa

I ) Thế nào là từ trái nghĩa ?
1 ) Ví dụ:
2 ) Nhận xét:
3 ) Ghi nhớ : => SGK trang 128 mục I
II ) Sử dụng từ trái nghĩa.
1 ) Ví dụ:
2 ) Nhận xét
3 ) Ghi nhớ : => SGK trang 128 mục II
III ) Luyện tập.
Bài tập 1:
Bài tập 2:
Bài tập 3:
Bài tập 4:
+) Hướng dẫn về nhà:
- Về nhà học bài, làm các bài tập .
- Tập sử dụng từ trái nghĩa khi nói và viết
Giờ học kết thúc .
- Chúc các thầy cô giáo mạnh khỏe, hạnh phúc.
- Chúc các em học sinh chăm ngoan, học giỏi.