Bài 10. Từ trái nghĩa

Kiểm tra bài cũ

Thế nào là từ đồng nghĩa? (3đ)

2)Có mấy loại từ đồng nghĩa? Kể ra? (3đ)

3) Nêu cách sử dụng từ đồng nghĩa? (3đ)
TỪ TRÁI NGHĨA
NGỮ VĂN 7
Tiết 39 BÀI 10
Ñaàu giöôøng aùnh traêng roïi,
Ngôõ maët ñaát phuû söông.
Ngaång ñaàu nhìn traêng saùng,
Cuùi ñaàu nhôù coá höông.
****
Khi ñi treû luùc veà giaø
Gòong queâ vaãn theá, toùc ñaø khaùc bao
Treû con nhìn laï khoâng chaøo
Hoûi raèng: khaùch ôû choán naøo laïi chôi?
I-TH? N�O L� T? TR�I NGHIA :
Tìm hiểu : Hãy xác định các cặp từ trái nghĩa trong các câu tục ngữ, thành ngữ, ca dao sau ?
Lá lành đùm lá rách.
Chân cứng đá mềm.

…Trên đồng cạn, dưới đồng sâu,
Chồng cày, vợ cấy, con trâu đi bừa .
Thế nào là
từ trái nghĩa ?
Từ trái nghĩa là
những từ có nghĩa
trái ngược nhau .
*Ví dụ :
Hãy tìm từ trái nghĩa với từ “già” trong các trường hợp sau ?

Rau già
Cau già
Người già
Rau non
Cau non
Người trẻ
* Vậy một từ nhiều nghĩa có thể thuộc những cặp từ trái nghĩa nào ?
* Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau.
I-THẾ NÀO LÀ TỪ TRÁI NGHĨA :
Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau .
Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau.

II-S? D?NG T? TR�I NGHIA :

*Các từ trái nghĩa trong hai bài thơ Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh của Tương Như và bản dịch thơ Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê của Trần Trọng San :
Ngẩng - Cúi
Trẻ - Già
* Câu hỏi :Việc sử dụng các từ trái nghĩa trong hai bài thơ trên có tác dụng gì ?
* Tác dụng : Söû duïng trong theå ñoái ,tạo các hình tượng tương phản. gây ấn tượng mạnh. Làm cho lời nói thêm sinh động.
2-Bài tập reøn kó naêng soáng:
Hãy tìm các cặp từ trái nghĩa trong đoạn thơ
sau và nêu tác dụng của việc sử dụng các cặp
từ trái nghĩa ấy ?

Thiếu tất cả, ta rất giàu dũng khí,
Sống,chẳng cúi đầu ; chết, vẫn ung dung.
Giặc muốn ta nô lệ, ta lại hóa anh hùng,
Sức nhân nghĩa mạnh hơn cường bạo.
(Tố Hữu)
*Caâu hoûi:Vieäc söû duïng töø traùi nghóa trong ñoïan thô treân coù taùc duïng gì?
2-Bài tập reøn kó naêng soáng:
Ngheøo tất cả, ta rất nhieàu dũng khí,
Sống,chẳng cuùi đầu ; hi sinh , vẫn ung dung.
Giặc muốn ta toâi ñoøi, ta lại hóa phi thöôøng,
Sức ñaïo ñöùc mạnh hơn cường bạo.

?Nhaän xeùt caùch thay ñoåi caùc töø trong baøi thô treân?








Hãy xác định cặp từ trái nghĩa trong hình ảnh dưới đây :
Trạng thái
Hoa tươi
Hoa héo
Cao
Thấp
Quan sát hình ảnh và đưa ra cặp từ trái nghĩa phù hợp .
Sáng
Tối
Tìm cặp từ trái nghĩa trong các hình dưới đây ?
Tìm cặp từ trái nghĩa trong các hình dưới đây ?
trẻ
già
Quan sát hình ảnh và tìm cặp từ trái nghĩa :
Đặt câu cho hai hình ảnh trên?
Sức khỏe
Yếu
Mạnh
III-Luyện tập :
1-Bài1: Tìm những từ trái nghĩa trong các câu ca dao, tục ngữ sau :
Chị em như chuối nhiều tàu,
Tấm lành che tấm rách, đừng nói nhau nhiều lời.
Số cô chẳng giàu thì nghèo,
Ngày ba mươi Tết thịt treo trong nhà.
Ba năm được một chuyến sai,
Áo ngắn đi mượn, quần dài đi thuê .
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng,
Ngày tháng mười chưa cười đã tối .
2-Bài 2 : Tìm các từ trái nghĩa với những từ in đậm trong các cụm từ sau:
Cá tươi
Tươi
Hoa tươi
Cá ươn
Hoa héo
Ăn yếu
Yếu
Học lực yếu
Ăn mạnh(khỏe)
Học lực giỏi
Chữ xấu
Xấu
Đất xấu
Chữ đẹp
Đất tốt
3-Bài 3: Điền các từ trái nghĩa thích hợp vào các thành ngữ sau:
Chân cứng đá..
Có đi có..
Gần nhà ……ngõ.
Mắt nhắm mắt..
Chạy sấp chạy …
mềm .
về .
xa
mở .
ngửa .
Vô thưởng vô ……
Bên trọng bên ……
Buổi đực buổi……
Bước thấp bước …
Chân ướt chân…
phạt .
khinh .
cái .
cao .
ráo .
Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau .

Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau.
*Tác dụng :
-Tạo các hình tượng tương phản.
- Gây ấn tượng mạnh.
- Làm cho lời nói thêm sinh động.

* Củng cố :
HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC Ở NHÀ:
* Học thuộc ghi nhớ sgk/128
* Hoàn chỉnh các bài tập còn lại sgk/129.
* Chuẩn bị: "Từ đồng âm"
* Chú ý:
-Thế nào là từ đồng âm?
- Cách sử dụng từ đồng âm?
+ Nhờ vào đâu phân biệt từ đồng âm?
+ Để tránh hiểu lầm do hiện tượng từ đồng âm ta cần phải chú ý điều gì?