Bài 10. Từ trái nghĩa

TIẾT 39 – TIẾNG VIỆT – TỪ TRÁI NGHĨA
I. Thế nào là từ trái nghĩa
TIẾT 39 – TIẾNG VIỆT – TỪ TRÁI NGHĨA
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng
Cúi đầu nhớ cố hương
Ngẩng
Cúi
Ngẩng
Cúi
><
TIẾT 39 – TIẾNG VIỆT – TỪ TRÁI NGHĨA
I. Thế nào là từ trái nghĩa
- Ngẩng
><
Cúi
- Trẻ >< già
- Đi >< trở lại
trái nghĩa về hoạt động của đầu.
trái nghĩa về tuổi tác của người.
trái nghĩa về sự di chuyển.
có nghĩa trái ngược nhau
- Từ trái nghĩa: là những từ có nghĩa trái ngược nhau.
TIẾT 39 – TIẾNG VIỆT – TỪ TRÁI NGHĨA
Cau già >< cau non
TIẾT 39 – TIẾNG VIỆT – TỪ TRÁI NGHĨA
Người già >< người trẻ
TIẾT 39 – TIẾNG VIỆT – TỪ TRÁI NGHĨA
I. Thế nào là từ trái nghĩa
- Từ trái nghĩa: là những từ có nghĩa trái ngược nhau.
Cau già >< cau non
Người già >< người trẻ
Từ già là từ nhiều nghĩa
- Một từ nhiều nghĩa, có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau.
* Ghi nhớ 1: sgk (128).
Tìm các căp từ trái nghĩa trong
đoạn thơ :
O du kích nhỏ dương cao súng
Thằng Mĩ lênh khênh bước cúi đầu
Ra thế : to gan hơn béo bụng
Anh hùng đâu cứ phải mày râu
nhỏ
lênh khênh
to gan
béo bụng
TIẾT 39 – TIẾNG VIỆT – TỪ TRÁI NGHĨA
I. Thế nào là từ trái nghĩa
- Từ trái nghĩa: là những từ có nghĩa trái ngược nhau.
- Một từ nhiều nghĩa, có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau.
* Ghi nhớ: sgk (128).
II. Sử dụng từ trái nghĩa:
- Ngẩng - cúi -> Tạo phép đối, góp phần biểu hiện tâm tư trĩu nặng tình cảm quê hương của nhà thơ.
- Trẻ - già, đi - về -> Tạo phép đối, làm nổi bật sự thay đổi của chính nhà thơ ở 2 thời điểm khác nhau.
TIẾT 39 – TIẾNG VIỆT – TỪ TRÁI NGHĨA
- Lươn ngắn lại chê chạch dài,
Thờn bơn méo miệng chê trai lệch mồm.
VD :
Lươn ngắn
chạch dài,
Thờn bơn méo miệng
trai lệch mồm.
Tạo sự tương phản để lên án, phê phán những kẻ không biết mình mà còn hay chê bai người khác.
- Anh em như thể tay chân
Rách lành đùm bọc, dở hay đỡ đần
- Thiếu tất cả, ta rất giàu dũng khí
Sống chẳng cúi đầu, chết vẫn ung dung
Giặc muốn nô lệ, ta lại hóa anh hùng
Sức nhân nghĩa mạnh hơn cường bạo
TIẾT 39 – TIẾNG VIỆT – TỪ TRÁI NGHĨA
I. Thế nào là từ trái nghĩa
- Từ trái nghĩa: là những từ có nghĩa trái ngược nhau.
- Một từ nhiều nghĩa, có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau.
* Ghi nhớ 1 : sgk (128).
II. Sử dụng từ trái nghĩa:
- Ngẩng - cúi -> Tạo phép đối, góp phần biểu hiện tâm tư trĩu nặng tình cảm quê hương của nhà thơ.
- Trẻ - già, đi - về -> Tạo phép đối, làm nổi bật sự thay đổi của chính nhà thơ ở 2 thời điểm khác nhau.
Từ trái nghĩa được sử dụng trong thể đối, tạo các hình tượng tương phản, gây ấn tượng mạnh, làm cho lời nói thêm sinh động.
* Ghi nhớ 2 : sgk (128).
TIẾT 39 – TIẾNG VIỆT – TỪ TRÁI NGHĨA
Người cao >< người thấp
Người béo >< người gầy
TIẾT 39 – TIẾNG VIỆT – TỪ TRÁI NGHĨA
Kẻ cười, người khóc
TIẾT 39 – TIẾNG VIỆT – TỪ TRÁI NGHĨA
I. Thế nào là từ trái nghĩa
- Từ trái nghĩa: là những từ có nghĩa trái ngược nhau.
- Một từ nhiều nghĩa, có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau.
II. Sử dụng từ trái nghĩa:
Từ trái nghĩa được sử dụng trong thể đối, tạo các hình tượng tương phản, gây ấn tượng mạnh, làm cho lời nói thêm sinh động.
III. Luyện tập
1. Bài 1 (129 ): Các cặp từ trái nghĩa
TIẾT 39 – TIẾNG VIỆT – TỪ TRÁI NGHĨA
TIẾT 39 – TIẾNG VIỆT – TỪ TRÁI NGHĨA
I. Thế nào là từ trái nghĩa
- Từ trái nghĩa: là những từ có nghĩa trái ngược nhau.
- Một từ nhiều nghĩa, có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau.
II. Sử dụng từ trái nghĩa:
Từ trái nghĩa được sử dụng trong thể đối, tạo các hình tượng tương phản, gây ấn tượng mạnh, làm cho lời nói thêm sinh động.
III. Luyện tập
1. Bài 1 (129 ): Các cặp từ trái nghĩa
2- Bài 2 (129 ):Tìm các cặp từ trái nghĩa
TIẾT 39 – TIẾNG VIỆT – TỪ TRÁI NGHĨA
Tươi
cá tươi – cá ươn
hoa tươi – hoa héo
Yếu
ăn yếu - ăn khoẻ
học lực yếu – học lực giỏi
Xấu
chữ xấu – chữ đẹp
đất xấu - đất tốt
TIẾT 39 – TIẾNG VIỆT – TỪ TRÁI NGHĨA
Bài tập
TIẾT 39 – TIẾNG VIỆT – TỪ TRÁI NGHĨA
Về nhà
- Làm các bài tập còn lại
Tìm các cặp từ trái nghĩa được sử dụng hiệu quả trong các VB đã học
Chuẩn bị bài : Luyện nói văn biểu cảm...