Bài 10. Từ trái nghĩa

Nhiệt liệt chào mừng
Trường TH-THCS Thanh Lương
Các thầy cô giáo về dự giờ
Tiết Ngữ văn lớp 7
N
G
Ữ
Giáo viên: Lê Thị Thanh
V
Ă
N
7
Tổ khoa học xã hội
KIỂM TRA BÀI CŨ
thật
Tìm từ đồng nghĩa với hai từ “thật” và “dối”
gian dối
dối trá
Từ
trái
nghĩa
thật thà
thành thật
A
B
Cho câu : “Bạn Tùng nói thật chứ không nói dối đâu.”
dối
chân thật
giả dối
Tiết 39 Từ TRáI NGHĩA
* Ví dụ
Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
Đầu giừơng ánh trăng rọi
Ngỡ mặt đất phủ sương
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng
Cúi đầu nhớ cố hương
(Lý Bạch)

Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê

Trẻ đi , già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi sương pha mái đầu
Gặp nhau mà chẳng biết nhau
Trẻ cười hỏi: " Khách từ đâu đến làng?"
(Hạ Tri Chương)
Trẻ
già
đi
Ngẩng
Cúi
trở lại
* Ngẩng / Cúi (Trái nghĩa về hoạt động của đầu theo hướng lên xuống)
*Trẻ /già (Trái nghĩa về tuổi tác)
*Đi/ trở lại (Trái nghĩa về sự tự di chuyển rời khỏi nơi xuất phát hay quay trở lại nơi xuất phát)
Tiết 39 Từ TRáI NGHĩA
1.Tìm từ trái nghĩa với từ " Chín" trong các trường hợp sau:
- Cơm chín :
- Lúa chín :
2. Tìm cặp từ trái nghĩa chỉ tính cách con người?
Chỉ kết quả học tập cuối năm?
Chỉ tốc độ?
Chỉ hình thức con người?
Sống
Xanh
BÀI TẬP NHANH
Béo
3. Hãy tìm các cặp từ trái nghĩa mô tả các bức tranh sau:
Gầy
Gìa
Trẻ
Thấp
Cao
Nhỏ
To
Đẹp
Xấu
hiền >< ác
thật thà >< dối trá
nắng > < mưa
vui > < buồn
trung thực >< gian xảo
dũng cảm >< hèn nhát
cười > < khóc
Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
Đầu giừơng ánh trăng rọi
Ngỡ mặt đất phủ sương
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng
Cúi đầu nhớ cố hương
(Lý Bạch)

Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
Trẻ đi, già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi sương pha mái đầu
Gặp nhau mà chẳng biết nhau
Trẻ cười hỏi: " Khách từ đâu đến làng?"
(Hạ Tri Chương)
- Buổi đực buổi .
- Bảy nổi ba .
- Chân cứng đá ...
?=>
Lời nói thêm sinh động
Tạo các hình tượng tương phản
gây ấn tượng mạnh
?=>
mềm
chìm
cái

Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
Trẻ đi, già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi sương pha mái đầu
Gặp nhau mà chẳng biết nhau
Trẻ cười hỏi: " Khách từ đâu đến làng?"
(Hạ Tri Chương)
?=>
Tăng t/d nghệ thuật đối
Tạo sức gợi hình, gợi cảm cho câu thơ.
Thảo luận:
Cho ví dụ sau:
" Cô ấy xinh nhưng lười"
Theo em"lười" và"xinh"có phải là cặp từ trái nghĩa không?
Vì sao?
Thảo luận:
Cho ví dụ sau:
" Cô ấy xinh nhưng lười"
Theo em"lười" và"xinh"có phải là cặp từ trái nghĩa không?
Vì sao?
1. Bài tập 1: Tìm các từ trái nghĩa trong các câu ca dao
tục ngữ sau đây
a. Chị em như chuối nhiều tàu
Tấm lành che tấm rách, đừng nói nhau nhiều lời
c. Ba năm được một chuyến sai
áo ngắn đi mượn quần dài đi thuê
b. Số cô chẳng giàu thì nghèo
Ngày ba mươi tết thịt treo trong nhà

d. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối
2. Bài tập 2: Tìm các từ trái nghĩa với những từ in
đậm trong các cụm từ sau đây
a. Tươi <
Cá tươi
Hoa tươi
b. Yếu <
Ăn yếu
Học lực yếu
c. Xấu <
Chữ xấu
Đất xấu
> < ươn
> < héo
> < khoẻ
> < giỏi
> < đẹp
> < tốt
Bài 4: Hãy viết một đoạn văn ngắn theo chủ đề tự chọn, có sử dụng từ trái nghĩa.
Gợi ý:
- Hình thức: +Phương thức biểu đạt: Biểu cảm
+ Đoạn văn ngắn ( 3 –> 5 câu )
+ Có sử dụng từ trái nghĩa hoặc thành ngữ có từ trái nghĩa

- Nội dung: Nói về tình cảm với quê hương, tình bạn bè, học tập…

Quê hương Thanh Lương của em rất đẹp. Người dân sinh sống ở đây mặc dù rất nghèo vật chất nhưng lại rất giàu tinh thần. Em rất yêu quê mình bởi ngay chính tại đây em đã được sinh ra và lớn lên.
Đoạn văn tham khảo
Hướng dẫn học ở nhà:
Học bài và hoàn thành bài tập trong vở bài tập
Sưu tầm 10 câu thành ngữ có sử dụng từ trái nghĩa .
Chuẩn bị bài “luyện nói : Văn biểu cảm về sự vật con người” ( làm phần chuẩn bị ở nhà)
Chúc
các
em
học
tốt!
, nhà,
Giọng quê không đổi, sương pha mái đầu.
Gặp nhau mà chẳng biết nhau,
Trẻ cười hỏi : “ Khách từ đâu đến làng ?”
(Trần Trọng San dịch)
Trái nghĩa về tuổi tác
già
trẻ
đi
trở lại
Trái nghĩa về sự di chuyển
Trẻ
già
đi
trở lại
><
><
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hạ Tri Chương)
Từ trái nghĩa tạo hình ảnh đối lập,vừa khái quát quãng đời xa quê, vừa làm nổi bật sự thay đổi về vóc dáng,tuổi tác,đồng thời bước đầu hé lộ tình cảm với quê hương của tác giả.
Đầu giường ánh trăng rọi,
Ngỡ mặt đất phủ sương.
đầu nhìn trăng sáng,
đầu nhớ cố hương.
cúi
ngẩng
Ngẩng
Cúi
><
Từ trái nghĩa tạo phép đối, làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho câu thơ.
Cảm nghĩ trong đêm thanh tịnh (Lí Bạch)
- Em có nhận xét gì về việc sử dụng từ trái nghĩa để cấu tạo thành ngữ?
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Thảo luận nhóm:
Hoàn thành phiếu học tập
Tìm một số thành ngữ có sử dụng từ trái nghĩa?
Đầu voi đuôi chuột
Chỉ sự việc lúc đầu tưởng to tát nhưng kết thúc lại không có gì.
Mắt nhắm mắt mở
Vừa mới bừng mắt dậy, chưa tỉnh hẳn
(để làm một việc gì đấy ).
Xanh vỏ đỏ lòng
Ví người có những biểu hiện bên ngoài trái ngược hẳn với bản chất.
Trống đánh xuôi
kèn thổi ngược
Ví tình trạng mỗi người làm một cách, không có sự phối hợp nhịp nhàng, thống nhất.
Nhận xét : Sử dụng từ trái nghĩa để cấu tạo thành ngữ có tác dụng tạo ra
những hình ảnh đối lập,gây ấn tượng mạnh mẽ, làm cho lời nói sinh động