Bài 10. Từ trái nghĩa

XIN KÍNH CHÀO CÁC THẦY CÔ GIÁO
TỚI DỰ GIÔØ LỚP 7B
Kiểm tra bài cũ
1. Thế nào là từ đồng nghĩa? Có mấy loại từ đồng nghĩa?
2. Từ nào sau đây có thể thay thế cho từ in đậm trong câu: “Chiếc ô tô bị chết máy”?
A. Mất
B. Hỏng
C. Đi
D. Qua đời
Trả lời
1. Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau. Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc vào nhiều nhóm từ đồng nghĩa khác nhau.
- Có hai loại từ đồng nghĩa: Từ đồng nghĩa hoàn toàn và từ đồng nghĩa không hoàn toàn.
2. Từ “hỏng” là từ có thể thay thế cho từ in đậm trong câu trên – Đáp án B
Tiết 39: TỪ TRÁI NGHĨA

I. Thế nào là từ trái nghĩa ?
1. Ví dụ :
Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
Đầu giường ánh trăng rọi
Ngỡ mặt đất phủ sương
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng
Cúi đầu nhớ cố hương

-Lý Bạch- Tương Như dịch
Ngẫu nhiên viết
nhân buổi mới về quê
Trẻ đi, già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi, sương pha mái đầu
Gặp nhau mà chẳng biết nhau
Trẻ cười hỏi: “khách từ đâu đến làng?”

- Ngẩng >< Cúi:
(động từ) chỉ hoạt động của đầu theo hướng lên hoặc xuống.
-Trẻ >< Già:
(Tính từ) chỉ tuổi tác
- Đi >< Trở lại:
(động từ) chỉ sự di chuyển, rời khỏi hay trở lại xuất phát.
-Hạ Tri Chương-Trần Trọng San dịch
Nghĩa trái ngược nhau
=> Từ trái nghĩa
→ Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau.
Tuần 10 -Tiết 39: TỪ TRÁI NGHĨA

I. Thế nào là từ trái nghĩa ?
Ví dụ
Nhận xét : Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau
Cau già
Rau già
Người già
Cau non
Rau non
Người trẻ
*Hãy tìm từ trái nghĩa với từ “già” trong các trường hợp sau?
- Ngẩng - cúi
- Đi- trở lại
- Rau già- rau non
- Người già- người trẻ
-> Có nghĩa trái ngược nhau
=> Từ trái nghĩa
Lưu ý: Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau.
Ví dụ:
- Già – trẻ
I. Thế nào là từ trái nghĩa?
* Khái niệm
Tuần 10 -Tiết 39: TỪ TRÁI NGHĨA

Trẻ
Già
Tuần 10 -Tiết 39: TỪ TRÁI NGHĨA

3. Bài tập1: Tìm từ trái nghĩa cho những cặp từ dưới đây
Quả chín
Quả xanh
Cơm chín
Cơm sống
Vị thuốc lành
Vị thuốc độc
Tính lành
Tính dữ
Áo lành
Áo rách
Bát lành
Bát vỡ
Người cao
Người thấp
><
><
><
><
><
><
><
Tuần 10 -Tiết 39: TỪ TRÁI NGHĨA

3. Bài tập 2: Tìm những từ trái nghĩa trong các câu ca dao, tục ngữ sau:
Chị em như chuối nhiều tàu,
Tấm lành che tấm rách, đừng nói nhau nhiều lời

Số cô chẳng giàu thì nghèo,
Ngày ba mươi tết thịt treo trong nhà

Ba năm được một chuyến sai
Áo ngắn đi mượn, quần dài đi thuê

Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối
Tuần 10 -Tiết 39: TỪ TRÁI NGHĨA

3. Bài tập 3: tìm những từ trái nghĩa với những từ in đậm trong những cụm từ sau:
cá tươi
tươi
hoa tươi
ăn yếu
Yếu
học lực yếu
chữ xấu
Xấu
đất xấu
><
cá ươn
><
hoa khô
><
ăn khỏe
><
học lực giỏi
><
chữ đẹp
><
đất tốt
Tuần 10 -Tiết 39: TỪ TRÁI NGHĨA

II. Sử dụng từ trái nghĩa
Xét VD
Nhận xét

Tuần 10 -Tiết 39: TỪ TRÁI NGHĨA

I. Thế nào là từ trái nghĩa ?
Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh.
Đầu giường ánh trăng rọi, Ngỡ mặt đất phủ sương.
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng, Cúi đầu nhớ cố hương.
=> Tạo phéo đối, làm nổi bật tình yêu quê hương tha thiết của nhà thơ.
Hồi hương ngẫu thư
Trẻ đi, già trở lại nhà, Giọng quê không đổi sương pha mái đầu.
Gặp nhau mà chẳng biết nhau.
Trẻ cười hỏi “Khách từ đâu đến làng? ”
Tác dụng
=> Tạo ra phép đối, khái quát quãng đời xa quê, nêu cảnh ngộ biệt ly của tác giả. Giúp cho câu thơ nhịp nhàng, cân xứng.
Nước non lận đận một mình
Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay
Ai làm cho bể chia đầy
Cho ao kia cạn cho gầy cò con
Tạo sự tương phản gây ấn tượng mạnh
Ca dao
III. Luyện tập
Bài tập 4: Hãy viết đoạn văn ngắn về tình cảm quê hương có sử dụng từ trái nghĩa.
Trò chơi ô chữ
M
T
R
ừ
G
N
T
ớ
H
R
A
ắ
T
ử
C
N
N
Ê
L
I
á
G
N
I
ạ
ĩ
B
P
H
N
G
ư
ở
a
ấ
ư
T
x
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
Diền từ thích hợp vào ô trống
Câu 1 : ...kính dưới nhường
Câu 3:Chân ..chân ráo
Câu 2:Nửa .. nửa lo
Câu 5:Buổi đực buổi ...
Câu 8: Vô .. vô phạt
Câu 7:Chạy sấp chạy ..
Câu 4: Mềm nắn .. buông
Câu 6:Có đi có ..
Câu 9: Bước .. bước cao
Câu 11: Gần nhà .. ngõ
Câu 10: .... cực thái lai
PHẦN THƯỞNG
Chúc mừng em đã đoán đúng ô chữ hàng dọc, phần thưởng của em là một tràng pháo tay!
Hướng dẫn về nhà
Học thuộc ghi nhớ
Hoàn chỉnh các bài tập viết đoạn văn
Trả lời câu hỏi cho bài luyện nói viết văn biểu cảm về sự vật, con người