Bài 10. Từ trái nghĩa

1
Nhiệt liệt chào mừng

các Thầy giáo, cô giáo
Và Các em học sinh.
Kiểm tra bài cũ:
1. Thế n�o l� từ đồng nghĩa ? Có mấy loại từ đồng nghĩa?
2. Tìm các từ, cụm từ đồng nghĩa trong những câu thơ sau:
Bác đã đi rồi sao Bác ơi,
Mùa thu đang đẹp nắng xanh trời.

Bác đã lên đường theo tổ tiên,
Mác, Lê nin thế giới Người hiền

Bảy mươi chín tuổi xuân trong sáng,
Vào cuộc trường sinh nhẹ cánh bay.
(Tố Hữu)

từ trái nghĩa
Tiết 39:
Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
Đầu giường ánh trăng rọi,
Ngỡ mặt đất phủ sương.
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng,
Cúi đầu nhớ cố hương
( Tương Như dịch )
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
Trẻ đi, già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi, sương pha mái đầu.
Gặp nhau mà chẳng biết nhau,
Trẻ cười hỏi: “Khách từ đâu đến làng?”
(Trần Trọng San dịch )


cơ sở về hoạt động của đầu theo hướng lên, xuống.
cơ sở về tuổi tác.
cơ sở về sự tự di chuyển rời khỏi hay trở lại nơi xuất phát
- Ngẩng >< cúi :
- Tre >< già:
- Đi >< trở lại:



(Rau) non.
(Rau) già > <
(Cau )già > <
(Cau) non



Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
Đầu giường ánh trăng rọi,
Ngỡ mặt đất phủ sương.
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng,
Cúi đầu nhớ cố hương
( Tương Như dịch )
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
Trẻ đi, già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi, sương pha mái đầu.
Gặp nhau mà chẳng biết nhau,
Trẻ cười hỏi: “Khách từ đâu đến làng?”
(Trần Trọng San dịch )

THẢO LUẬN NHÓM ( 4’)
1/Việc sử dụng từ trái nghĩa trong bài thơ Hồi hương ngẫu thư,Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh có tác dụng gì ?

2/Tìm một số thành ngữ có sử dụng từ trái nghĩa . Nêu tác dụng của việc sử dụng từ trái nghĩa trong các thành ngữ đó ?
Cặp từ trái nghĩa ngẩng - cúi trong bài thơ "Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh" - Lí Bạch
- Tạo nênphép đối trong hai câu thơ
- Biểu hiện tâm trạng nhớ quê hương sâu sắc của tác giả.
b. Các cặp từ trái nghĩa trẻ - già; đi - lại trong bài "Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê" - Hạ Tri Chương

Tạo nên phép đối trong câu thơ
Nổi bật sự đổi thay của nhà thơ: từ lúc xa quê đến lúc trở lại quê hương
Bộc lộ nỗi niềm xúc động của người đã xa quê lâu ngày.
Tác dụng:
c. - Lên voi xuống chó
- Chạy sấp chạy ngửa

- Làm cho lời nói thêm sinh động và gây ấn tượng m?nh.
Bài tập 1: Tìm những từ trái nghĩa trong các câu
ca dao, tục ngữ sau đây:
- Chị em như chuối nhiều tàu,
Tấm lành che tấm rách, đừng nói nhau nặng lời.
- Số cô chẳng giàu thì nghèo,
Ngày ba mươi tết thịt treo trong nhà.
- Ba năm được một chuyến sai,
Áo ngắn đi mượn, quần dài đi thuê.
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng,
Ngay tháng mười chưa cười đã tối.

Bài tập 2: Tìm từ trái nghĩa với các từ in đậm trong các cụm từ sau:
tươi:
cá tươi
hoa tươi
> < cá ươn
> < hoa héo
yếu:
ăn yếu
học lực yếu
> < ăn khỏe
> < học lực giỏi
xấu:
chữ xấu
đất xấu
> < chữ đẹp
> < đất tốt

Ô chữ kì diệu
BÀI TẬP 3
1
2
3
4
5
6
7
8
9
11
Q U E N
N
M Ề M
1- Trước lạ sau……..
Ê
L Ạ I
3- Có đi có ……..
Í
G Ầ N
4- ……nhà xa ngõ
G
N
5- Mắt nhắm mắt …
6- Chạy sấp chạy……
N G Ử A
N
Ư
7- Vô thuởng vô ………
P H Ạ T
H
T
K H I N H
8- Bên trọng bên……
K
I
N
H
9- Buổi ……….buổi cái.
Đ Ự C
Ư
10- Chân uớt chân……
R Á O
R
11- Khôn nhà ……..chợ.
D Ạ I
D
Mật mã
2- Chân cứng đá …...
Ờ
Ớ
10
Bài tập 4: Viết đoạn văn ngắn ( 5-7 câu) về tình yêu quê hương, có sử dụng từ trái nghĩa.
Nội dung:
+ Ca ngợi vẻ đẹp, sự trù phú của quê hương, đất nước.
+ Vẻ đẹp của con người trong cuộc sống.
+ Tự hào về truyền thống tốt đẹp của quê hương.
+ Cảm nghĩ, mong ước, việc làm của bản thân đối với quê hương.


Hướng dẫn häc vµ chuÈn bÞ bµi ë nhà:
-N¾m ®­îc kh¸i niÖm tõ tr¸i nghÜa,c¸ch sö dông tõ tr¸i nghÜa
-Hoµn thµnh c¸c bµi tËp
-ChuÈn bÞ bµi: LuyÖn nãi vÒ v¨n biÓu c¶m
Giờ học kết thúc
XIN CẢM ƠN CÁC EM