Bài 10. Từ trái nghĩa

TRƯỜNG THCS BÌNH MỸ


NGỮ VĂN 7



GIÁO VIÊN : PHAN TẤN QUAN
Kiểm tra 15’
Tìm từ đồng nghĩa với các từ sau :
1/ Tàu hủ 6/ Giấc mơ
2/ Đậu phộng 7/ Bàn ủi
3/ Hủ qua 8/ Máy lạnh
4/ Nước tương 9/ Bột giặt
5/ Thịt ba rọi 10/ Nước miếng
TỪ TRÁI NGHĨA

CẢM NGHĨ TRONG ĐÊM THANH TĨNH
Đầu giường ánh trăng rọi,
Ngỡ mặt đất phủ sương.
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng,
Cúi đầu nhớ cố hương.
( Lí Bạch )
Trái nghĩa nhau về hoạt động
Cúi
Ngẩng
<
>
Câu 1

HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ
Trẻ đi, già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi, sương pha mái đầu.
Gặp nhau mà chẳng biết nhau
Trẻ cười hỏi: Khách từ đâu đến làng ?
( Hạ Tri Chương )
Già
Trẻ
<
>
Đi
Trở lại
>
>
 Trái nghĩa nhau về tuổi tác
 Trái nghĩa nhau về hoạt động
6
Rau già >
< Rau non
Cau già >
< Cau non
Thế nào là từ trái nghĩa ?
Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau.
Một từ trái nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau
Ghi nhớ
Quan sát hình ảnh và tìm cặp từ trái nghĩa.
MẬP ỐM
TRẺ
GIÀ
ĐẸP
XẤU
XẤU NHƯ MA ĐẸP NHƯ TIÊN
CAO
LÙN
NHỎ CON LỚN CON
LỚN
NHỎ
NAM NỮ
ĐỨNG NGỒI
NẮNG MƯA
NGỦ THỨC
VIỆC XẤU
VIỆC TỐT
II/ Sử dụng từ trái nghĩa :
1/ TĨNH DẠ TỨ
Đầu giường ánh trăng rọi,
Ngỡ mặt đất phủ sương.
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng,
Cúi đầu nhớ cố hương.
( Lí Bạch )
HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ
Trẻ đi, già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi, sương pha mái đầu.
Gặp nhau mà chẳng biết nhau
Trẻ cười hỏi: Khách từ đâu đến làng ?
( Hạ Tri Chương )
TÁC DỤNG
Dùng trong thể đối, tạo các hình tượng tương phản, gây ấn tượng mạnh
2/ Tìm một số thành ngữ có dùng từ trái nghĩa và nêu tác dụng của việc dùng các cặp từ trái nghĩa ấy.
Mắt nhắm mắt mở
Kẻ khóc người cười
Lên thác xuống ghềnh
Lên voi xuống chó
Các thành ngữ có dùng từ trái nghĩa trên có tác dụng làm cho lời nói thêm sinh động.
Ghi nhớ : SGK/ 128
III/ Luyện tập :
1/ Tìm những từ trái nghĩa trong các câu ca dao, tục ngữ sau :
- Chị em như chuối nhiều tàu,
Tấm lành che tấm rách, đừng nói nhau nhiều lời.

- Số cô chẳng giàu thì nghèo
Ngày ba mươi Tết thịt treo trong nhà.
- Ba năm được một chuyến sai,

Áo ngắn đi mượn, quần dài đi thuê .

- Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng,

Ngày tháng mười chưa cười đã tối .
Cá ươn
Hoa héo
Cá tươi
Hoa tươi
tươi
yếu
Ăn yếu
Học lực yếu
Ăn khoẻ
xấu
Chữ xấu
Đất xấu
Chữ đẹp
Đất tốt
2/ Tìm các từ trái nghĩa với những từ in đậm trong các cụm từ sau :
Học lực giỏi
><
><
><
><
><
><


3/ Điền các từ trái nghĩa thích hợp vào các thành ngữ sau :
- Chân cứng đá … - Vô thưởng vô …
- Có đi có…. - Bên trọng bên …
- Gần nhà … ngõ. - Buổi đực buổi …
- Mắt nhắm mắt… - Bước thấp bước ..
- Chạy sấp chạy … - Chân ướt chân …
mềm.
lại.
xa
mở .
ngửa
phạt .
khinh
cái .
cao .
ráo .
4/ Hãy viết một đoạn văn ngắn về tình cảm quê hương, có sử dụng từ trái nghĩa.
An Giang ! Ôi hai tiếng thân thương mà đậm đà biết mấy. An Giang quê hương tôi với những con người hiền lành, tuy nghèo về vật chất nhưng rất giàu tình cảm. Trong cuộc sống, dù còn nhiều vất vả nhưng họ luôn giúp đỡ nhau “lá lành đùm lá rách”, vui buồn có nhau. Mỗi lần đi đâu xa tôi đều nhớ về An Giang quê tôi như câu ca dao :
“An Giang nghĩa nặng tình sâu
Đi đâu cũng nhớ nhịp cầu quê hương”
CỦNG CỐ
Thế nào là từ trái nghĩa ?
- Sử dụng từ trái nghĩa có tác dụng gì ?
DẶN DÒ
- Tìm các cặp từ trái nghĩa được sử dụng để tạo hiệu quả diễn đạt trong một số văn bản đã học.
Sọan bài : Luyện nói : văn biểu cảm về sự vật, con người.
Xem, trả lời các câu hỏi SGK/129130
XIN CHÀO TẠM BiỆT