Bài 10. Từ trái nghĩa

Nhiệt liệt chào mừng
các thầy cô giáo và các em
7
A
Kiểm tra bài cũ:
? Thế nào là từ đồng nghĩa?
? Có những loại từ đồng nghĩa nào?
Cho ví dụ?

TIẾT 39
Từ trái nghĩa
CẢM NGHĨ TRONG ĐÊM THANH TĨNH
Đầu giường ánh trăng rọi
Ngỡ mặt đất phủ sương
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng
Cúi đầu nhớ cố hương
(T­¬ng Nh­ dÞch)
NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
Trẻ đi , già trở lại nhà ,
Giọng quê kh«ng ®æi, s­¬ng pha m¸i ®Çu.
GÆp nhau mµ ch¼ng biÕt nhau,
TrÎ cười hái: “Kh¸ch tõ ®©u ®Õn lµng ?
( Trần Trọng San dịch)
Xấu
Xấu > < xinh (hình dáng)
Xấu > < đẹp (hình thức, nội dung)
Xấu > < tốt (phẩm chất)
Lành
Tính lành > < tính dữ
Áo lành > < áo rách
Bát lành>< bát vỡ (mẻ)
Vị thuốc lành > < vị thuốc độc
Bài tập nhanh
Xác định cặp từ trái nghĩa trong đoạn thơ và câu ca dao sau :
1. Thiếu tất cả, ta rất giàu dũng khí,
Sống, chẳng cúi đầu; chết, vẫn ung dung.
Giặc muốn ta nô lệ, ta lại hoá anh hùng,
Sức nhân nghĩa mạnh hơn cuờng bạo.
(Tố Hữu)
2. Dòng sông bên lở bên bồi,
Bên lở thì đục, bên bồi thì trong.
( Ca dao)
CẢM NGHĨ TRONG ĐÊM THANH TĨNH
Đầu giường ánh trăng rọi
Ngỡ mặt đất phủ sương
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng
Cúi đầu nhớ cố hương
(Lí Bạch)
NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
TrÎ đi, già trë l¹i nhµ
Giọng quê kh«ng ®æi, sư­¬ng pha m¸i ®Çu.
GÆp nhau mµ ch¼ng biÕt nhau,
TrÎ cười hái: “Kh¸ch tõ ®©u ®Õn lµng ?
( Trần Trọng San dịch)
Nước non lận đận một mình
Thân cò lên thác, xuống ghềnh bấy nay
Ai làm cho bể kia đầy
Cho ao kia cạn, cho gầy cò con
(Ca dao)
Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son
(“Bánh trôi nước” - Hồ Xuân Hương)
Trò chơi
Trống đánh xuôi, kèn thổi ngược
Lá lành đùm lá rách
Bảy nổi ba chìm
Xanh vỏ đỏ lòng
O du kích nhỏ giương cao súng
Thằng Mỹ lênh khênh bước cúi đầu
Ra thế to gan hơn béo bụng
Anh hùng đâu cứ phải mày râu
(Tố Hữu)
Bài tập 1
Chị em như chuối nhiều tàu
Tấm lành che tấm rách, đừng nói nhau nhiều lời

Số cô chẳng giàu thì nghèo
Ngày ba mươi Tết thịt treo trong nhà

Ba năm được một chuyến sai
Áo ngắn đi mượn, quần dài đi thuê

Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối
Bài tập 2
cá ôi/ cá ươn
ăn khỏe
học lực giỏi/ học lực khá
đất tốt
chữ đẹp
hoa héo/ hoa khô
Chân cứng đá mềm  Vô thưởng vô phạt
Có đi có lại  Bên trọng bên khinh
Gần nhà xa ngõ  Buổi đực buổi cái
Mắt nhắm mắt mở  Bước thấp bước cao
Chạy sấp chạy ngửa  Chân ướt chân ráo
...
…
…
…
…
…
…
…
…
…
Bài tập 3
Bài tập 4
Từ tráI nghĩa
Khái niệm
Tác dụng
Sử dụng
trong
thể đối
Tạo các
hình
tượng
tương
phản
Gây ấn
tượng
mạnh
Làm
cho
Lêi nói
thêm
sinh
động
Hưíng dÉn vÒ nhµ:
- Häc bµi.
- Lµm bµi tËp: §Æt c©u víi c¸c cÆp
tõ tr¸i nghÜa sau:
®Çu - ®u«i cao - thÊp
xÊu - tèt yªu - ghÐt
- ChuÈn bÞ tiÕt sau: LuyÖn nãi v¨n biÓu
c¶m vÒ sù vËt, con ng­u¬×.