Bài 10. Từ trái nghĩa

10/14/2014
GV: Triệu Văn Vệ
Chào mừng lớp 7
Bộ môn Ngữ văn
Giáo viên : Triệu Văn Vệ - Trường THCS Yên Vượng - Hữu Lũng- Lạng Sơn
10/14/2014
GV: Triệu Văn Vệ
Thứ 3 ngày 01 tháng 11 năm 2011
Ngữ văn 7

?
Kiểm tra bài cũ
Bài tập trắc nghiệm
Câu 1 : Từ nào đồng nghĩa với từ " thi nhân " ?
A, Nhà văn ; B , Nhà thơ
C, Nhà báo ; D, Nghệ sĩ

Câu 2 : Từ nào sau đây không đồng nghĩa với từ : " nhi đồng " ?
A, Trẻ em ; B , Trẻ con
C, Phụ lão ; D, Con trẻ
10/14/2014
GV: Triệu Văn Vệ
Ngữ văn 7

?
Thứ 3 ngày 01 tháng 11 năm 2011
Tiết 39 : Từ trái nghĩa
I , Thế nào là từ trái nghĩa ?

Đọc hai bài thơ sau :
Đầu giường ánh trăng rọi ,
Ngỡ mặt đất phủ sương .
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng ,
Cúi đầu nhớ cố hương .
( Tĩnh dạ tứ - Lý Bạch )
( Tương Như - dịch )

Trẻ đi , già trở lại nhà
Giọng quê không đổi , sương pha mái đầu .
Gặp nhau mà chẳng biết nhau ,
Trẻ cười hỏi : " khách từ đâu đến làng "
( Hồi hương ngẫu thư - Hạ Tri Chương )
( Trần Trọng San - dịch )
Tìm cặp từ trái nghĩa trong hai bản dịch thơ ?
1. Xét ví dụ

?

?
10/14/2014
GV: Triệu Văn Vệ
Tiết 39 : Từ trái nghĩa
?
Ngữ văn 7

I , Thế nào là từ trái nghĩa ?

?
Thứ 3 ngày 01 tháng 11 năm 2011
Giải nghĩa các cặp từ trái nghĩa vừa tìm được ?
Ngẩng > < cúi

Già > < trẻ
Đi > < trở lại
Hoạt động của đầu theo hướng lên ,xuống
Tuổi tác
Chỉ sự di chuyển
Từ " già " có phải là từ nhiều nghĩa không ?
Già rau già
tuổi già ...
1. Xét ví dụ
10/14/2014
GV: Triệu Văn Vệ
Ngữ văn 7

?
Thứ 3 ngày 01 tháng 11 năm 2011
Tiết 39 : Từ trái nghĩa
I , Thế nào là từ trái nghĩa ?

?
Em hãy tìm từ trái nghĩa với từ
“ rau già , tuổi già” ?
rau già
tuổi già
><
><
rau non
tuổi trẻ
2. Nhận xét:
* Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau .
1. Xét ví dụ
* Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau .
10/14/2014
GV: Triệu Văn Vệ
Ngữ văn 7

?
Thứ 3 ngày 01 tháng 11 năm 2011
Tiết 39 : Từ trái nghĩa
I , Thế nào là từ trái nghĩa ?

?
* Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau .
* Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau .
II , Sử dụng từ trái nghĩa
Đọc hai bài thơ sau :
Đầu giường ánh trăng rọi ,
Ngỡ mặt đất phủ sương .
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng ,
Cúi đầu nhớ cố hương .
( Tĩnh dạ tứ - Lý Bạch )
( Tương Như - dịch )

Trẻ đi , già trở lại nhà
Giọng quê không đổi , sương pha mái đầu .
Gặp nhau mà chẳng biết nhau ,
Trẻ cười hỏi : " khách từ đâu đến làng "
( Hồi hương ngẫu thư - Hạ Tri Chương )
( Trần Trọng San - dịch )

Việc sử dụng các
từ trái nghĩa trong
hai bài thơ này,
có tác dụng gì ?
- T¹o phÐp ®èi , c¸c h×nh t­îng t­¬ng ph¶n , g©y Ên tr­îng m¹nh , lêi nãi sinh ®éng …

?
1. Xét ví dụ
3. Ghi nhớ 1:SGK
2. Nhận xét:
1. Xét ví dụ
2. Nhận xét:
10/14/2014
GV: Triệu Văn Vệ
Ngữ văn 7

?
Thứ 3 ngày 01 tháng 11 năm 2011
Tiết 39 : Từ trái nghĩa
I , Thế nào là từ trái nghĩa ?
* Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau .
* Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau .
II , Sử dụng từ trái nghĩa
- T¹o phÐp ®èi , c¸c h×nh t­îng t­¬ng ph¶n , g©y Ên tr­îng m¹nh , lêi nãi sinh ®éng …
Tìm một số thành ngữ có sử dụng từ trái nghĩa
và nêu tác dụng của việc dùng các từ trái
nghĩa đó ?
Một nắng hai sương
Mẹ tròn con vuông
Chạy ngược chạy xuôi
1. Xét ví dụ
2. Nhận xét:
1. Xét ví dụ
2. Nhận xét:
3. Ghi nhớ 1:SGK
10/14/2014
GV: Triệu Văn Vệ
Ngữ văn 7

?
Thứ 3 ngày 01 tháng 11 năm 2011
Tiết 39 : Từ trái nghĩa
I , Thế nào là từ trái nghĩa ?
* Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau .
* Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau .
II , Sử dụng từ trái nghĩa
- T¹o phÐp ®èi , c¸c h×nh t­îng t­¬ng ph¶n , g©y Ên tr­îng m¹nh , lêi nãi sinh ®éng …
Qua một số ví dụ vừa tìm hiểu cho ta thấy từ trái nghĩa được sử dụng trong trường hợp nào?
- Trong sáng tác thơ văn

- Trong hoạt động giao tiếp
1. Xét ví dụ
2. Nhận xét:
1. Xét ví dụ
2. Nhận xét:
3. Ghi nhớ 1:SGK
10/14/2014
GV: Triệu Văn Vệ
Em hãy nhắc lại phần kiến thức trọng tâm của bài học ?
Ngữ văn 7

?
Thứ 3 ngày 01 tháng 11 năm 2011
Tiết 39 : Từ trái nghĩa
I , Thế nào là từ trái nghĩa ?
* Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau .
* Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau .
II , Sử dụng từ trái nghĩa
- T¹o phÐp ®èi , c¸c h×nh t­îng t­¬ng ph¶n , g©y Ên tr­îng m¹nh , lêi nãi sinh ®éng …
1. Xét ví dụ
2. Nhận xét:
1. Xét ví dụ
2. Nhận xét:
3. Ghi nhớ 1:SGK
10/14/2014
GV: Triệu Văn Vệ
Ngữ văn 7

?
Thứ 3 ngày 01 tháng 11 năm 2011
Tiết 39 : Từ trái nghĩa
I , Thế nào là từ trái nghĩa ?
* Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau .
* Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau .
II , Sử dụng từ trái nghĩa
- T¹o phÐp ®èi , c¸c h×nh t­îng t­¬ng ph¶n , g©y Ên tr­îng m¹nh , lêi nãi sinh ®éng …
1. Xét ví dụ
2. Nhận xét:
1. Xét ví dụ
2. Nhận xét:
Bài tập nhanh : ( ai nhanh hơn )
Yêu cầu : chia làm 2 nhóm , mỗi nhóm cử một người chơi .
Nhóm 1 : đọc bất kỳ một từ nào thì người nhóm 2 đọc từ trái nghĩa với từ đó ?
Cố lên !
3. Ghi nhớ 1:SGK
10/14/2014
GV: Triệu Văn Vệ
Ngữ văn 7

?
Thứ 3 ngày 01 tháng 11 năm 2011
Tiết 39 : Từ trái nghĩa
3. Ghi nhớ 2: SGK
III , Luyện tập
I , Thế nào là từ trái nghĩa ?
* Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau .
* Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau .
II , Sử dụng từ trái nghĩa
- T¹o phÐp ®èi , c¸c h×nh t­îng t­¬ng ph¶n , g©y Ên tr­îng m¹nh , lêi nãi sinh ®éng …
1. Xét ví dụ
2. Nhận xét:
1. Xét ví dụ
2. Nhận xét:
3. Ghi nhớ 1:SGK
10/14/2014
GV: Triệu Văn Vệ
Bài tập 1 ( trang 129)
Tìm những từ trái nghĩa trong các câu ca dao , tục ngữ sau đây :
- Chị em như chuối nhiều tàu ,
Tấm lành che tấm rách , đừng nói nhau nhiều lời
Số cô chẳng giàu thì nghèo ,
Ngày ba mươi Tết thịt treo trong nhà
Ba năm được một chuyến sai ,
áo ngắn đi mượn , quần dài đi thuê.
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng,
Ngày tháng mười chưa cười đã tối .
10/14/2014
GV: Triệu Văn Vệ
Ngữ văn 7

?
Thứ 3 ngày 01 tháng 11 năm 2011
Tiết 39 : Từ trái nghĩa
Bài 2 ( trang 129 )
Tìm các từ trái nghĩa với những từ in đậm trong các cụm từ sau đây :
Tươi
Yếu
Xấu
cá tươi > <
hoa tươi > <
ăn yếu > <
học lực yếu ><
chữ xấu > <
đất xấu > <
cá ươn
hoa héo
ăn khoẻ
học lực giỏi
ch÷ ®Ñp
đất tốt
?
3. Ghi nhớ 2: SGK
III , Luyện tập
I , Thế nào là từ trái nghĩa ?
* Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau .
* Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau .
II , Sử dụng từ trái nghĩa
- T¹o phÐp ®èi , c¸c h×nh t­îng t­¬ng ph¶n , g©y Ên tr­îng m¹nh , lêi nãi sinh ®éng …
1. Xét ví dụ
2. Nhận xét:
1. Xét ví dụ
2. Nhận xét:
3. Ghi nhớ 1: SGK
10/14/2014
GV: Triệu Văn Vệ
Ngữ văn 7

?
Thứ 3 ngày 01 tháng 11 năm 2011
Tiết 39 : Từ trái nghĩa
Bài 3 (trang 129 ) Điền các từ trái nghĩa thích hợp vào các thành ngữ sau :
- Chân cứng đá ....
- Có đi có ...
- Gần nhà ....ngõ
- Mắt nhắm , mắt ....
- Chạy sấp , chạy....
- Vô thưởng vô ....
- Bên ....bên khinh
- Buổi ....buổi cái
- Bước thấp bước ....
- Chân ướt chân ....
mềm
lại
xa
më
ngửa
phạt
trọng
đực
cao
ráo
?
?
3. Ghi nhớ 2: SGK
III , Luyện tập
I , Thế nào là từ trái nghĩa ?
* Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau .
* Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau .
II , Sử dụng từ trái nghĩa
- T¹o phÐp ®èi , c¸c h×nh t­îng t­¬ng ph¶n , g©y Ên tr­îng m¹nh , lêi nãi sinh ®éng …
1. Xét ví dụ
2. Nhận xét:
1. Xét ví dụ
2. Nhận xét:
3. Ghi nhớ 1: SGK
10/14/2014
GV: Triệu Văn Vệ
Ngữ văn 7

?
Thứ 3 ngày 01 tháng 11 năm 2011
Tiết 39 : Từ trái nghĩa
?
?
3. Ghi nhớ 2: SGK
III , Luyện tập
I , Thế nào là từ trái nghĩa ?
* Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau .
* Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau .
II , Sử dụng từ trái nghĩa
- T¹o phÐp ®èi , c¸c h×nh t­îng t­¬ng ph¶n , g©y Ên tr­îng m¹nh , lêi nãi sinh ®éng …
1. Xét ví dụ
2. Nhận xét:
1. Xét ví dụ
2. Nhận xét:
3. Ghi nhớ 1: SGK
Bài tập củng cố : Em hãy điền các cặp từ trái nghĩa vào các cặp hình sau ?
già - trẻ
To - nhỏ
cao - thấp
nhanh - chậm
1
4
3
2
10/14/2014
GV: Triệu Văn Vệ
* Nếu giao tiếp với một bạn vừa xấu,vừa đen , muốn khen bạn em sẽ nói như thế nào ?
Ngữ văn 7

?
Thứ 3 ngày 01 tháng 11 năm 2011
Tiết 39 : Từ trái nghĩa
Bài tập tình huống
- Người xấu duyên lặn vào trong
- Người đẹp duyên bong ra ngoài
?
?
3. Ghi nhớ 2: SGK
III , Luyện tập
I , Thế nào là từ trái nghĩa ?
* Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau .
* Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau .
II , Sử dụng từ trái nghĩa
- T¹o phÐp ®èi , c¸c h×nh t­îng t­¬ng ph¶n , g©y Ên tr­îng m¹nh , lêi nãi sinh ®éng …
1. Xét ví dụ
2. Nhận xét:
1. Xét ví dụ
2. Nhận xét:
3. Ghi nhớ 1: SGK
10/14/2014
GV: Triệu Văn Vệ
Hướng dẫn về nhà
1, Lµm bµi tËp 4 ( trang 129 )
ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n vÒ t×nh c¶m quª h­¬ng , cã sö dông tõ tr¸i nghÜa .
Chó ý : - Quª h­¬ng – n¬i g¾n bã víi em nh÷ng kû niÖm thêi Êu th¬
- T×nh c¶m cña em víi quª h­¬ng .
10/14/2014
GV: Triệu Văn Vệ
Một vài hình ảnh về Quê hương
10/14/2014
GV: Triệu Văn Vệ
Hướng dẫn về nhà
1, Lµm bµi tËp 4 ( trang 129 )
ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n vÒ t×nh c¶m quª h­¬ng , cã sö dông tõ tr¸i nghÜa .
Chó ý : - Quª h­¬ng – n¬i g¾n bã víi em nh÷ng kû niÖm thêi Êu th¬
- T×nh c¶m cña em víi quª h­¬ng .
2, Chuẩn bị bài : " Luyện nói văn biểu cảm về sự vật , con người "
10/14/2014
GV: Triệu Văn Vệ
Xin chân thành cảm ơn sự theo dõi của quý thầy cô và các em học sinh