Bài 10. Từ trái nghĩa

Chào mừng các thầy cô giáo đến dự giờ ThĂm lớp 7A
Môn: Ngữ văn
Giáo viên: Nguyễn Thị Lê
- Từ đồng nghĩa là gì? Nêu các loại từ đồng nghĩa. Cho ví dụ.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Tiết 35. Tiếng Việt. Từ trái nghĩa
Hồi hương ngẫu thư


Trẻ đi, già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi, sương pha mái đầu
Gặp nhau mà chẳng biết nhau
Trẻ cười hỏi: “khách từ đâu đến làng?”
-Hạ Tri Chương-
Trần Trọng San dịch
Cảm nghĩ trong đêm
thanh tĩnh

Đầu giường ánh trăng rọi
Ngỡ mặt đất phủ sương
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng
Cúi đầu nhớ cố hương
-Lý Bạch-
Tương Như dịch
? Dựa vào kiến thức đã học ở bậc tiểu học, em hãy tìm những cặp từ trái nghĩa trong hai bản dịch thơ trên.
VD1 Các cặp từ trái nghĩa trong hai bản dịch thơ:
4
Trẻ đi, già trở lại nhà,
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng
Cúi đầu nhớ cố hương
?-Vậy em hiểu thế nào là từ trái nghĩa?
-Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau, xét trên một cơ sở chung nào đó.
rau già
rau non
cau già
cau non
><
><
VD2.Tìm từ trái nghĩa với từ “già” trong trường hợp “rau già”,
“cau già”, “người già”

6
người già
><
Người tr?
-Từ “ già” thuộc từ nhiều nghĩa.

? Xét về số lượng nghĩa thì từ “già” thuộc loại từ nào?
?- Nhìn vào trường hợp của từ “già”: vừa trái nghĩa với “trẻ”, vừa trái nghĩa với “non”, em có nhận xét gì về từ trái nghĩa của những từ nhiều nghĩa?

- Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau.
ít
Nhiều
><
Cao
Thấp
><
10
NHỎ
TO
><
Béo
><
Gầy
12
BT1-(SGK/129) .Tìm những từ trái nghĩa trong các câu ca dao, tục ngữ sau đây:
Chị em như chuối nhiều tàu
Tấm lành che tấm rách, đừng nói nhau nhiều lời.
Chị em như chuối nhiều tàu
Tấm lành che tấm rách, đừng nói nhau nhiều lời.
Số cô chẳng giàu thì nghèo
Ngày ba mươi Tết thịt treo trong nhà.
Số cô chẳng giàu thì nghèo
Ngày ba mươi Tết thịt treo trong nhà.
Ba năm được một chuyến sai
Áo ngắn đi mượn, quần dài đi thuê
Ba năm được một chuyến sai
Áo ngắn đi mượn, quần dài đi thuê.
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng,
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
13
LUYỆN TẬP
14
Nhóm 1,2: Tác dụng của việc sử dụng từ trái nghĩa trong bài : "Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh"của Lí Bạch ?
Nhóm 3,4:Tác dụng của việc sử dụng từ trái nghĩa trong bài: "Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê" của Hạ Tri Chương?
THẢO LUẬN
Tạo ra phép đối, góp phần biểu hiện tâm tư trĩu nặng, làm nổi bật tinh cảm nhớ quê hương tha thiết của nhà thơ.
Tạo ra phép đối , làm nổi bật sự thay đổi về tuổi tác , vóc dáng của nhà thơ ở hai thời điểm khác nhau và kh?ng định tinh cảm của nhà thơ với quê hương.
Trẻ đi , già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi, sương pha mái đầu.
Gặp nhau mà chẳng biết nhau,
Trẻ cười hỏi: “Khách từ đâu đến làng?”
b D?u giu?ng ỏnh trang r?i,
Ng? m?t d?t ph? suong.
Ng?ng d?u nhỡn trang sỏng,
Cỳi D?u nh? c? huong.
Tác dụng
a
=>
=>
16
Tìm một số thành ngữ, tực ngữ, ca dao có sử dụng từ trái nghĩa.
Các cặp từ trái nghĩa được sử dụng trong các câu thành ngữ, tục ngữ, ca dao trên có tác dụng gì?
3. Ghi nhớ :
Từ trái nghĩa được sử dụng trong thể đối tạo các hình tượng tương phản gây ấn tượng mạnh làm cho lời nói thêm sinh động.

17
BT2-(SGK/129).Tìm những từ trái nghĩa với những từ in đậm trong các cụm từ sau đây:
tươi
yếu
xấu
cá ươn
(khô)
cá tươi
hoa tươi
hoa héo
ăn yếu
ăn mạnh
(khoẻ)
học lực giỏi
học lực yếu
chữ xấu
chữ đẹp
đất xấu
đất tốt
><
><
><
><
><
><
18
(tàn, khô)
BT3-(SGK/129).Điền các từ trái nghĩa vào các thành ngữ sau:
-Có đi có
-Chân cứng đá
-Gần nhà ngõ
-Chạy sấp chạy
-Mắt nhắm mắt
-Bước thấp bước
-Vô thưởng vô
-Bên bên khinh
-Buổi buổi cái
-Chân ướt chân
mềm
lại
xa
mở
ngửa
phạt
đực
cao
trọng
ráo
19
Bài tập 4: Viết một đoạn văn ngắn về tình cảm quê hương, có sử dụng từ trái nghĩa
1
Học bài.
2
Làm lại bài tập 4
3
Luyện nói về văn biểu cảm và từ đồng âm
21
HƯỚNG DẪN HỌC BÀI
I
Đ
TRÒ CHƠI GIẢI Ô CHỮ
Ô chữ thứ nhất gồm 6 chữ cái đó là một từ đồng nghĩa với từ thi nhân
N
H
À
H
Ơ
T
T
I
Ư
Ơ
Ô chư thứ 2 gồm 4 chữ cái là một từ trái nghĩa với từ” tủi “?
G
A
N
D
Ạ
1
2
4
5
6
7
8
10
9
11
Ô chữ thứ 3 gồm 4 chữ cái đó là một từ trái nghĩa với từ héo
M
Ừ
N
G
Ô chữ thứ 5 gồm 4 chữ cái đó là một từ đồng nghĩa với từ quả
G
Ô
N
R
T
I
Á
T
R
3
Ô chữ thứ 8 gồm 5 chữ cái, đólà một từ đồng nghĩa với từ “ dũng cảm”?
V
H
Ĩ
A
Ụ
G
Ô chữ thứ 10 gồm 5 chữ cái, đólà một từ đồng nghĩa với từ “ nhiệm vụ ”?
N
I
Đ
N
T
H
Ư
Ở
G
Ô chữ thứ 7 gồm 6 chữ cái, đó là một từ trái nghĩa với từ
“ phạt ”?
N
è
H
Ô chữ thứ 6 gồm 2 chữ cái, đó là một từ trái nghĩa với từ
“đứng ”?
Ô chữ thứ 9 gồm 3 chữ cái, đó là một từ trái nghĩa với từ
“sang ”?
Ô chữ thứ 11 gồm 6 chữ cái, đó là một từ trái nghĩa với từ
“chậm ”?
N
H
A
N
H
Xin chân thành cảm ơn
23
Quả chín
Cơm chín
Áo lành
Bát lành
Quả xanh
Cơm sống
Áo rách
Bát vỡ
><
><
><
BT5. Tìm từ trái nghĩa cho các từ gạch dưới sau đây:
Tính lành
Tính dữ
><
><
Vị thuốc lành
Vị thuốc độc
><
24