Bài 10. Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê (Hồi hương ngẫu thư)

VĂN BẢN : NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
(Hồi hương ngẫu thư)
-Hạ Tri Chương-
I . GIỚI THIỆU TÁC GIẢ, TÁC PHẨM
1. Tác giả
- Hạ Trị Chương (659 – 744): tự Quý Nhân, hiệu Tứ Minh cuồng khách.
- Quê: Việt Hưng – Việt Châu (nay thuộc Tiêu Sơn – Chiết Giang – Trung Quốc).
- Tiểu sử:
+ Năm 695: đỗ tiến sĩ
+ 50 năm sống & học tập ở kinh đô Trường An, rất được Đường Huyền Tông vị nể
+ Là bạn vong niên của Lí Bạch
- Sở thích: uống rượu
- Tính tình: hào phóng
- Sự nghiệp: để lại 20 bài thơ. “Hồi hương ngẫu thư” là bài tiêu biểu nhất.
-Hạ Tri Chương-
I .GIỚI THIỆU TÁC GIẢ, TÁC PHẨM
1. Tác giả
2. Tác phẩm (Phiên âm)
- Là bài thơ nổi tiếng nhất, là bài 1 trong số 20 bài thơ.
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn:“Khách tòng hà xứ lai?”
- Thể thơ: thất ngôn tứ tuyệt.
- Phương thức biểu đạt : biểu cảm.
- Bố cục:
Nhà thơ về quê khi tuổi đã già.
Tình huống của nhà thơ gặp phải khi về quê.
- Nội dung: tình yêu quê hương.
VĂN BẢN : NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
(Hồi hương ngẫu thư)
-Hạ Tri Chương-
I .GIỚI THIỆU TÁC GIẢ, TÁC PHẨM
II . ĐỌC – PHÂN TÍCH
1. Nhan đề:
Hồi:
Hương:
Ngẫu:
Thư:
Trở về
Làng quê, quê hương
Ngẫu nhiên, tình cờ
Chép, viết, ghi lại
* Có hai sự lạ:
+ Bao năm xa quê, tác giả không viết bài thơ nào, bây giờ lại viết khi vừa mới về quê.
+ Viết không có chủ ý mà là ngẫu nhiên.
=> Ông làm thơ vì cuối đời mới trở về quê, có bao điều khiến ông phải suy nghĩ.
VĂN BẢN : NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
(Hồi hương ngẫu thư)
-Hạ Tri Chương-
I . GIỚI THIỆU TÁC GIẢ, TÁC PHẨM
II . ĐỌC – PHÂN TÍCH
1. Nhan đề:
2. Phân tích
a. Hai câu đầu
Phiên âm:
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
Dịch thơ:
Khi đi trẻ, lúc về già
Giọng quê không đổi, tóc đà khác bao.
(Phạm Sĩ Vĩ dịch)
*Tiểu đối:
- Đối câu:


- Đối vế:


Thiếu tiểu li gia > < lão đại hồi
Hương âm vô cải > < mấn mao tồi
Li gia > < đại hồi
Hương âm > < mấn mao
Thiếu tiểu > < lão
Vô cải > < tồi
Chủ - vị
- Kể khái quát quãng đời xa quê làm quan đồng thời hé lộ tình cảm quê hương của tác giả.
- Tả mái tóc để làm nổi bật giọng nói quê hương: dùng yếu tố thay đổi làm nổi bật cái không thay đổi. Khẳng định đi suốt cuộc đời vẫn nhớ quê hương.
VĂN BẢN : NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
(Hồi hương ngẫu thư)
-Hạ Tri Chương-
I . GIỚI THIỆU TÁC GIẢ, TÁC PHẨM
II . ĐỌC – PHÂN TÍCH
1. Nhan đề:
2. Phân tích
b. Hai câu cuối
Phiên âm:
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn: “Khách tòng hà xứ lai?”
Dịch thơ:
Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng:Khách ở chốn nào lại chơi?
(Phạm Sĩ Vĩ dịch)
- Tình huống:
Trẻ tưởng nhà thơ là khách lạ
+ Sau nhiều năm xa quê, cảnh quê không đổi, người xưa không thấy, chỉ thấy bọn trẻ hồn nhiên vui chơi ngoài đường, có thể người xưa đã không còn. Lúc này tác giả đã 86 tuổi.
- Khách:
bọn trẻ thì vô tư > < người già thì chạnh lòng
- Âm thanh:
Tiếng cười nô đùa của lũ trẻ
- Hình ảnh:
Lũ trẻ
Tình cảnh ngậm ngùi
-Giọng điệu:
Bi hài ẩn sau những lời lẽ hóm hỉnh tươi vui.
Cảm giác thấm thía khi chợt thấy mình thành người xa lạ ngay trên mảnh đất quê hương.
VĂN BẢN : NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
(Hồi hương ngẫu thư)
-Hạ Tri Chương-
I . GIỚI THIỆU TÁC GIẢ, TÁC PHẨM
II .ĐỌC – PHÂN TÍCH
2. Nghệ thuật
1.Nội dung
III .TỔNG KẾT
3. Ý nghĩa
Hồi hương ngẫu thư
- Bài thơ biểu hiện một cách chân thực mà sâu sắc, hóm hỉnh mà ngậm ngùi tình yêu quê hương thắm thiết của một người sống xa quê lâu ngày, trong khoảnh khắc vừa mới đặt chân trở về quê cũ.
Tự sự, kể về những điều có thật trong cuộc đời.
Cấu tứ thơ độc đáo.
Phép tiểu đối.
Giọng điệu bi hài.
- Tình yêu quê hương là một trong những tình cảm lâu bền và thiêng liêng nhất của con người.
VĂN BẢN : NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
(Hồi hương ngẫu thư)