Bài 10. Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê (Hồi hương ngẫu thư)

Kiểm tra bài cũ
Quan sát bức tranh sau:
Kiểm tra bài cũ
* Hình ảnh trên gợi nhớ đến bài thơ Đường nào?
* Đọc thuộc lòng bài thơ (phần dịch thơ): Tĩnh dạ tứ (Lí Bạch)
Nêu nghệ thuật và nội dung của bài thơ?
Đầu giường ánh trăng rọi
Ngỡ mặt đất phủ sương
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng
Cúi đầu nhớ cố hương
*Nghệ thuật:
Từ ngữ giản dị, lời ít ý nhiều; vừa miêu tả được cảnh trăng sáng vừa nói lên tình cảm của nhà thơ với quê hương.
*Nội dung:
Thể hiện tình cảm yêu quê hương tha thiết sâu sắc của nhà thơ.

Tiết 38 - Bài 10:
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư)
-Hạ Tri Chương-
I.Giới thiệu chung :
1.Tác giả :
Sinh n�m 659-744. Xa qu� t� nh�, 86 tuỉi míi ��ỵc tr� l�i qu� h��ng.

2. Tác phẩm :
*Nhan �Ị b�i th�:
- "Ng�u nhi�n vi�t" ch� kh�ng ph�i t�nh c�m ��ỵc b�c l� m�t c�ch ng�u nhi�n.
- T� "ng�u" kh�ng l�m gi�m gi� tr� cđa b�i th� m� c�n l�m t�ng � ngh�a cđa b�i l�n g�p b�i.

".
*Thể loại:
- Nguyên tác: Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.
* Nhịp lẻ: 4/3, câu cuối: 2/5.
* Gieo vần: Câu 1 và câu 2. Vần "ôi".
- Dịch thơ: Thể thơ lục bát.




I. Đọc - Hiểu văn bản
1. Đọc - chú thích
HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ
Hạ Tri Chương
Phiên âm
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai?
Hạ Tri Chương
Dịch nghĩa
Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về,
Giọng quê không đổi, nhưng tóc mai đã rụng.
Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến?

Dịch thơ
Khi đi trẻ, lúc về già
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao.
Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng: Khách ở chốn nào lại chơi?
( Phạm Sĩ Vĩ dịch, trong Thơ Đường, tập I
NXB Văn học, Hà Nội, 1987)
2. Phân tích
Hai câu thơ đầu:
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
(Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về,
Giọng quê không đổi, nhưng tóc mai đã rụng.)
+ Thiếu tiểu - lão đại.
+ li gia - hồi.
+ vô cải - to�i .
- Sự thay đổi của nhà thơ về: vóc dáng, tuổi tác, mái tóc.
- Không đổi: giọng nói quê hương


Hai câu thơ cuối:
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai.
(Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến?)
- Bị coi là khách ngay giữa quê mình, giữa nơi chôn rau cắt rốn.
? Điều này không vô lí vì: + Tác giả đã thay đổi.
+ Quê hương cũng đã thay đổi.
- Giọng điệu:
- Tâm trạng:

III.Tổng kết
1. NghƯ thu�t:
- T� ng� m�c m�c gi�n d�.
- Sư dơng ph�p ��i.
- Gi�ng �iƯu v�a kh�ch quan, h�m h�nh, v�a ng�m ng�i.
2. N�i dung:
B�i th� thĨ hiƯn t�nh y�u th�m thi�t cđa t�c gi� víi qu� h��ng.


* Ghi nhớ:
Bài thơ biểu hiện một cách chân thực mà sâu sắc, hóm hỉnh mà ngậm ngùi tình yêu quê hương thắm thiết của một người sống xa quê lâu ngày, trong khoảnh khắc vừa mới đặt chân trở về quê cũ.
Hồi hương ngẫu thư kì nhị
-Hạ Tri Chương-
Phiên âm:
Li biệt gia hương tuế nguyệt đa
Cận lai nhân sự bán tiêu ma
Duy hữu môn tiền Kính Hồ thủy
Xuân phong bất cải cựu thời ba.
Dịch thơ:
Trải bao năm tháng xa quê
Chuyện đời điểm lại nửa bề tiêu vong
Chỉ còn trước cửa hồ trong
Gió xuân không xóa những vòng sóng xưa.

Tiết 38 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
Hướng dẫn về nhà:
- Học thuộc lòng bài thơ.
- Viết đoạn văn phát biểu cảm nghĩ của em về quê hương.
- Soạn bài: "Bài ca nhà tranh bị gió thu phá" (Đỗ Phủ).