Bài 10. Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê (Hồi hương ngẫu thư)

KIỂM TRA BÀI CŨ
1, Đọc thuộc lòng và diễn cảm bài thơ “Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh” của Lí Bạch.(Bản phiên âm và dịch thơ )
Nhµ th¬ LÝ B¹ch ®­îc mÖnh danh lµ
“Tiªn th¬” ( ¤ng tiªn lµm th¬ )

TÜnh d¹ tø lµ mét bµi th¬ §­êng luËt
TÜnh d¹ tø lµ mét bµi th¬ tø tuyÖt cæ thÓ
Bài thơ là nỗi niềm hoài hương của
người con xa xứ .
A
B
C
D
2, NhËn xÐt kh«ng nµo ®óng trong nh÷ng nhËn xÐt sau ?
Bài 10:
Văn bản :
Ngẫu nhiên viết nhân buổi
mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư)
-Hạ Tri Chương-
Tiết 38 : Đọc - Hiểu văn bản

I.Đọc- Chú thích
1.Chú thích
a, Tác giả:
Hạ Tri Chương ( 659 - 744 ); Quê: Vĩnh Hưng, Việt Châu ( nay thuộc huyện Tiêu Sơn, tỉnh Chiết Giang ), đỗ tiến sĩ năm 695.
Ông có trên 50 năm làm quan ở kinh đô Trường An
Để lại cho đời hơn 20 bài thơ. Trong đó có hai bài Hồi hương ngẫu thư.
Tiết 38 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
Hồi hương ngẫu thư kì nhị
-Hạ Tri Chương-
Phiên âm:
Li biệt gia hương tuế nguyệt đa
Cận lai nhân sự bán tiêu ma
Duy hữu môn tiền Kính Hồ thủy
Xuân phong bất cải cựu thời ba.
Dịch thơ:
Trải bao năm tháng xa quê
Chuyện đời điểm lại nửa bề tiêu vong
Chỉ còn trước cửa hồ trong
Gió xuân không xóa những vòng sóng xưa.

Tiết 38 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
I.Đọc- Chú thích
1.Chú thích
a, Tác giả:
b, Tác phẩm:

Tiết 38 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
Nguyên tác, bài thơ được viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật thể trắc.
Khi dịch bài thơ, các tác giả đã thay đổi sang thể thơ lục bát.

- Hoàn cảnh sáng tác :
- Thể thơ :

Khi tác giả về quê sau bao năm xa cách .(năm744 )

Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải , mấn mao tồi.
Nhi đồng tương kiến , bất tương thức,
Tiếu vấn:Khách tòng hà xứ lai?



Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về,
Giọng quê không đổi, nhưng tóc mai đã rụng.
Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến?





DỊCH
NGHĨA
PHIÊN
ÂM

Khi đi trẻ, lúc về già Trẻ đi ,già trở lại nhà,
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao Giọng quê không đổi ,sương pha mái đầu.
Trẻ con nhìn lạ không chào Gặp nhau mà chẳng biết nhau
Hỏi rằng : Khách ở chốn nào lại chơi? Trẻ cười hỏi:”Khách từ đâu đến làng ?“

(PHẠM SĨ VĨ dịch, trong THƠ ĐƯỜNG tập 1 (TRẦN TRỌNG SAN dịch,trong THƠ ĐƯỜNG
, tập 1
NXB Văn học,HÀ NỘI,1987 ) BẮC ĐẨU,SÀI GÒN,1966)


DỊCH
THƠ
2. Đọc
Tiết 38 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải , mấn mao tồi.
Nhi đồng tương kiến , bất tương thức,
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai?


PHIÊN
ÂM
B¶n dÞch 1 B¶n dÞch 2
Khi đi trẻ, lúc về già Trẻ đi già trở lại nhà,
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao Giọng quê không đổi , sương pha mái đầu.
Trẻ con nhìn lạ không chào Gặp nhau mà chẳng biết nhau
Hỏi rằng :Khách ở chốn nào lại chơi? Trẻ cười hỏi: “Khách từ đâu đến làng ?”

(PHẠM SĨ VĨ dịch, trong THƠ ĐƯỜNG tập 1 (TRẦN TRỌNG SAN dịch,trong THƠ ĐƯỜNG
, tập 1
NXB Văn học,HÀ NỘI,1987 ) BẮC ĐẨU,SÀI GÒN,1966)


DỊCH
THƠ
2. Đọc
Tiết 38 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
Nối cột A với nội dung ở cột B cho phù hợp.
A
B
Hương âm

Tãc mai

Giäng quª


Kh«ng ®æi



Cïng nhau

Háng, r¬i rông
1
C
B
A
2
3
4
5
D
E
Vô cải
Mấn mao
Tồi
Tương
Tiết 38 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
Khi đi trẻ, lúc về già
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao
Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng : Khách ở chốn nào lại chơi?

(PHẠM SĨ VĨ dịch, trong THƠ ĐƯỜNG tập 1
,
NXB Văn học,HÀ NỘI,1987 )


Tiết 38 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
II. Tìm hiểu văn bản
Bản dịch 1
( Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi
Hương âm vô cải, mấn mao tồi )
Khi đi trẻ, lúc về già.
Hai câu thơ đầu
Giọng quê không đổi, tóc đà khác bao
II. T×m hiÓu v¨n b¶n
Nghệ thuật đối được sử dụng ở hai câu thơ đầu trong bài thơ.
* Em hãy chỉ ra các biểu hiện của phép đối đó trên các phương diện:
- Đối vế câu
- Đối từ loại.
- Đối cú pháp.
* Nêu tác dụng của việc dùng phép đối ấy ?


Câu hỏi thảo luận
Thời gian : 2`- Thảo luận theo bàn
+ Nghệ thuật: đối, tương phản
( Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi
Hương âm vô cải, mấn mao tồi )
Khi đi trẻ, lúc về già.
Hai câu thơ đầu
Giọng quê không đổi, tóc đà khác bao
- Tạo nhịp điệu cân đối cho thơ
- KháI quát ngắn gọn quãng đời xa quê với những đổi thay
+ Tác dụng:
II. T×m hiÓu v¨n b¶n
- Khẳng định tình quê hương vẫn thủy chung, nguyên vẹn, gắn bó


Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng : Khách ở chốn nào lại chơi?


( Nhi đồng tương kiến , bất tương thức,
Tiếu vấn:Khách tòng hà xứ lai? )


(Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn : Khách tòng hà xứ lai ? )
Trẻ con nhìn lạ không chào
Hai câu thơ sau
Hỏi rằng :Khách ở chốn nào lại chơi?

Tiết 38 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
II. Tìm hiểu văn bản

: tình huống bất ngờ, câu hỏi tu từ,
hình ảnh, âm thanh vui tươi

Để bộc lộ nỗi ngậm ngùi, chua xót của mình trong tình cảm đối với quê hương.

Nghệ thuật
Sự biểu hiện tình quê ở hai câu trên và hai câu dưới của bài thơ có gì khác nhau về giọng điệu?

Câu hỏi thảo luận
Thời gian : 2` - Thảo luận theo bàn

Thảo luận theo bàn - 2 phút

Bài thơ "Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh" của Lý Bạch và bài "Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê" của Hạ Tri Chương đều viết về tình quê hương nhưng cách biểu hiện tình cảm ở mỗi bài thơ lại khác nhau. Em hãy chỉ ra sự khác nhau đó?


3. Ghi nhớ:
Bài thơ biểu hiện một cách chân thực mà sâu sắc, hóm hỉnh mà ngậm ngùi tình yêu quê hương thắm thiết của một người sống xa quê lâu ngày, trong khoảnh khắc vừa mới đặt chân trở về quê cũ.
1: Bài thơ trên được viết theo thể thơ nào?
A.Thất ngôn bát cú B.Thất ngôn tứ tuyệt
C.Ngũ ngôn tứ tuyệt D.Tự do.
2: Chỉ ra những biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong bài thơ
A.Phép đối B.Tương phản , đối lập
C.Biểu cảm qua tự sự
D.Tất cả các biên pháp nghệ thuật trên.
3: Bài thơ trên được tác giả viết trong hoàn cảnh nào?
A.Mới rời quê ra đi
B.Xa nhà,xa quê ®· lâu
C.Xa quê rất lâu nay mới trở về

BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM

Vui mõng, h¸o høc
khi trë vÒ quª



§au ®ín, luyÕn tiÕc
khi ph¶i rêi xa chèn
kinh thµnh



Buồn thương trước
cảnh quê hương
nhiều thay đổi

Ngậm ngùi, hụt hẫng
khi trở thành khách lạ
giữa quê hương

A
B
C
D
4. Tâm trạng của tác giả trong bài thơ là gì?

IV. Hướng dẫn về nhà:
- Học thuộc lòng bài thơ ( phiên âm và dịch thơ )
- Viết đoạn văn phát biểu cảm nghĩ của em về quê hương.
- Soạn bài: "Bài ca nhà tranh bị gió thu phá" (Đỗ Phủ).