Bài 10. Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê (Hồi hương ngẫu thư)

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo
về dự hội giảng
Môn: Ngữ Văn 7
KIỂM TRA BÀI CŨ
1. Đọc thuộc lòng và diễn cảm bài thơ “Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh” của Lí Bạch.(Bản phiên âm và dịch thơ )
2. Nhận xét không nào đúng trong những nhận xét sau ?
Bài 10- Tiết 38
Văn bản
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư)
-Hạ Tri Chương-


I. Giới thiệu văn bản
1. Tác giả:
- Hạ Tri Chương ( 659 - 744 ); Quê: Vĩnh Hưng, Việt Châu (nay thuộc huyện Tiêu Sơn, tỉnh Chiết Giang), đỗ tiến sĩ năm 695.
- Ông có trên 50 năm làm quan ở kinh đô Trường An
- Để lại cho đời hơn 20 bài thơ. Trong đó có hai bài Hồi hương ngẫu thư.
Tiết 38 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
Hồi hương ngẫu thư kì nhị
-Hạ Tri Chương-
Phiên âm:
Li biệt gia hương tuế nguyệt đa
Cận lai nhân sự bán tiêu ma
Duy hữu môn tiền Kính Hồ thủy
Xuân phong bất cải cựu thời ba.
Dịch thơ:
Trải bao năm tháng xa quê
Chuyện đời điểm lại nửa bề tiêu vong
Chỉ còn trước cửa hồ trong
Gió xuân không xóa những vòng sóng xưa.

2. Tác phẩm:
Tiết 38 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) - Hạ Tri Chương -
- Hoàn cảnh sáng tác:
Khi tác giả từ quan về quê sau bao năm xa cách (năm744).

I. Giới thiệu văn bản
1. Tác giả:
Phiên âm:
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải , mấn mao tồi.
Nhi đồng tương kiến , bất tương thức,
Tiếu vấn:Khách tòng hà xứ lai?
Dịch nghĩa:
Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về,
Giọng quê không đổi, nhưng tóc mai đã rụng.
Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến?
Dịch thơ:
Khi đi trẻ, lúc về già
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao
Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng : Khách ở chốn nào lại chơ

(PHẠM SĨ VĨ dịch, trong THƠ ĐƯỜNG, tập I
NXB Văn học, HÀ NỘI, 1987)
Tiết 38 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
II. Đọc - hiểu chú thích

Trẻ đi ,già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi ,sương pha mái đầu.
Gặp nhau mà chẳng biết nhau
Trẻ cười hỏi: “Khách từ đâu đến làng ?”

(TRẦN TRỌNG SAN dịch, trong THƠ ĐƯỜNG,
tập I, BẮC ĐẨU,SÀI GÒN,1966)
Phiên âm:
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải , mấn mao tồi.
Nhi đồng tương kiến , bất tương thức,
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai?
Dịch nghĩa:
Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về,
Giọng quê không đổi, nhưng tóc mai đã rụng.
Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến?
Dịch thơ:
Khi đi trẻ, lúc về già
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao
Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng : Khách ở chốn nào lại chơ

(PHẠM SĨ VĨ dịch, trong THƠ ĐƯỜNG, tập I
NXB Văn học, HÀ NỘI, 1987)
Tiết 38 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
II. Đọc - hiểu chú thích

Trẻ đi , già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi, sương pha mái đầu.
Gặp nhau mà chẳng biết nhau
Trẻ cười hỏi:”Khách từ đâu đến làng ?“

(TRẦN TRỌNG SAN dịch, trong THƠ ĐƯỜNG,
tập I, BẮC ĐẨU,SÀI GÒN,1966)
2. Tác phẩm:
Tiết 38 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) - Hạ Tri Chương -
+ Nguyên tác: Thể thơ tứ tuyệt Đường luật - thể trắc.
+ Bản Khi dịch bài thơ: Thể thơ lục bát.

- Hoàn cảnh sáng tác:
- Thể thơ :
Khi tác giả từ quan về quê sau bao năm xa cách (năm744).

I. Giới thiệu văn bản
1. Tác giả:
Tiết 38 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
III. Tìm hiểu chi tiết văn bản
Dịch thơ:
Khi đi trẻ, lúc về già
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao
Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng : Khách ở chốn nào lại chơ

(PHẠM SĨ VĨ dịch, trong THƠ ĐƯỜNG, tập I
NXB Văn học, HÀ NỘI, 1987)
- Phiên âm
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi
Hương âm vô cải, mấn mao tồi
1. Hai câu thơ đầu
III. Tìm hiểu văn bản
- Dịch thơ
Khi đi trẻ, lúc về già
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao
(Phạm Sĩ Vĩ)
Câu
PTBĐ
Câu 1
Câu 2
MIÊU TẢ
TỰ SỰ

BIỂU CẢM
QUA MIÊU TẢ
BIỂU CẢM
QUA TỰ SỰ

+ Nghệ thuật: đối, tương phản
+ Nội dung: Với cảm xúc buồn, bồi hồi trước dòng chảy của tuổi tác. Nhà thơ đã khảng định được tình cảm sâu sắc, không đổi thay của mình với quê hương.
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn : Khách tòng hà xứ lai ?
(Trẻ con nhìn lạ không chào
2. Hai câu cuối
Hỏi rằng: Khách ở chốn nào lại chơi? )
Tiết 38 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
III. Tìm hiểu văn bản
Tiết 38 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
* Nghệ thuật: tình huống bất ngờ, câu hỏi tu từ; hình ảnh, âm thanh vui tươi.
* Nhận Xét: - Hai câu trên bề ngoài giọng thơ bình thản, khách quan song phảng phất buồn.
- Hai câu dưới giọng điệu bi hài thấp thoáng, ẩn hiện sau những lời tường thuật khách quan hóm hỉnh
2. Hai câu cuối
III. Tìm hiểu văn bản
* Nội dung: Nhà thơ bộc lộ nỗi buồn, ngậm ngùi, xót xa của mình trước tình cảm đối với quê hương.
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn : Khách tòng hà xứ lai ?
(Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng: Khách ở chốn nào lại chơi? )
III. Tổng kết:
1. Nghệ thuật:
- Từ ngữ mộc mạc giản dị.
- Sử dụng phép đối.
- Giọng điệu vừa khách quan, hóm hỉnh, vừa ngậm ngùi.
2. Nội dung:
Bài thơ thể hiện tình yêu thắm thiết của tác giả với quê hương.

Tiết 38 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) - Hạ Tri Chương-
3. Ghi nhớ:
Bài thơ biểu hiện một cách chân thực mà sâu sắc, hóm hỉnh mà ngậm ngùi tình yêu quê hương thắm thiết của một người sống xa quê lâu ngày, trong khoảnh khắc vừa mới đặt chân trở về quê cũ.
IV. Luyện tập

Tiết 38 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
1: Bài thơ trên được viết theo thể thơ nào?
A.Thất ngôn bát cú B.Thất ngôn tứ tuyệt
C.Ngũ ngôn tứ tuyệt D.Tự do.
2: Chỉ ra những biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong bài thơ
A.Phép đối B.Tương phản, đối lập
C.Biểu cảm qua tự sự
D.Tất cả các biên pháp nghệ thuật trên.
3: Bài thơ trên được tác giả viết trong hoàn cảnh nào?
A.Mới rời quê ra đi
B.Xa nhà,xa quê ®· lâu
C.Xa quê rất lâu nay mới trở về
Bài 1: BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
B
D
C
Bài 2: Em hãy so sánh với bài Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh của tác giả Lí Bạch để chỉ ra những điểm giống nhau và khác nhau về nội dung của hai bài thơ này ?
Bài 3. Tâm trạng của tác giả trong bài thơ là gì?
V. Hướng dẫn về nhà:
- Học thuộc lòng bài thơ (phiên âm và dịch thơ)
- Viết đoạn văn phát biểu cảm nghĩ của em về quê hương.
- Soạn bài: "Bài ca nhà tranh bị gió thu phá" (Đỗ Phủ).
Chân thành cảm ơn các thầy cô giáo
về dự hội giảng
Môn: Ngữ Văn 7