Bài 10. Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê (Hồi hương ngẫu thư)

Nhiệt liệt chào mừng
các thầy cô về dự buổi học
ngày hôm nay
KIỂM TRA BÀI CŨ
Đọc thuộc lòng bản dịch thơ bài thơ “Tĩnh dạ tứ”. Tâm trạng Lý Bạch biểu hiện như thế nào qua bài thơ?

Qua đó em có nhận xét gì về vẻ đẹp tâm hồn nhà thơ?
Tiết 38: Văn bản
NGẪU NHIÊN VIẾT
NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
(Hồi hương ngẫu thư)
(Hạ Tri Chương)
I/ GIỚI THIỆU CHUNG:
1- Tác giả Hạ Tri Chương
(659 - 744)
- Năm 965 ông đỗ tiến sĩ và là đại quan của triều Đường.
Thơ của ông thanh đạm, nhẹ nhàng, gợi cảm, thể hiện một trái tim nhân hậu.
- Là một trong những thi sĩ lớn của thời Đường.
2- Tác phẩm:
- Bài thơ được viết khi ông cáo quan về quê nghỉ hưu (744).
Tượng
Hạ
Tri
Chương
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai?


Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về,
Giọng quê không đổi, nhưng tóc mai đã rụng.
Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến?




PHIÊN
ÂM

Khi đi trẻ, lúc về già Trẻ đi ,già trở lại nhà,
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao Giọng quê không đổi, sương pha mái đầu.
Trẻ con nhìn lạ không chào Gặp nhau mà chẳng biết nhau
Hỏi rằng : Khách ở chốn nào lại chơi? Trẻ cười hỏi: “Khách từ đâu đến làng? ”

(PHẠM SĨ VĨ dịch) (TRẦN TRỌNG SAN dịch)


DỊCH
THƠ
1. ĐỌC, CHÚ THÍCH
II. D?C - HI?U VAN B?N
DỊCH NGHĨA
II. D?C - HI?U VAN B?N
2. THỂ THƠ
Bài thơ trên được viết theo thể thơ nào?
A.Thất ngôn bát cú B.Thất ngôn tứ tuyệt
C.Ngũ ngôn tứ tuyệt D.Tự do.
B
Dấu hiệu nhận biết thể thơ?
II. D?C - HI?U VAN B?N
3. PHÂN TÍCH
a/ Hai câu đầu

Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi

Danh từ
Động từ
Danh từ
Động từ
CN1
VN1
CN2
VN2
Nghệ thuật đối:
+ Đối vế câu.
+ Đối từ loại
+ Đối cấu trúc cú pháp
Tiểu đối (Tự đối): Phép đối trong câu
=> Tạo sự cân đối nhịp nhàng cho câu thơ
=> Nhấn mạnh thời gian xa cách quê hương lâu ngày (năm mươi năm)
=> Sự thay đổi về hình dáng, tuổi tác.
(Khi đi trẻ, lúc về già)

Huong õm vụ c?i, m?n mao t?i.
(Gi?ng quờ v?n th?, túc d� khỏc bao)
- Lối đối theo hình thức tương phản:
Cái không đổi (giọng quê) >< Cái thay đổi (mái tóc)
=> Dù tuổi tác, vóc dáng có thay đổi nhưng vẫn giữ trọn vẹn hồn quê, chất quê mộc mạc.
=> Tình yêu quê hương; sự gắn bó thủy chung với quê hương
- Tâm trạng buồn của nhà thơ:
+ Buồn trước sự trôi chảy của thời gian.
+ Buồn vì tuổi già, không thể gắn bó lâu dài với quê hương.
II. D?C - HI?U VAN B?N
3. PHÂN TÍCH
a/ Hai câu đầu
Câu
PTBĐ
Câu 1
Câu 2
MIÊU TẢ
TỰ SỰ

BIỂU CẢM
QUA MIÊU TẢ
BIỂU CẢM
QUA TỰ SỰ

Câu hỏi thảo luận
Hai câu đầu sử dụng phương thức biểu cảm nào?
Biểu cảm gián tiếp:
+ Thể hiện kín đáo tình quê hương sâu nặng.
+ Dù đi đâu cũng hướng về quê hương, cội nguồn
II. D?C - HI?U VAN B?N
b. Hai câu sau:

Nhi đồng: cười, hỏi
-> Các em thật hồn nhiên, ngây thơ
- Quê hương đã nhiều đổi thay.
Tác giả:
+ Vui vì sự hồn nhiên của trẻ thơ.
+ Buồn vì câu hỏi của nhi đồng: Khách từ đâu đến làng.
Vui ít, buồn nhiều.
=> Nỗi đau xót vì trở thành khách lạ ngay chính trên quê hương mình.
- Tình huống trớ trêu.
- Giọng điệu bi hài, mang theo nỗi ngậm ngùi của nhà thơ
-> Tình yêu quê hương da diết.
Khách ở chốn nào lại chơi?
III. T?NG K?T
1. Nội dung:
Tình yêu quê hương thắm thiết của một người xa quê lâu ngày trở về quê cũ
2. Nghệ thuật:
- Nghệ thuật đối, tương phản.
- Giọng điệu hóm hỉnh mà ngậm ngùi.


Thảo luận theo bàn.
Bài thơ “ Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh” (Lý Bạch) và “ Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê” (Hạ Tri Chương) đều viết về tình quê hương nhưng cách biểu hiện tình cảm lại khác nhau. Em hãy chỉ ra sự khác nhau đó?
Từ hai bài thơ: Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh (Lý Bạch) và Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê (Hạ Tri Chương), em cảm nhận được tình cảm thiêng liêng nào cần có trong cuộc đời mỗi con người?
Em biết những bài hát, bài thơ nào thể hiện tình quê hương? Hát hoặc đọc một đoạn?
回鄉偶書其二
TÁC PHẨM “ HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ KỲ 2 ” – HẠ TRI CHƯƠNG
離別家鄉歲月多，

近來人事少消磨。

惟有門前鏡湖水，

春風不改舊時波。
Hồi hương ngẫu thư kỳ 2
Ly biệt gia hương tuế nguyệt đa

Cận lại nhân sự thiếu tiêu ma

Duy hữu môn tiền Kính hồ thủy

Xuân phong bất cải cựu thời ba.
Dịch nghĩa :
Xa cách quê nhà đã bao nhiêu năm,

Xóm làng người ta đã tiêu điều.

Chỉ có Kính hồ ở trước cửa.

Gió Xuân không thay đổi con sóng xưa.
Ngẫu nhiên viết nhân buổi
mới về quê 2
Quê nhà xa cách đã bao thu,

Nhân sự gần đây đã xác xơ.

Riêng có Kính hồ bày trước cửa,
Gió Xuân không đổi sóng thời xưa.
Photo CongVuong
Bài hát: Hồi hương ngẫu thư
Sáng tác: Mai Đức Vinh
Phóng tác thơ: Vương Ngọc Long
Ý thơ: Hạ Tri Chương
Trình bày: Bảo Yến
Lá rụng về cội….
Hướng dẫn về nhà

- Học thuộc lòng phiên âm và dịch thơ. Nắm vững nội dung bài học
Chuẩn bị bài Từ trái nghĩa
Cảm ơn thầy cô đã về dự
buổi học ngày hôm nay