Bài 10. Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê (Hồi hương ngẫu thư)

Tiết 38
Văn bản:Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư )
(Hạ Tri Chương)
I. Đọc- hiểu chú thích:
1.Đọc:
Phiên âm
Thiếu tiểu li gia , lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn: "Khách tòng hà xứ lai? "
Tiết 38
Văn bản: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư )
(Hạ Tri Chương)

Trẻ đi , già ở lại nhà,
Giọng quê không đổi, sương pha mái đầu.
Gặp nhau mà chẳng biết nhau,
Trẻ cười hỏi: "Khách từ đâu đến làng"?
(Trần Trọng San)
Dịch thơ: Khi đi trẻ, lúc về già
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao.
Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng: Khách ở chốn nào lại chơi? ( Phạm Sỹ Vĩ)
I. Đọc- hiểu chú thích:
1.Đọc:
Tiết 38 Văn bản: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
( Hồi hương ngẫu thư )
(Hạ Tri Chương)
I. Đọc- hiểu chú thích:
1.Đọc:
2. Chú thích:
a, Tác giả:
- Hạ Tri Chương(659-744), Tự: Quý Chân, Hiệu: Tứ Minh
- Quê ở Vĩnh Hưng, Việt Châu(nay thuộc huyện Tiêu Sơn, tỉnh Triết Giang Trung Quốc.)
- Ông đỗ tiến sỹ năm 695 (36tuổi) , sinh sống học tập và làm quan trên 50 năm ở kinh đô Trường An.
- Ông là bạn của nhà thơ Lý Bạch, tính tình ông hào phóng, thơ ông thanh đạm, nhẹ nhàng, gợi cảm, biểu lộ trái tim nhân hậu.
- Ông là nhà thơ lớn dưới đời Đường Trung Quốc.Hiện ông còn để lại khoảng 20 bài thơ.
Tiết 38 Văn bản: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư )
(Hạ Tri Chương)
I. Đọc- hiểu chú thích:
1.Đọc:
2. Chú thích:
a, Tác giả:
b, Tác phẩm:
Bài thơ được viết ngay khi tác giả đặt chân trở về quê hương sau hơn 50 năm xa cách.
Bài thơ được viết theo thể thơ nào trong các thể thơ sau?
A. Thất ngôn bát cú.
B. Thất ngôn tứ tuyệt.
C. Ngũ ngôn tứ tuyệt.
D. Song thất lục bát.
B. Thất ngôn tứ tuyệt.
Tiết 38 Văn bản: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư )
(Hạ Tri Chương)
I. Đọc- hiểu chú thích:
1.Đọc
2. Chú thích:
a, Tác giả:
b, Tác phẩm: Bài thơ được viết ngay khi tác giả đặt chân trở về quê hương sau hơn 50 năm xa cách.
c, Thể thơ: Bài thơ được viết theo thể thất ngôn tứ tuyệt.
d, Từ khó:


hồi: trở về
hương: làng , quê hương
ngẫu: tình cờ, ngẫu nhiên
thư : chép, viết, ghi lại.
=> Tình cờ, ngẫu nhiên ghi chép lại câu chuyện,cảm xúc lúc trở về quê hương.
Tiết 38 Văn bản: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư)
(Hạ Tri Chương)
I. Đọc- hiểu chú thích:
1.Đọc
2. Chú thích:
II. Đọc - hiểu văn bản.
* Nhan đề bài thơ:
Tiết 38 Văn bản: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư)
(Hạ Tri Chương)
I. Đọc- hiểu chú thích:
1.Đọc
2. Chú thích:
II. Đọc - hiểu văn bản.
* Nhan đề bài thơ:
? Tình huống thể hiện tình yêu quê hương ở bài thơ này và bài thơ "Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh " của Lý Bạch có gì khác nhau?
Trong bài thơ "Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh " của Lý Bạch, tình cảm quê hương được bộc lộ khi tác giả đang ở xa quê.
Còn ở bài thơ "Hồi hương ngẫu thư"tình quê hương được thể hiện ngay khi tác giả mới bước chân về quê hương.
Tiết 38 Văn bản: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư )
(Hạ Tri Chương)
I. Đọc- hiểu chú thích:
1.Đọc
2. Chú thích:
II. Đọc - hiểu văn bản.
1. Hai câu thơ đầu
Câu1: Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
(Khi đi trẻ, lúc về già,)
Câu thơ sử dụng phép đối: Đối từ : Thiếu > < lão
tiểu > < đại
li > < hồi Đối vế : Thiếu tiểu li gia > < lão đại hồi
=> Câu thơ khái quát được cả quãng đời dài xa quê của tác giả từ khi trẻ cho đến lúc già.
Tiết 38 Văn bản: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
( Hồi hương ngẫu thư )
(Hạ Tri Chương)
I. Đọc- hiểu chú thích:
II. Đọc - hiểu văn bản.
1. Hai câu thơ đầu
Câu 2:
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
(Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao)
Nghệ thuật đối đặc sắc: đối tương phản
Hương âm > < mấn mao
(Giọng quê) (mái tóc)
Không đổi > < thay đổi
=> Con người tác giả có đổi thay, có già đi nhưng chất quê, hồn quê ở con người đó không thay đổi.
*Nhà thơ có tấm lòng gắn bó thiết tha sâu nặng với quê hương.
Tiết 38 Văn bản: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
( Hồi hương ngẫu thư )
(Hạ Tri Chương)
I. Đọc- hiểu chú thích:
1.Đọc
2. Chú thích:
II. Đọc - hiểu văn bản.
1. Hai câu thơ đầu
Hai câu thơ sử dụng phương thức biểu đạt chính nào?
A. Tự sự + Miêu tả
? B. Miêu tả + Biểu cảm
C. Tự sự + Miêu tả + biểu cảm
A. Tự sự + Miêu tả
Tiết 38
Văn bản: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư )
(Hạ Tri Chương)
I. Đọc- hiểu chú thích:
II. Đọc - hiểu văn bản.
1. Hai câu thơ đầu
2. Hai câu thơ cuối:
Nhi đồng tương kiến bất tương thức,
Tiếu vấn: " Khách tòng hà xứ lai?"
( Gặp nhau mà chẳng biết nhau,
Trẻ cười hỏi: " khách từ đâu đến làng?")
Tác giả ngậm ngùi, xót xa, buồn vì trở thành người khách lạ chính tại quê hương mình.
Hai câu thơ thể hiện vẻ đẹp tâm hồn, tình cảm , sự thuỷ chung gắn bó thiết tha, sâu nặng với quê hương của tác giả.
Tiết 38
Văn bản: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư )
(Hạ Tri Chương)
I. Đọc- hiểu chú thích:
II. Đọc - hiểu văn bản.
III. Tổng kết- ghi nhớ
1. Theo em dòng nào nêu đầy đủ và đúng nhất nghệ thuật diễn đạt của bài thơ?
A. Thành công trong thể thơ tứ tuyệt.
B. Sử dụng phép đối đặc sắc.
C. Ngôn ngữ giản dị , hàm súc.
D. Cả A, B, C.
2. Dòng nào nói đúng tâm trạng của tác giả trong bài thơ ?
A. Vui mừng, háo hức khi trở về quê.
B. Buồn thương trước cảnh quê hương nhiều đổi thay
C. Ngậm ngùi, hẫng hụt khi trở thành khách lạ giữa quê hương
D. Đau đớn, luyến tiếc khi phải rời xa kinh thành.
D. Cả A, B, C.
C. Ngậm ngùi, hẫng hụt khi trở thành khách lạ giữa quê hương
Tiết 38
Văn bản: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư )
(Hạ Tri Chương)
I. Đọc- hiểu chú thích:
II. Đọc - hiểu văn bản.
III. Tổng kết- ghi nhớ
3. Nội dung chính của bài thơ là gì?
A. Diễn tả tình cảm quê hương sâu nặng của một người xa quê trong đêm thanh tĩnh.
B. Diễn tả tình cảm quê hương thắm thiết của một người sống xa quê lâu ngày trong khoảnh khắc vừa đặt chân về quê cũ.
C. Diễn tả niềm lưu luyến của một người trong giờ phút chia tay với quê hương.
B. Diễn tả tình cảm quê hương thắm thiết của một người sống xa quê lâu ngày trong khoảnh khắc vừa đặt chân về quê cũ.
Tiết 38
Văn bản:Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư )
(Hạ Tri Chương)

I. Đọc- hiểu chú thích:
II. Đọc - hiểu văn bản.
III. Tổng kết- ghi nhớ

Bài thơ được viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, sử dụng phép đối đặc sắc, ngôn ngữ, hình ảnh thơ giản dị, hàm súc. Bài thơ diễn tả một cách chân thực mà sâu sắc, hóm hỉnh mà ngậm ngùi tình yêu quê hương thắm thiết của một người sống xa quê lâu ngày, trong khoảnh khắc vừa mới đặt chân trở về quê cũ.
Tiết 38
Văn bản: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư )
(Hạ Tri Chương)
I. Đọc- hiểu chú thích:
II. Đọc - hiểu văn bản.
III. Tổng kết- ghi nhớ
IV. Luyện tập:
Bài tâp 1
Hai bài thơ:"Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê" và "Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh" khác nhau về tác giả nhưng có điểm chung về nội dung, tư tưởng. Đó là nội dung, tư tưởng nào?
Cả hai baì thơ đều diễn tả tình yêu quê hương thắm thiết của con người. Đều bồi đắp, làm giàu tình yêu quê hương đất nước của mỗi chúng ta.
Tấm lòng, tình cảm, sự gắn bó với quê hương của 2 tác giả cho ta thấy tình yêu quê hương là tình cảm thiêng liêng không thể thiếu trong tâm hồn , trong cuộc đời mỗi con người, là cội nguồn của tình yêu lớn- tình yêu Tổ quốc.
Bài tâp 2:
Hãy đọc 1 câu ca dao, 1 đoạn thơ hoặc hát 1 bài về quê hương?