Bài 10. Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê (Hồi hương ngẫu thư)

N
G
Ữ
V
Ă
N
7
Bài giảng điện tử
Kiểm tra bài cũ
Quan sát bức tranh sau:
* Hình ảnh trên gợi nhớ đến bài thơ Đường nào?
* Đọc thuộc lòng bài thơ ( dịch thơ)
* Nêu nghệ thuật và nội dung của bài thơ?
HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ
Hạ Tri Chương
Phiên âm
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai?
Dịch nghĩa
Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về,
Giọng quê không đổi, nhưng tóc mai đã rụng.
Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến?
Trẻ đi, già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi, sương pha mái đầu.
Gặp nhau mà chẳng biết nhau
Trẻ cười hỏi: Khách từ đâu đến làng?
(Trần Trọng San dịch, trong Thơ Đường, tập I
Bắc Đẩu, Sài Gòn, 1966)
Dịch thơ
Khi đi trẻ, lúc về già
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao.
Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng: Khách ở chốn nào lại chơi?
( Phạm Sĩ Vĩ dịch, trong Thơ Đường, tập I
NXB Văn học, Hà Nội, 1987)
Tác giả:
- Quờ: Vinh Hung-Vi?t Chõu (t?nh Chi?t Giang)
- D? Ti?n Si nam 684,l�m quan trờn 50 nam du?i th?i Du?ng Huy?n Tụng
- ễng cũn d? l?i 20 b�i tho, trong dú b�i H?i huong ng?u thu l� n?i ti?ng nh?t.

Hạ Tri Chương
(659 - 744)
*Th? lo?i:

- Nguyªn t¸c: ThÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt §­êng luËt.
- DÞch th¬: ThÓ th¬ lôc b¸t.
* T¸c phÈm :
*Phương thức biểu đạt:
Biểu cảm (tự sự,miêu tả)
Bài thơ được sáng tác khi ông vừa đặt chân về đến quê
+ Hai câu thơ đầu:
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
Thiếu tiểu li gia lão đại hồi
Hương âm vô cải mấn mao tồi
TT
ĐT
TT
ĐT
><
><
DT
ĐT
DT
ĐT
Tình yêu quê hương gắn bó bền chặt, sâu nặng .
-Nghệ thuật:
Đối (tiểu đối),cặp từ trái nghĩa,phương thức kể
Ví dụ :
+ Phép đối có trong thơ lục bát
Làn thu thủy nét xuân sơn
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da
(Nguyễn Du )
+ Trong tục ngữ : Ăn cơm nhà vác tù và hàng tổng

+ Trong ca dao:
Thân em như hạt mưa sa
Hạt vào đài cát hạt ra ruộng cày
><
><
><
><
Câu
PTBĐ
Câu 1
Câu 2

BIỂU CẢM
QUA MIÊU TẢ
BIỂU CẢM
QUA TỰ SỰ

gia,
Hương âm ,

tồi
lão đại

Thiếu tiểu

vô cải
hồi.

mấn mao .
li
+ Hai câu thơ cuối:
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai ?
(Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến?)
Sự biểu hiện tình quê ở hai câu đầu và hai câu sau có gì khác nhau v? giọng điệu ?
Cảm giác thấm thía của nhà thơ khi bị coi là khách lạ ngay trên mảnh đất quê hương .
Nghệ thuật :
Cấu tứ độc đáo .
Sử dụng các yếu tố tự sự
Sử dụng biện pháp tiểu đối hiệu quả
Có giọng điệu bi hài thể hiện ở hai câu cuối .
Bài thơ thể hiện tình yêu quê hương thắm thiết của một người
sống xa quê lâu ngày, trong khoảnh khắc vừa mới đặt chân trở
về quê cũ
Nội dung :
So d? tu duy b�i tho : H?i huong ng?u thu
So sánh điểm giống nhau và khác nhau về chủ đề và phương thức biểu đạt của hai bài thơ: "Tĩnh dạ tứ" và "Hồi hương ngẫu thư".
a, Giống nhau:
- Chủ đề: tình yêu quê hương sâu nặng .
- Phương thức biểu đạt: biểu cảm .
b, Khác nhau
- Cách thức thể hiện chủ đề :
+ Bài "Tĩnh dạ tứ": từ nơi xa nghĩ về quê hương.
+ Bài "Hồi hương ngẫu thư": từ quê hương nghĩ về quê hương .
- Phương thức biểu cảm :
+ Bài "Tĩnh dạ tứ": biểu cảm trực tiếp .
+ Bài " Hồi hương ngẫu thư": biểu cảm gián tiếp .
Bài tập
C©u 1: Bµi th¬ “Håi h­¬ng ngÉu th­” ®­îc t¸c gi¶ viÕt trong hoµn c¶nh nµo?
A. Míi rêi quª ra ®i
B. Xa nhµ xa quª ®· l©u
C. Sèng ë ngay quª nhµ
D. Xa quª rÊt l©u nay míi trë vÒ
C©u 2: T©m tr¹ng cña t¸c gi¶ trong bµi th¬ lµ g×?
A. Vui mõng, h¸o høc khi trë vÒ quª
B. Buån th­¬ng tr­íc c¶nh quª h­¬ng nhiÒu ®æi thay
NgËm ngïi, hÉng hôt khi trë thµnh kh¸ch l¹ gi÷a quª h­¬ng
§au ®ín, luyÕn tiÕc khi ph¶i xa chèn kinh thµnh

Hướng dẫn về nhà:
Bài vừa học :
- Học thuộc lòng bài thơ theo bản dịch .
- Học thuộc ghi nhớ
- Dựa vào phần dịch nghĩa tập so sánh để thấy được sự khác nhau giữa bản dịch thơ và nguyên tác : ( Gợi ý : So sánh về thể thơ về nghệ thuật đối )
Chuẩn bị bài mới :
- Đọc kỹ bài " Bài ca nhà tranh bị gió thu phá - Đỗ Phủ"
- Gợi ý : Xác định thể thơ, cách đọc, bố cục, phương thức biểu đạt, nghệ thuật và nội dug chính của bài thơ .