Bài 10. Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê (Hồi hương ngẫu thư)

Nhiệt liệt chào mừng
quý thầy cô về dự tiết học
môn ngữ văn lớp 7

KIỂM TRA BÀI CŨ
1/ Đọc thuộc lòng và diễn cảm bài thơ “Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh” của Lí Bạch.(Bản phiên âm và dịch thơ )
2/ Nhận xét nào không đúng với những nhận xét sau?
B
C
D
Tĩnh dạ tứ là một bài thơ cổ thể.
Nhà thơ Lí Bạch được mệnh danh là “ Tiên thơ”
( Ông tiên làm thơ)
Bài thơ là nỗi niềm hoài hương của người xa xứ?
A
Tĩnh dạ tứ là một bài thơ Đường luật.
NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
Tiết 38 - Văn bản
(Hồi hương ngẫu thư)
- Hạ Tri Chương -
NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
I/ D?C- CH� TH�CH VAN B?N:
H? Tri Chuong:
( 659- 744), t? Quý Chõn, hi?u T? Minh cu?ng khỏch.
- Quê ở Việt Hưng, Vĩnh Châu (nay thuộc tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc)
Nhà thơ nổi tiếng thời Đường.
Làm quan trên 50 năm.
Năm 744, xin từ quan trở về quê hương.
Hạ Tri Chương
(659 - 744)
XÁC ĐỊNH NGHĨA CỦA CÁC YẾU TỐ HÁN VIỆT
c. Trở về
e. Chép, viết, ghi lại
b. Tình cờ, ngẫu nhiên
h. Làng, quê hương
NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
Tiết 38 - Văn bản
(Hồi hương ngẫu thư)
- Hạ Tri Chương -
II/ D?C- HI?U VAN B?N:
Phiên âm:
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai?
Dịch nghĩa:
Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về,
Giọng quê không đổi, nhưng tóc mai đã rụng.
Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến?
NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
Tiết 38 - Văn bản
(Hồi hương ngẫu thư)
- Hạ Tri Chương -
Dịch thơ
Khi đi trẻ, lúc về già
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao
Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng: Khách ở chốn nào lại chơi?
(Phạm Sĩ Vĩ dịch, trong Thơ Đường, tập I,
NXB Văn học, Hà Nội, 1987)
Trẻ đi, già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi, sương pha mái đầu.
Gặp nhau mà chẳng biết nhau,
Trẻ cười hỏi: "Khách từ đâu đến làng?"
(Trần Trọng San dịch, trong Thơ Đường, tập I,
Bắc Đẩu, Sài Gòn, 1966)
1/ Tỡm hi?u nhan d? b�i tho:
? Em hi?u th? n�o l� " Ng?u nhiờn"?
Nghĩa là: Tác giả ngẫu nhiên viết chứ không phải tình cảm bộc lộ một cách ngẫu nhiên.
Vì: Tác giả không chủ động làm thơ ngay lúc đặt chân tới quê nhà.
Tiết 38 - Văn bản
NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
(Hồi hương ngẫu thư)
- Hạ Tri Chương -
2/ Hai câu thơ đầu:
 Hai câu thơ đầu tác giả diễn tả sự việc gì?
- Khi rời xa quê thì còn trẻ  Khi về quê đã già.
NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
Tiết 38 - Văn bản
(Hồi hương ngẫu thư)
- Hạ Tri Chương -
“Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.”
NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
Tiết 38 - Văn bản
(Hồi hương ngẫu thư)
- Hạ Tri Chương -
Tồi
> <
+ Vô cải
Mấn mao
> <
+ Hương âm
Hồi
> <
+ Li
Lão đại
> <
+ Thiếu tiểu
- Phép tiểu đối:
* Em hóy cho bi?t ngh? thu?t c?a hai cõu tho d?u?
NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
Tiết 38 - Văn bản
(Hồi hương ngẫu thư)
- Hạ Tri Chương -
+ Mái tóc
+ Hình dáng
+ Tuổi tác
Thay đổi
+ Giọng quê
Không thay đổi
- > Tình cảm sâu nặng với quê hương.
* Tác dụng biện pháp nghệ thuật này là gì?
ĐÁNH DẤU VÀO Ô HỢP LÍ
Tiết 38 - Văn bản
NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
(Hồi hương ngẫu thư)
- Hạ Tri Chương -
NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
Tiết 38 - Văn bản
(Hồi hương ngẫu thư)
- Hạ Tri Chương -
3/ Hai câu thơ cuối:
* Em hãy cho biết tình huống bất ngờ khi tác giả đặt chân về làng?
 Khi tác giả về làng: Trẻ em nhìn thấy, không quen biết, cười hỏi, nghĩ ông là khách ở đâu đến.

* Tác giả có tâm trạng như thế nào?
 Tâm trạng bùi ngùi, thoáng buồn.
Tiết 38 - Văn bản
NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
(Hồi hương ngẫu thư)
- Hạ Tri Chương -
“ Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai?”
* Tại sao tác giả có tâm trạng như thế?
+ Người đi xa nay về làng trở thành khách lạ trẻ con gặp không biết.

Câu hỏi hồn nhiên của trẻ để lại bao man mác, bâng khuâng cho tác giả khi trở lại cố hương.


* Ở hai câu thơ cuối có sự đối lập như thế nào?
+ Sự đối lập:




“Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai?”
Nỗi lòng nhà thơ càng sầu muộn bấy nhiêu.
Trẻ con vui mừng bao nhiêu
NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ

(Hồi hương ngẫu thư)
- Hạ Tri Chương -
Tiết 38- Văn bản:
Thất ngôn tứ tuyệt.
Thất ngôn bát cú.
Ngũ ngôn tứ tuyệt.
Song th?t l?c bỏt.
Bài tập trắc nghiệm
Trả lời câu hỏi bằng cách chọn đáp án đúng nhất
1. Thể thơ của bài thơ "Hồi hương ngẫu thư" là:
A. Thất ngôn tứ tuyệt.
2. Biện pháp nghệ thuật nào không sử dụng trong bài thơ "Hồi hương ngẫu thư" ?
Bài tập trắc nghiệm
Trả lời câu hỏi bằng cách chọn đáp án đúng nhất
C. ?n dụ
3. Bài thơ "Hồi hương ngẫu thư" được viết trong hoàn cảnh nhà thơ:
Bài tập trắc nghiệm
Trả lời câu hỏi bằng cách chọn đáp án đúng nhất
D. Xa quê rất lâu nay mới trở về.
4. Tâm trạng của tác giả trong bài thơ "Hồi hương ngẫu thư" là?
Bài tập trắc nghiệm
Trả lời câu hỏi bằng cách chọn đáp án đúng nhất
C. Ngậm ngùi, h?t h?ng khi trở thành khách lạ giữa quê hương.
Tình
Quê
Hương
2
3
1
GHI NHỚ: SGK/ 128
Căn cứ vào bản dịch nghĩa của bài thơ và việc cảm nhận qua bài thơ, hãy so sánh hai bản dịch của Phạm Sĩ Vĩ và Trần Trọng San?
Hai bài thơ đều thành thơ lục bát do đó khác về câu, vần, luật, giọng điệu. Nhưng đều thể hiện tâm trạng của nhà thơ khi về cố hương.
III/ LUYỆN TẬP:
IV/ CỦNG CỐ:
1/ Em hãy nhắc lại thể thơ của bài “ Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê” của tác giả Hạ Tri Chương?
2/ Em hãy cho biết tâm trạng của tác giả khi mới về quê?
V/ DẶN DÒ:
- Học thuộc lòng bài thơ và Ghi nhớ SGK/128
- Chuẩn bị bài "Từ trái nghĩa" - SGK/128.
Cảm ơn thầy cô đã về dự
buổi học ngày hôm nay