Bài 10. Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê (Hồi hương ngẫu thư)

Giáo viên thực hiện: Ngô Thị Quỳnh Dung
Đơn vị: Trường THCS Nguyễn Du
Nhiệt liệt chào mừng
Các thầy cô giáo về dự giờ chuyên đề
Kiểm tra bài cũ

Tiết 38 - Bài 10:
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư)
-Hạ Tri Chương-
+ H?i: Tr? v?
+ Huong: L�ng, quờ huong
+ Ng?u : Tỡnh c?, ng?u nhiờn
+ Thu : Chộp, vi?t, ghi l?i
=> H?i huong ng?u thu : ng?u nhiờn vi?t nhõn bu?i m?i v? quờ
- Hạ Tri Chương -
(659 - 744)

Ti�t 38 - B�i 10:
Ng�u nhi�n vi�t nh�n buỉi míi vỊ qu�
(H�i h��ng ng�u th�) - H� Tri Ch��ng -
Hạ Tri Chương ( 659 - 744 ); Quê: Vĩnh Hưng, Việt Châu (Chiết Giang - Trung Quốc). Là một trong những thi sĩ lớn của đời Đường.
965 ông đỗ tiến sĩ và là đại quan của triều Đường
Ông có trên 50 năm làm quan ở kinh đô Trường An , sau đó cáo quan về quê
Thơ của ông thanh đạm, nhẹ nhàng gợi cảm, biểu lộ một trái tim nhân hậu.
Ti�t 38 - B�i 10:
Ng�u nhi�n vi�t nh�n buỉi míi vỊ qu�
(H�i h��ng ng�u th�) - H� Tri Ch��ng -
*Hoàn cảnh ra đời:
Bài thơ được viết khi tác giả cáo quan về nghỉ hưu tại quê nhà, trong khoảnh khắc vừa đặt chân về quê cũ.
Phiên âm
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai?
Dịch nghĩa
Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về,
Giọng quê không đổi, nhưng tóc mai đã rụng
Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến?
Dịch thơ
Khi đi trẻ, lúc về già TrÎ ®i,giµ trë l¹i nhµ, Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao. Giäng quª kh«ng ®æi,s­¬ng pha m¸i ®Çu.
Trẻ con nhìn lạ không chào GÆp nhau mµ ch¼ng biÕt nhau, Hỏi rằng: Khách ở chốn nào lại chơi? TrÎ c­êi hái: Kh¸ch tõ ®©u ®Õn lµng?”
( Phạm Sĩ Vĩ dịch, trong Thơ Đường, tập I (TrÇn Träng San dÞch)
NXB Văn học, Hà Nội, 1987)
Ti�t 38 - B�i 10:
Ng�u nhi�n vi�t nh�n buỉi míi vỊ qu�
(H�i h��ng ng�u th�) - H� Tri Ch��ng -
*Thể thơ:
-Phiên âm : Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.
-Bốn câu ,bảy chữ.
-Hiệp vần cuối câu1,2,4 (đều là vần bằng).
-Nhịp thường là 4/3 , 3/4.
-Dịch thơ: Lục bát.

Ti�t 38 - B�i 10:
Ng�u nhi�n vi�t nh�n buỉi míi vỊ qu�
(H�i h��ng ng�u th�) - H� Tri Ch��ng -

Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
( Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về, )
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
( Giọng quê không đổi, nhưng tóc mai đã rụng.)

Ti�t 38 - B�i 10:
Ng�u nhi�n vi�t nh�n buỉi míi vỊ qu�
(H�i h��ng ng�u th�) - H� Tri Ch��ng -
Nghệ thuật đối:
-D?i t? lo?i: thi?u ti?u > < lóo d?i li > < h?i
(trẻ nhỏ ) (già lớn) ( đi ) ( về )
Hương âm > < mấn mao vô cải > < tồi
(gi?ng quê) (tóc mai) (không đổi) (thay đổi)
-D?i v?: thi?u ti?u li gia > < lóo d?i h?i
huong õm vụ c?i > < m?n mao t?i
- Đối cú pháp: hai cõu ghộp cú 2 vế l� 2 cụm C - V

Ti�t 38 - B�i 10:
Ng�u nhi�n vi�t nh�n buỉi míi vỊ qu�
(H�i h��ng ng�u th�) - H� Tri Ch��ng -

=> Khái quát quãng thời gian xa quê của tác giả nay trở về tuổi,vóc dáng thay đổi và mái tóc cũng phai màu thời gian, nhưng giọng quê thì không đổi. Lấy cái thay đổi để nhấn mạnh yếu tố không đổi thay
Giọng điệu: Bề ngoài dường như khách quan bình thản (kể lại các sự việc ) song phảng phất một cảm xúc buồn, bồi hồi trước dòng chảy của thời gian.
=> Thể hiện sâu sắc tấm lòng yêu quê hương của tác giả.

Ti�t 38 - B�i 10:
Ng�u nhi�n vi�t nh�n buỉi míi vỊ qu�
(H�i h��ng ng�u th�) - H� Tri Ch��ng -
Hai câu thơ cuối:
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai.
(Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến?)
Ti�t 38 - B�i 10:
Ng�u nhi�n vi�t nh�n buỉi míi vỊ qu�
(H�i h��ng ng�u th�) - H� Tri Ch��ng -
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai.
(Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến?)
Dùng âm thanh tươi vui ,hình ảnh hồn nhiên để thể hiện tình cảm ngậm ngùi,xót xa, giọng điệu bi hài ẩn sau những lời tường thuật khách quan hóm hỉnh.
Tâm trạng buồn, xót xa thấm thía của tác giả khi thấy mình thành người xa lạ ngay trên mảnh đất quê hương


Ti�t 38 - B�i 10:
Ng�u nhi�n vi�t nh�n buỉi míi vỊ qu�
(H�i h��ng ng�u th�) - H� Tri Ch��ng -
Nghệ thuật:
- Từ ngữ mộc mạc giản dị. Sử dụng phép đối.
- Giọng điệu vừa khách quan, hóm hỉnh, vừa ngậm ngùi.
- Biểu cảm gián tiếp.

Ti�t 38 - B�i 10:
Ng�u nhi�n vi�t nh�n buỉi míi vỊ qu�
(H�i h��ng ng�u th�) - H� Tri Ch��ng -

Nội dung:
Bài thơ thể hiện tình yêu quê hương thắm thiết của tác giả.
Ti�t 38 - B�i 10:
Ng�u nhi�n vi�t nh�n buỉi míi vỊ qu�
(H�i h��ng ng�u th�) - H� Tri Ch��ng -
Ghi nhớ:
Bài thơ biểu hiện một cách chân thực mà sâu sắc, hóm hỉnh mà ngậm ngùi tình yêu quê hương thắm thiết của một người sống xa quê lâu ngày, trong khoảnh khắc vừa mới đặt chân trở về quê cũ.
Ti�t 38 - B�i 10:
Ng�u nhi�n vi�t nh�n buỉi míi vỊ qu�
(H�i h��ng ng�u th�) - H� Tri Ch��ng -
Ti�t 38 - B�i 10:
Ng�u nhi�n vi�t nh�n buỉi míi vỊ qu�
(H�i h��ng ng�u th�) - H� Tri Ch��ng -
Hãy chỉ ra sự giống và khác nhau trong cách biểu hiện tình quê hương qua hai bài thơ "Tĩnh dạ tứ" và bài "Hồi hương ngẫu thư"(Chú ý cách thể hiện tình cảm của tác giả trong từng bài)?
Ti�t 38 - B�i 10:
Ng�u nhi�n vi�t nh�n buỉi míi vỊ qu�
(H�i h��ng ng�u th�) - H� Tri Ch��ng -
* Giống nhau:
Cả hai bài thơ đều thể hiện tình quê hương thắm thiết,chân thành của Lí Bạch và Hạ Tri Chương.
* Khác nhau:
- ở bài thơ " Tĩnh dạ tứ" nhà thơ Lí Bạch không ngủ được vì nhớ quê, tình yêu quê hương lúc nào cũng canh cánh trong lòng ông.Tình quê được thể hiện khi xa quê.
-Bài thơ "Hồi hương ngẫu thư" lại mang bóng dáng khác: Hạ Tri Chương từ giã triều đình, từ giã kinh đô để về quê và khi về đến nhà thì bị coi là khách. Tình quê thể hiện ngay lúc vừa đặt chân tới quê nhà.

Dặn dò về nhà
Học thuộc, phiên âm, và dịch thơ
Nêu cảm nhận của em về bài thơ.
Soạn bài: " Bài ca nhà tranh bị gió thu phá"