Bài 10. Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê (Hồi hương ngẫu thư)

Hạ Tri Chuơng
(659 - 744)
Ti�t 38 - B�i 10:
Ng�u nhi�n vi�t nh�n buỉi míi vỊ qu�
(H�i h�u�ng ng�u th�) - H� Tri Chu��ng -
Hạ Tri Chuương ( 659 - 744 ); Quê: Vĩnh Huưng, Việt Châu (Chiết Giang - Trung Quốc). Là một trong những thi sĩ lớn của đời Đưuờng.
965 ông đỗ tiến sĩ và là đại quan của triều Đưuờng
Ông có trên 50 năm làm quan ở kinh đô Trưuờng An , sau đó cáo quan về quê
Thơ của ông thanh đạm, nhẹ nhàng gợi cảm, biểu lộ một trái tim nhân hậu.
Phiên âm
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai?
Dịch nghĩa
Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về,
Giọng quê không đổi, nhưng tóc mai đã rụng
Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến?
Dịch thơ
Khi đi trẻ, lúc về già TrÎ ®i,giµ trë l¹i nhµ, Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao. Giäng quª kh«ng ®æi,s­¬ng pha m¸i ®Çu.
Trẻ con nhìn lạ không chào GÆp nhau mµ ch¼ng biÕt nhau, Hỏi rằng: Khách ở chốn nào lại chơi? TrÎ c­êi hái: Kh¸ch tõ ®©u ®Õn lµng?”
( Phạm Sĩ Vĩ dịch, trong Thơ Đường, tập I (TrÇn Träng San dÞch)
NXB Văn học, Hà Nội, 1987)

Tiết 38 - Bài 10:
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư)
-Hạ Tri Chương-
+ H?i: Tr? v?
+ Huong: L�ng, quờ huong
+ Ng?u : Tỡnh c?, ng?u nhiờn
+ Thu : Chộp, vi?t, ghi l?i
=> H?i huong ng?u thu : ng?u nhiờn vi?t nhõn bu?i m?i v? quờ
* Thể thơ:
- Phiên âm : Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.
- Bốn câu ,bảy chữ.
- Hiệp vần cuối câu1,2,4 (đều là vần bằng).
- Nhịp thường là 4/3 , 3/4.
- Dịch thơ: Lục bát.
Nghệ thuật đối:
- D?i t? lo?i: thi?u ti?u > < lóo d?i li > < h?i
(trẻ nhỏ ) (già lớn) ( đi ) ( về )
Hương âm > < mấn mao vô cải > < tồi
(gi?ng quê) (tóc mai) (không đổi) (thay đổi)
- D?i v?: thi?u ti?u li gia > < lóo d?i h?i
huong õm vụ c?i > < m?n mao t?i
- Đối cú pháp: hai cõu ghộp cú 2 vế l� 2 cụm C - V
Hai câu thơ cuối:
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai.
(Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến?)
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai.
(Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến?)

Ghi nhớ:
Bài thơ biểu hiện một cách chân thực mà sâu sắc, hóm hỉnh mà ngậm ngùi tình yêu quê hương thắm thiết của một người sống xa quê lâu ngày, trong khoảnh khắc vừa mới đặt chân trở về quê cũ.
Hãy chỉ ra sự giống và khác nhau trong cách biểu hiện tình quê hương qua hai bài thơ "Tĩnh dạ tứ" và bài "Hồi hương ngẫu thư"(Chú ý cách thể hiện tình cảm của tác giả trong từng bài)?
* Giống nhau:
Cả hai bài thơ đều thể hiện tình quê hương thắm thiết,chân thành của Lí Bạch và Hạ Tri Chương.
* Khác nhau:
- ở bài thơ " Tĩnh dạ tứ" nhà thơ Lí Bạch không ngủ được vì nhớ quê, tình yêu quê hương lúc nào cũng canh cánh trong lòng ông.Tình quê được thể hiện khi xa quê.
- Bài thơ "Hồi hương ngẫu thư" lại mang bóng dáng khác: Hạ Tri Chương từ giã triều đình, từ giã kinh đô để về quê và khi về đến nhà thì bị coi là khách. Tình quê thể hiện ngay lúc vừa đặt chân tới quê nhà.