Bài 10. Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê (Hồi hương ngẫu thư)

Tiết 38
NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
( HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ)- Hạ Tri Chương
Kiểm tra bài cũ
* Dọc thuộc lòng bài thơ (phần dịch thơ): Tĩnh dạ tứ (Lí Bạch)
*Nêu nghệ thuật và nội dung của bài thơ?
Tiết 38 NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
( Hồi hương ngẫu thư)- Hạ Tri Chương
Đoc, tìm hiểu chú thích.
Đọc
Phiên âm
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai?

Dịch nghĩa
Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về,
Giọng quê không đổi, nhưng tóc mai đã rụng
Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến?

Dịch thơ
Khi đi trẻ, lúc về già
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao.
Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng: Khách ở chốn nào lại chơi?
( Phạm Sĩ Vĩ dịch, trong Thơ Đường, tập I
NXB Văn học, Hà Nội, 1987)


Tiết 38 NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
( Hồi hương ngẫu thư)- Hạ Tri Chương
Đọc, tìm hiểu chú thích.
- Hạ Tri Chương( 659- 744), Quê ở Vĩnh Hưng, Việt Châu( Nay thuộc Chiết Giang, Trung Quốc).
- Ông đỗ tiến sĩ năm 695 và làm quan hơn 50 năm ở kinh đô Trường An. Ông rất được vua Đường vị nể.
Tác giả:
2.Chú thích
Đọc
Hạ Tri Chương
b.Tác phẩm
- Hoàn cảnh ra đời: Được viết nhân buổi tác giả về quê sau 50 năm xa cách( Lúc đó ông đã 86 tuổi).
PTBĐ: Biểu cảm
Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt.
Bố cục: 2 phần
Tiết 38 NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
( Hồi hương ngẫu thư)- Hạ Tri Chương
I.Đọc, tìm hiểu chú thích.
Tác giả:
2.Chú thích
Đọc
b.Tác phẩm
c. Từ khó
Hồi:
hương:
ngẫu:
thư:
trở về
quê hương
tình cờ, ngẫu nhiên
viết, chép, ghi lại
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê.
Tiết 38 NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
( Hồi hương ngẫu thư)- Hạ Tri Chương
I. Đọc, tìm hiểu chú thích
2.Chú thích
Đọc
II. Đọc, tìm hiểu văn bản
1.Hai câu thơ đầu
Thiếu tiểu li gia, lão đại hổi

Hương âm vô cải, mấn mao tồi
ở mỗi câu thơ trên có sử dụng phép đối rất chỉnh về từ loại, cú pháp
( phép tiểu đối). Em hãy chỉ ra điều đó?
ĐT
DT
ĐT
DT
ĐT
TT
ĐT
TT
Tiết 38 NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
( Hồi hương ngẫu thư)- Hạ Tri Chương
I. Đọc, tìm hiểu chú thích
2.Chú thích
Đọc
II. Đọc, tìm hiểu văn bản
1.Hai câu thơ đầu
Thiếu tiểu li gia, lão đại hổi

Hương âm vô cải, mấn mao tồi
VN
CN
VN
CN
VN
CN
VN
CN
Khi đi trẻ, lúc về già
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao
Khi đi trẻ, lúc về già
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao
- Tác giả sử dụng phép tiểu đối( đối trong câu), các cặp từ trái nghĩa.
- Tạo sự cân đối, hài hòa cho câu thơ.
Thời gian đã làm thay đổi hình dáng, tuổi tác của con người nhưng tình quê, giọng quê thì không thay đổi.
Tác giả là người có tình cảm sâu nặng với quê hương, yêu quê hương tha thiết.
Tiết 38 NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
( Hồi hương ngẫu thư)- Hạ Tri Chương
I. Đọc, tìm hiểu chú thích
2.Chú thích
Đọc
II. Đọc, tìm hiểu văn bản
1.Hai câu thơ đầu
- Tác giả sử dụng phép tiểu đối( đối trong câu), các cặp từ trái nghĩa.
Tác giả là người có tình cảm sâu nặng với quê hương, yêu quê hương tha thiết.
2.Hai câu thơ cuối
Phiên âm:
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai?
Dịch thơ
Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng: Khách ở chốn nào lại chơi?
- Lời kể hóm hỉnh hài hước.
- Bộc lộ tình cảm bằng cách gián tiếp.
Tâm trạng buồn tủi, xót xa, hụt hẫng khi trở về quê, cảnh xưa người cũ không còn, lại bị coi là khách lạ ngay trên quê hương mình.
Tác giả là người yêu quê hương.
Tiết 38 NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
( Hồi hương ngẫu thư)- Hạ Tri Chương
I. Đọc, tìm hiểu chú thích
II. Đọc, tìm hiểu văn bản
1.Hai câu thơ đầu
- Tác giả sử dụng phép tiểu đối( đối trong câu), các cặp từ trái nghĩa.
Tác giả là người có tình cảm sâu nặng với quê hương, yêu quê hương tha thiết.
2.Hai câu thơ cuối
- Lời kể hóm hỉnh hài hước.
- Bộc lộ tình cảm bằng cách gián tiếp.
Tâm trạng buồn tủi, xót xa, hụt hẫng khi trở về quê, cảnh xưa người cũ không còn, lại bị coi là khách lạ ngay trên quê hương mình.
III. Tổng kết
Ghi nhớ
Bài thơ biểu hiện một cách chân thực mà sâu sắc, hóm hỉnh mà ngậm ngùi tình yêu quê hương thắm thiết của một người sống xa quê lâu ngày, trong khoảnh khắc vừa mới đặt chân trở về quê cũ.
Tiết 38 NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
( Hồi hương ngẫu thư)- Hạ Tri Chương
Luyện tập củng cố
Bài 1: Tìm và chỉ ra câu trả lời đúng trong các câu sau:
Câu 1: Bài thơ Hồi hương ngẫu thư được viết trong hoàn cảnh nào?
a.Tác giả mới rời quê để đi đến kinh thành.
b.Tác giả xa nhà, xa quê đã lâu.
c. Tác giả xa quê đã lâu, nay mới trở về.
d. Tác giả đang sống ngay trên quê nhà.
Câu 2: Tâm trạng của tác giả trong bài thơ là:
Vui mừng, háo hức khi trở về quê.
Buồn thương trước cảnh quê hương có nhiều thay đổi.
Đau đớn khi phải xa quê.
Ngậm ngùi, hụt hẫng khi trở thành khách lạ ngay trên quê hương mình.
Tiết 38 NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
( Hồi hương ngẫu thư)- Hạ Tri Chương
Luyện tập củng cố
Bài 1: Tìm và chỉ ra câu trả lời đúng trong các câu sau:
Bài 2: Chỉ ra sự giống và khác nhau về chủ đề và cách thể hiện tình cảm của bài thơ “Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh” và “Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê”.
+ Giống nhau:
- Cùng viết về đề tài quê hương và thể hiện tình yêu, sự gắn bó với quê hương của tác giả.
- Đều dùng phương thức biểu cảm để thể hiện.
+ Khác nhau:
- Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh: Đang phải sống xa quê hương, ngắm trăng, tác giả nhớ về quê của mình. Biểu lộ cảm xúc trực tiếp.
- Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê: Tâm trạng ngậm ngùi, xót xa của tác giả ngay khi trở về quê nhà vì bị coi là khách. Biểu lộ cảm xúc gián tiếp.
Tiết 38 NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
( Hồi hương ngẫu thư)- Hạ Tri Chương
Luyện tập củng cố
Bài 1: Tìm và chỉ ra câu trả lời đúng trong các câu sau:
Bài 2: Chỉ ra sự giống và khác nhau về chủ đề và cách thể hiện tình cảm của bài thơ “Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh” và “Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê”.
Bài 3: Hãy nêu cảm xúc của em sau khi học xong bài “Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê” .
Hướng dẫn về nhà:
Học thuộc lòng phần phiên âm và dịch thơ của bài.
Tập phân tích, chỉ ra giá trị nội dung, nghệ thuật của bài thơ.
Chuẩn bị bài Từ trái nghĩa.