Bài 10. Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê (Hồi hương ngẫu thư)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUỸ LAURENCESTING
PHÒNG GD&ĐT THANH OAI
CUỘC THI THIẾT KẾ BÀI GIẢNG E-LEARNING
Giáo viên: Nguyễn Thị Tú Uyên
Tổ khoa học xã hội
Đơn vị công tác: Trường THCS Kim An
Email: [email protected]
BÀI GIẢNG:Tiết 38 NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
( Hồi hương ngẫu thư) - Hạ Tri Chương-

Chương trình: Ngữ văn 7
Kim An, tháng 12 năm 2014






.

MỤC TIÊU BÀI HỌC
1.Kiến thức
- Sơ giản về tác giả Hạ Tri Chương
- Nghệ thuật đối và vai trò của câu kết trong bài thơ.
- Nét độc đáo về tứ của bài thơ.
- Tình cảm quê hương là tình cảm sâu nặng, bền chặt suốt cả cuộc đời.
2. Kĩ năng
- Đọc - hiểu bài thơ tuyệt cú qua bản dịch tiếng Việt.
- Nhận ra nghệ thuật đối trong bài thơ Đường.
- Bước đầu tập so sánh bản dịch thơ và bản phiên âm chữ Hán, phân tích tác phẩm.
3. Thái độ
- Bồi đắp tình cảm với quê hương
Câu 1: Chủ đề của bài thơ "Tĩnh dạ tứ " là:
Đúng- Nhấn chuột vào vị trí bất kì để tiếp tục.
Sai- Nhấn chuột vào vị trí bất kì để tiếp tục.
You answered this correctly!
Your answer:
The correct answer is:
You did not answer this question completely
Bạn phải trả lời câu hỏi này trước khi làm tiếp.
Kiểm tra bài cũ
Câu 2: Bài thơ "Tĩnh dạ tứ " có đặc sắc gì về nghệ thuật ?
Đúng- Nhấn chuột vào vị trí bất kì để tiếp tục.
Sai- Nhấn chuột vào vị trí bất kì để tiếp tục.
You answered this correctly!
Your answer:
The correct answer is:
You did not answer this question completely
Bạn phải trả lời câu hỏi này trước khi làm tiếp.
Câu 3: Nội dung chính của bài thơ " Tĩnh dạ tứ " là:
Đúng- Nhấn chuột vào vị trí bất kì để tiếp tục.
Sai- Nhấn chuột vào vị trí bất kì để tiếp tục.
You answered this correctly!
Your answer:
The correct answer is:
You did not answer this question completely
Bạn phải trả lời câu hỏi này trước khi làm tiếp.
Quiz
Question Feedback/Review Information Will Appear Here
Hình ảnh quê hương
Tiết 38: NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
( Hồi hương ngẫu thư)
- Hạ Tri Chương-
Tiết 38: NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
( Hồi hương ngẫu thư) - Hạ Tri Chương-


I. Đọc - Tìm hiểu chung.
1. Tác giả:
Hạ Tri Chương ( 659 - 744)
- Quê: Vĩnh Hưng thuộc Việt Châu ( nay là tỉnh Chiết Giang - Trung Quốc)
- Bản thân:
+ Giỏi về thơ văn, kiến thức uyên bác, tính tình phóng khoáng.
+ Được người đương thời gọi là Ngô trung tứ sĩ (Bốn danh sĩ đất Ngô).
- Cuộc đời: Trẻ từ giã quê hương ra đi để mưu tìm công danh. Làm quan ở kinh đô Trường An hơn 50 năm. Năm 86 tuổi mới trở về quê hương
- Phong cách thơ: Nhẹ nhàng, thanh đạm, gợi cảm biểu lộ một trái tim hồn hậu, đáng yêu.
Dịch nghĩa:
Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về,
Giọng quê không đổi, nhưng tóc mai đã rụng.
Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến?
Phiên âm:
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai?
Dịch thơ:
Khi đi trẻ, lúc về già
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao
Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng: Khách ở chốn nào lại chơi

(PHẠM SĨ VĨ dịch )

Trẻ đi ,già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi ,sương pha mái đầu.
Gặp nhau mà chẳng biết nhau
Trẻ cười hỏi: “Khách từ đâu đến làng ?”

(TRẦN TRỌNG SAN dịch )
Tiết 38: NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
( Hồi hương ngẫu thư) - Hạ Tri Chương-
*Đọc
I. Đọc - Tìm hiểu chung
1. Tác giả:
2. Tác phẩm
I. Đọc - Tìm hiểu chung.
* Hoàn cảnh sáng tác:
Khi tác giả vừa đặt chân về quê sau 50 năm xa cách.
I. Đọc - Tìm hiểu chung.
1.Tác giả
* Thể thơ:
-Phiên âm: Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.
- Dịch thơ: Thể thơ lục bát.
* Nhan đề bài thơ:
+ Hồi:
+ Hương:
+ Ngẫu:
+ Thư:
trở về
làng, quê hương
tình cờ, ngẫu nhiên
chép, viết, ghi lại
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
- “Ngẫu nhiên viết” chứ không phải tình cảm được bộc lộ một cách ngẫu nhiên.
2.Tác phẩm
I. Đọc - tìm hiểu chung
2. Tác phẩm
Tác giả
II. Đọc - Tìm hiểu chi tiết
1.Hai câu thơ đầu

Phiên âm:
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi

Hương âm vô cải, mấn mao tồi
Tiết 38: NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
( Hồi hương ngẫu thư) - Hạ Tri Chương
- Tác giả sử dụng phép đối (đối từ,đối vế, đối ngữ pháp) .
- Tạo sự cân đối, hài hòa.
->Sự thay đổi vóc dáng, tuổi tác nhưng tình quê, giọng quê thì không thay đổi.
Tình cảm gắn bó sâu nặng với quê hương.
Dịch nghĩa:
Rời nhà lúc còn trẻ, già mới quay về,
Giọng quê không đổi, nhưng tóc mai đã rụng
NGHỆ THUẬT ĐỐI
Không thay đổi
- Giọng quê
Thay đổi
-Tuổi tác
Vóc dáng
-Mái tóc
Khách quan
Chủ quan
Tình yêu quê hương sâu nặng ,thắm thiết
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
Hành trình tìm đường cứu nước của Bác Hồ.
Năm 1911
Năm 1941
I. Đọc - tìm hiểu chung
2. Tác phẩm
1. Tác giả
II. Đọc - Tìm hiểu chi tiết
2.Hai câu thơ cuối
Phiên âm:
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai?
Dịch thơ
Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến?
- Tình huống : Đám trẻ con vô tư chào là khách
-Tâm trạng: Hụt hẫng, ngậm ngùi, xót xa
-> Lấy hình ảnh, âm thanh vui tươi để thể hiện tâm trạng ngậm ngùi.
=> Tình cảm quê hương sâu sắc,bền bỉ.
Tiết 38: NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
( Hồi hương ngẫu thư) - Hạ Tri Chương
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai?

TRẺ
-Hồn nhiên
-Vô tư
-Cười nói
TÁC GIẢ
-Ngỡ ngàng
-Ngậm ngùi
-Xót xa
Tình cảm quê hương thắm thiết, bền bỉ.
I. Đọc - tìm hiểu chung
II.Đọc – Tìm hiểu chi tiết
III. Tổng kết

- Bài thơ thể hiện một cách chân thực mà sâu sắc, hóm hỉnh mà ngậm ngùi tình yêu quê hương thắm thiết của một người sống xa quê lâu ngày trong khoảnh khắc mới đặt chân trở về quê cũ.

- Tạo tình huống bất ngờ, ngẫu nhiên mà độc đáo.
- Phép đối sử dụng linh hoạt, có hiệu quả cao trong việc thể hiện tình ý của bài thơ.
- Biểu cảm gián tiếp qua miêu tả và tự sự có sức gợi sức chứa sâu xa, hàm súc.
Tiết 38: NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
( Hồi hương ngẫu thư) - Hạ Tri Chương
Nghệ thuật
Nội dung
IV.Luyện tập
Bài 1: So sánh hai bản dịch thơ trong SGK với bản phiên âm của tác giả ?
Phiên âm
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.

Dịch nghĩa
Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về,
Giọng quê không đổi, nhưng tóc mai đã rụng.

Dịch thơ
Khi đi trẻ, lúc về già
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao.
( Phạm Sĩ Vĩ dịch)
Trẻ đi, già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi, sương pha mái đầu.
(Trần Trọng San dịch )
- Dịch chưa sát nghĩa:m?n mao t?i
Phiên âm
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai?

Dịch nghĩa
Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến?
Dịch thơ
Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng: Khách ở chốn nào lại chơi?
( Phạm Sĩ Vĩ dịch )
Gặp nhau mà chẳng biết nhau
Trẻ cười hỏi: Khách từ đâu đến làng?
(Trần Trọng San dịch)
- bỏ mất đối tượng-nhi đồng,

-Dịch chưa sát nghĩa từ “bất tương thức”,
- bỏ mất động từ “cười”
B�i 2: So sánh điểm giống nhau và khác nhau về chủ đề và phương thức biểu đạt của hai bài thơ: "Tĩnh dạ tứ" và "Hồi hương ngẫu thư".
a, Giống nhau:
- Chủ đề: tình yêu quê hương sâu nặng .
- Phương thức biểu đạt: biểu cảm.
b, Khác nhau
- Cách thức thể hiện chủ đề :
+ Bài "Tĩnh dạ tứ": từ nơi xa nghĩ về quê hương.
+ Bài "Hồi hương ngẫu thư": từ quê hương nghĩ về quê hương .
- Phuong th?c bi?u c?m :
+ B�i "Tinh d? t? ": bi?u c?m tr?c ti?p .
+ B�i " H?i huong ng?u thu ": bi?u c?m giỏn ti?p .
Hướng dẫn về nhà:
Học thuộc lòng phần phiên âm và dịch thơ của bài thơ.
Từ tấm lòng quê của những con người nổi tiếng thời xưa như Lý Bạch, Hạ Tri Chương em cảm nhận được điều thiêng liêng nào trong cuộc đời của mỗi con người? Hãy viết một bài văn biểu cảm về quê hương.
Chuẩn bị tiết sau: Từ trái nghĩa.
* Các phần mềm sử dụng:
- Thiết kế trình bày trang Microsoft Powerpoint 2003, Adobe Presenter 7
- Chương trình xử lý ảnh : Adobe Photoshop
- Chương trình xử lý ảnh hỗ trợ để chạy file FLV
* Các tư liệu trích dẫn tham khảo:
- Sách giáo viên, sách giáo khoa Ngữ văn 7 tập 1
- Các sách tham khảo về môn Ngữ văn
- Nguồn ảnh sưu tầm từ Internet
- Các đoạn văn thu âm lời bài giảng của giáo viên
Các tài liệu tham khảo