Bài 10. Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê (Hồi hương ngẫu thư)

GI�O VI�N :V� VAN HI?P
NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
Mơn Ng? Van
Ti?t : 38
HẠ TRI CHƯƠNG
HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ
THCS PHÚ CƯỜNG
Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
*Nội dung bài học:
I. Tìm hiểu chung :
1 Cấu trúc văn bản.
II. Đọc - hiểu văn bản
a. Hai câu đầu (khai - đề):
2. Phân tích văn bản.

2. Tác phẩm
1. T�ác gi?:
a. Thể thơ:
b. Phương thức biểu đạt:
b. Hai câu sau (chuyển - hợp):
IV. Luyện tập - củng cố:
III. Tổng kết:
I. Tìm hiểu chung :
1- Tác gi?:


- §Ó l¹i cho ®êi h¬n 20 bµi th¬. Trong ®ã cã bµi “Håi h­¬ng ngÉu th­”.
Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
? Nêu những hiểu biết của em về tác giả?
-Hạ Tri Chương(659-744)quêVĩnh Hưng,Việt Châu(Chiết Giang)
-Năm 965 ông đổ tiến sĩ,làm quan trên 50 năm ở kinh đô Tràng An
Bài thơ Hồi Hương Ngẫu Thư
- Kỳ Nhất (nguyên tác):
khi đi trẻ,lúc về già,
Giọng quê vẫn thế ,tóc đà khác bao.
Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng :Khách ở chốn nào lại chơi?
Dịch Nghĩa
Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
Phạm Sĩ Vĩ dịch

2. Tác phẩm
Sáng tác khi tác giả vừa đặt chân về quê sau bao năm xa cách (744)
1- T�ác gi?:
II. Đọc - hiểu văn bản
* Đọc văn bản
Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
I/ Tìm hiểu chung :
? Em hiểu " ngẫu thư" (ngẫu nhiên viết) ở đây có nghĩa là gì?
Tình cảm, cảm xúc được bộc lộ một cách ngẫu nhiên.
" Ngẫu nhiên viết" vì tác giả không chủ định làm thơ ngay lúc mới đặt chân tới quê hương.
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải , mấn mao tồi.
Nhi đồng tương kiến , bất tương thức,
Tiếu vấn:Khách tòng hà xứ lai?

Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về,
Giọng quê không đổi, nhưng tóc mai đã rụng.
Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến?
DỊCH
NGHĨA
PHIÊN
ÂM

Khi đi trẻ, lúc về già Trẻ đi, già trở lại nhà,
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao Giọng quê không đổi ,sương pha mái đầu.
Trẻ con nhìn lạ không chào Gặp nhau mà chẳng biết nhau
Hỏi rằng : Khách ở chốn nào lại chơi? Trẻ cười hỏi:”Khách từ đâu đến làng ?“
(Phaïm Só Vó dịch, trong Thô Đöôøng tập 1 (Traàn Troïng San dịch,trong Thô Đöôøng
NXB Văn học-Haø Noäi,1987 ) tập 1 Baéc Ñaåu - SaøiGoøn,1966)

Dịch
Thơ
Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
* Đọc văn bản
Bằng kiến thức về từ Hán Việt ,em hãy nhận xét về 2 bản dịch thơ?
Th?t ngụn t? tuy?t
 Phạm Sĩ Vĩ
1 Cấu trúc văn bản.
* Dịch thơ :
? Chỉ ra th? tho và n�u c? th? v? th? tho ?
Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
I. Tìm hiểu chung :
II. Đọc - hiểu văn bản
b. Phương thức biểu đạt:
 Bieåu caûm thoâng qua töï söï
a. Thể thơ:
Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
I. Tìm hiểu chung :
II. Đọc - hiểu văn bản
1 Cấu trúc văn bản.
2. Phân tích văn bản.
( thi?u ti?u ly gia ,lóo d?i h?i
Hương âm vô cải ,mấn mao tồi)
Khi di tr? ,lỳc v? gi�
Gi?ng quờ v?n th? ,túc d� khỏc bao
a. Hai câu đầu (khai - đề):
Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
 Keå vaø taû veà söï thay ñoåi cuûa baûn thaân nhaø thô.
a. Hai câu đầu (khai -đề):
?Hai câu thơ đầu là tả hay kể? Về ai vaø về những vấn đề gì?
Sự thay đổi ấy như thế nào ? Có điều gì khác không?
 Söï thay ñoåi: voùc daùng,tuoåi taùc, maùi toùc.
 Khoâng ñoåi: gioïng noùi queâ höông
I. Tìm hiểu chung :
II. Đọc - hiểu văn bản
1 Cấu trúc văn bản.
2. Phân tích văn bản.
Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
*Ngh? thu?t:
? Phép đối (tiểu đối),
* Tỏc d?ng:
 Taïo nhòp ñieäu caân ñoái cho thô
 Khaùi quaùt ngaén goïn quaõng ñôøi xa queâ vôùi nhöõng ñoåi thay
? Biện pháp nghệ thuật nào được sử dụng ở đây? Chæ ra tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó?
-Thi?u>< Lóo

a. Hai câu đầu (khai - đề):
I. Tìm hiểu chung :
II. Đọc - hiểu văn bản
1 Cấu trúc văn bản.
2. Phân tích văn bản.
-Ti?u>Huong õm vụ c?i>-Ly gia >Thi?u ti?u ly gia ,lóo d?i h?i
Huong õm vụ c?i ,m?n mao t?i
Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
( Thi?u ti?u ly gia ,lóo d?i h?i
Hương âm vô cải ,mấn mao tồi)
Khi di tr? ,lỳc v? gi�
Gi?ng quờ v?n th? ,túc d� khỏc bao.
a. Hai câu đầu (khai - đề):
I. Tìm hiểu chung :
II. Đọc - hiểu văn bản
1 Cấu trúc văn bản.
2. Phân tích văn bản.
Cõu 1 khỏi quỏt ng?n g?n cu?c d?i l�m quan c?a tỏc gi?
Cõu 2 l�m n?i b?t tỡnh c?m g?n bú v?i quờ huong
Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
?Em có nhận xét gì về các hình ảnh, chi tiết được kể và tả ở hai caâu thô?
 Vöøa thöïc vöøa töôïng tröng laøm nổi bật tình cảm gắn boù với queâ hương.
* Ngh? thu?t:
* Tỏc d?ng:
a. Hai câu đầu (khai - đề):
I. Tìm hiểu chung :
II. Đọc - hiểu văn bản
1 Cấu trúc văn bản.
2. Phân tích văn bản.
? Tỡnh caỷm gaộn boự saõu naởng vaứ be�n chaởt cuỷa taực giaỷ ủoỏi vụựi queõ hửụng.
* Hỡnh aỷnh :
?Bằng phép đối với các hình ảnh vừa thực vừa tượng trưng hai câu thơ đã bộc lộ tình cảm của tác giả như thế nào?
(Nhi d?ng tuong ki?n b?t tuong th?c
Ti?u v?n khỏch tũng h� x? lai)
Tr? con nhỡn l? khụng ch�o
H?i r?ng:Khỏch ? ch?n n�o l?i choi?
Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
a. Hai câu đầu (khai - đề):
I. Tìm hiểu chung :
II. Đọc - hiểu văn bản
1 Cấu trúc văn bản.
2. Phân tích văn bản.
b. Hai câu sau (chuyển - hợp):
 boïn treû gặp tác giả nhưng do khoâng biết tác giả nên chỉ hoûi .
Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
a. Hai câu đầu (khai - đề):
I. Tìm hiểu chung :
II. Đọc - hiểu văn bản
1 Cấu trúc văn bản.
2. Phân tích văn bản.
b. Hai câu sau (chuyển - hợp):
Nờu tỡnh hu?ng x?y ra khi tỏc gi? v?a v? d?n quờ huong?
Tại sao lại có thể xảy ra chuyện như vậy ?
 boïn treû toát buïng vaø hieáu khaùch khi gaëp ngöôøi laï.
Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
a. Hai câu đầu (khai - đề):
I. Tìm hiểu chung :
II. Đọc - hiểu văn bản
1 Cấu trúc văn bản.
2. Phân tích văn bản.
b. Hai câu sau (chuyển - hợp):
Khách ở chốn nào lại chơi?
? Trong lời hoûi cuûa trẻ con, lời nào khiến nhà thơ đau lòng nhất?
?Vỡ sao nh� tho v? d?n quờ m� ch?ng ai nh?n ra ụng ?
? "Khách" ở chốn nào lại chơi?
Do nhaø thô xa quê quá lâu(Tuổi tác,hình dáng..thay đổi)
 Do quê hương cũng có sự thay đổi
Nhi đồng tương kiến bất tương thức
Tiếu vấn khách tòng hà xứ lai
a. Hai câu đầu (khai - đề):
I. Tìm hiểu chung :
II. Đọc - hiểu văn bản
1 Cấu trúc văn bản.
2. Phân tích văn bản.
b. Hai câu sau (chuyển - hợp):
Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
? Ngheä thuaät naøo ñöôïc söû duïng trong hai câu thô theå hieän taâm traïng aáy?
? Tình huống bất ngờ, câu hỏi tu từ, hình ảnh, âm thanh vui tươi, nhưng thấp thoáng giọng điệu bi hài.
? Việc bị bọn trẻ coi là "khách" đã tác động đến thái độ và tâm tr?ng của nhà thơ như thế nào?
? ngạc nhiên ?buồn tủi ? ngậm ngùi ? chua xót cùng ập đến
Từ “Khách” là nhãn tự của bài thơ
a. Hai câu đầu (khai - đề):
I. Tìm hiểu chung :
II. Đọc - hiểu văn bản
1 Cấu trúc văn bản.
2. Phân tích văn bản.
b. Hai câu sau (chuyển - hợp):
Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
? Tác giả đã kể lại sự việc lúc mới về quê ở hai câu thơ cuối, nhằm thể hiện điều gì?
Để nói về sự thay đổi của mình.
Để nói về sự thay đổi của quê hương.
Để bộc lộ nỗi ngậm ngùi, cả sự chua xót của mình trong tình cảm đối với quê hương.
a. Hai câu đầu (khai - đề):
I. Tìm hiểu chung :
II. Đọc - hiểu văn bản
1 Cấu trúc văn bản.
2. Phân tích văn bản.
b. Hai câu sau (chuyển - hợp):
Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
? Tình huống bất ngờ, câu hỏi tu từ, hình ảnh, âm thanh vui tươi,nhưng th?p thoáng giọng điệu bi hài.
 Bộc lộ sự ngậm ngùi ,chua xót của tác giả trong tình cảnh khi vừa mới về đến quê hương.
* S? bi?u hi?n c?a tỡnh quờ huong ? hai cõu trờn v� hai cõu du?i cú gỡ khỏc nhau v? gi?ng di?u?
Th?o lu?n-Th?i gian: 2 phỳt
Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
* ? hai cõu d?u ,gi?ng di?u ng?m ngựi ,bu?n man mỏc;? hai cõu sau gi?ng di?u húm h?nh,xút xa,ng? ng�ng.
a. Hai câu đầu (khai - đề):
I. Tìm hiểu chung :
II. Đọc - hiểu văn bản
1 Cấu trúc văn bản.
2. Phân tích văn bản.
b. Hai câu sau (chuyển - hợp):
Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
- Biểu cảm thông qua tự sự
III. Tổng kết :
1. Nghệ thuật:
- S? dụng phép đối,tạo tình huống.

- Giọng thơ vừa hóm hỉnh vừa ngậm ngùi

a. Hai câu đầu (khai - đề):
I. Tìm hiểu chung :
II. Đọc - hiểu văn bản
1 Cấu trúc văn bản.
2. Phân tích văn bản.
b. Hai câu sau (chuyển - hợp):
Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
Tình quê hương là một trong những tình cảm lâu bền và thiêng liêng nhất của con người.
III. Tổng kết :
1. Nghệ thuật:
2. � nghia :
IV. CỦNG CỐ
1: Bài thơ trên được viết theo thể thơ nào?
A.Thất ngôn bát cú B.Thất ngôn tứ tuyệt
C.Ngũ ngôn tứ tuyệt D.Tự do.
2: Chỉ ra những biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong bài thơ :
A.Phép đối
B.Taïo tình huoáng baát ngôø
C.Biểu cảm qua tự sự
D.Tất cả các biên pháp nghệ thuật trên.


Vui mừng hồ hởi
khi trẻ đến chào

Đau buồn ,luyến tiếc khi
rời xa chốn kinh thành
Bu?n chỏn khi th?y
quờ huong nhi?u thay d?i

Ngậm ngùi khi trở thành
“khách” ngay giữa quê hương
A
B
C
D
3. Tâm trạng của tác giả trong bài thơ là gì?
Hu?ng d?n h?c t?p ? nh�
Học thuộc lòng bài thơ( pha�n phieõn aõm vaứ dũch thụ)
- Chuaồn bũ tieỏt Kieồm tra Vaờn & Tieỏng Vieọt( tửứ tu?n 4 ủeỏn tu?n 10)
-So?n b�i "C?nh khuya"
Bài học kết thúc.
Xin cám ơn quý thầy cô và các em!