Bài 10. Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê (Hồi hương ngẫu thư)

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo
về dự hội giảng
Môn: Ngữ Văn 7
TRƯỜNG THCS THỊ TRẤN TUẦN GIÁO
KIỂM TRA BÀI CŨ
Đọc thuộc lòng và diễn cảm bài thơ “Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh” của Lí Bạch.( Bản phiên âm và dịch thơ). Nêu ý nghĩa văn bản?

Bài 10- Văn bản
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư)
-Hạ Tri Chương-
Tiết 38: D?c- Hi?u van b?n

Tác giả:
- Hạ Tri Chương ( 659 - 744 ); Quê: Vĩnh Hưng, Việt Châu (nay thuộc huyện Tiêu Sơn, tỉnh Chiết Giang), đỗ tiến sĩ năm 695.
- Ông có trên 50 năm làm quan ở kinh đô Trường An
- Để lại cho đời hơn 20 bài thơ. Trong đó có hai bài Hồi hương ngẫu thư.
Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
Tác phẩm:
Vi?t trong lần về quê cuối cùng, sau 50 năm xa quê (năm 744)
Phiên âm:
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn:Khách tòng hà xứ lai?
Dịch nghĩa:
Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về,
Giọng quê không đổi, nhưng tóc mai đã rụng.
Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến?
Dịch thơ:
Khi đi trẻ, lúc về già
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao
Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng: Khách ở chốn nào lại chơi?

(PHẠM SĨ VĨ dịch, trong THƠ ĐƯỜNG, tập I
NXB Văn học, HÀ NỘI, 1987)
Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-

Trẻ đi, già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi, sương pha mái đầu.
Gặp nhau mà chẳng biết nhau
Trẻ cười hỏi: “Khách từ đâu đến làng?”

(TRẦN TRỌNG SAN dịch, trong THƠ ĐƯỜNG,
tập I, BẮC ĐẨU,SÀI GÒN,1966)
Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
Hương âm:
Giọng quê
Vô cải:
Không đổi
Mấn mao:
Tóc mai
Tồi:
Hỏng, rụng
Tương:
Cùng nhau
Phiên âm:
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn:Khách tòng hà xứ lai?
Dịch nghĩa:
Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về,
Giọng quê không đổi, nhưng tóc mai đã rụng.
Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến?
Dịch thơ:
Khi đi trẻ, lúc về già
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao
Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng : Khách ở chốn nào lại chơi?

(PHẠM SĨ VĨ dịch, trong THƠ ĐƯỜNG, tập I
NXB Văn học, HÀ NỘI, 1987)
Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-

Trẻ đi, già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi, sương pha mái đầu.
Gặp nhau mà chẳng biết nhau
Trẻ cười hỏi: “Khách từ đâu đến làng?”

(TRẦN TRỌNG SAN dịch, trong THƠ ĐƯỜNG,
tập I, BẮC ĐẨU,SÀI GÒN,1966)
Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
Thể thơ :


Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật
Bản dịch bài thơ: Thể thơ lục bát.
- Nhan đề bài thơ:
- "Ngẫu nhiên viết" chứ không phải tình cảm của ông đối với quê hương là ngẫu nhiên, là bất chợt.
- Từ "ngẫu" không làm giảm giá trị của bài thơ mà còn làm tăng ý nghĩa của bài lên gấp bội.

Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
Dịch thơ:
Khi đi trẻ, lúc về già
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao
Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng: Khách ở chốn nào lại chơi?

(PHẠM SĨ VĨ dịch, trong THƠ ĐƯỜNG, tập I
NXB Văn học, HÀ NỘI, 1987)
( Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi
Hương âm vô cải, mấn mao tồi )
Khi đi trẻ, lúc về già.
1. Hai câu thơ đầu:
Giọng quê v?n th?, tóc đà khác bao
? Biện pháp nghệ thuật nào được tác giả sử dụng ? 2 câu d?u?

Tác giả nêu lên thay đổi gì của bản thân khi trở lại quê hương? Tại sao có sự thay đổi đó? Còn điều gì không đổi thay?
Hai câu thơ đầu là kể hay tả? Nói về ai?
Em hiểu thế nào là giọng quê? Giọng quê không thay đổi đã nói lên điều gì?
- Phiên âm
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi
Hương âm vô cải, mấn mao tồi
- Dịch thơ
Khi đi trẻ, lúc về già
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao
(Phạm Sĩ Vĩ)
-> Nghệ thuật: đối, tương phản.
( Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi
Hương âm vô cải, mấn mao tồi )
Khi đi trẻ, lúc về già.
Hai câu thơ đầu:
Giọng quê không đổi, tóc đà khác bao
=>Lời kể của tác giả về quãng đường dài xa quê làm quan
=> Đi suốt cuộc đời vẫn nhớ về quê hương, giọng nói không hề thay đổi dù tóc mai đã bạc


(Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai? )
Trẻ con nhìn lạ không chào
2. Hai câu thơ cuối:
Hỏi rằng: Khách ở chốn nào lại chơi?

Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
Có 1 tình huống nào đã xảy ra khi tác giả vừa đặt chân về đến làng?
Việc bọn trẻ vui cười hỏi khách tác động gì đến thái độ và tâm trạng của nhà thơ?
Tại sao nhà thơ vốn quê ở đó lại bị lũ trẻ xem là khách?
Em suy nghĩ gì về tình yêu quê hương trong thời đại hiện nay?
Nếu nhà thơ thường xuyên thăm quê thì liệu có xảy ra cảnh tượng bị coi là khách lạ không?
Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
-> Nghệ thuật: tình huống bất ngờ, câu hỏi tu từ, gi?ng di?u bi h�i
2. Hai câu cuối
=> Nỗi ngậm ngùi, chua xót của tỏc gi?.
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai ?
(Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng: Khách ở chốn nào lại chơi? )
=> Cảm giác thấm thía của tác giả khi chợt thấy mình là người xa lạ ngay trên mảnh đất quê hương.
III. Tổng kết:
* Nghệ thuật:
- S? d?ng y?u t? t? s?
- Sử dụng phép đối, c?u t? d?c dỏo.
- Giọng điệu bi h�i.
* Nội dung, ý nghia van b?n:
- N?i dung: Bài thơ thể hiện tình yêu thắm thiết của tác giả với quê hương.
Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) - Hạ Tri Chương-
- Ý nghĩa văn bản: Tình yêu quê hương là một trong những tình cảm lâu bền và thiêng liêng nhất của mỗi con người.
IV. Luyện tập
Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
B�i 1. Bài thơ "Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh" và bài "Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê" khác nhau về tác giả nhưng có điểm chung về tình cảm. Đó là điểm chung nào?

Cả hai bài thơ đều diễn tả tình quê hương thắm thiết của con người.
Bài 2: Em hãy so sánh với bài Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh của tác giả Lí Bạch để chỉ ra những điểm giống nhau và khác nhau về nội dung của hai bài thơ này ?
- Bài thơ Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh là tác giả từ xa nhớ về quê hương, mong có tình quê đối với mình. Còn ở bài Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê tác giả từ quê hương nghĩ về quê hương, ngay trên mảnh đất quê hương nhà thơ như đã thấy mất tình quê hương. Nỗi đau, nỗi nhớ của Hạ Tri Chương còn xót xa hơn nhiều so với Lý Bạch
Về nhà:
- Học thuộc lòng bài thơ (phiên âm và dịch thơ)
- Viết đoạn văn phát biểu cảm nghĩ của em về quê hương.
- Soạn bài: "Bài ca nhà tranh bị gió thu phá" (Đỗ Phủ).
Kính chúc các thầy cô giáo và các em mạnh khoẻ
Người thiết kế:
DUONG TH? NG?C H�
Giáo viên trường THCS TH? TR?N