Bài 10. Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê (Hồi hương ngẫu thư)

*** năm học 2016- 2017***
Nhiệt liệt chào mừng
các thầy cô giáo về dự tiết học hôm nay
Giáo viên: Lê Thị Vân Anh
Kiểm tra bài cũ
Quan sát bức tranh sau:
TRƯỜNG TT
QUỸ NHẤT
Tiết 38 Văn bản
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư)

- Hạ Tri Chương -
I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm
1. Tác giả:
- Quờ: Chiết Giang-Trung Quốc
- S? nghi?p:
+ Đỗ tiến sĩ, sinh sống, học tập
và làm quan trên 50 năm ở
Trường An, năm 85 tuổi ông
mới trở về quê
+ Ông còn để lại hơn 20 bài thơ.
Hạ Tri Chương
(659 - 744)
TRƯỜNG TT
QUỸ NHẤT
2. Tác phẩm:
Sáng tác khi ông vừa đặt chân về quê cũ sau bao năm xa cách.
Dịch nghĩa
Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về,
Giọng quê không đổi, nhưng tóc mai
đã rụng.
Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến?
Trẻ đi, già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi, sương pha mái đầu.
Gặp nhau mà chẳng biết nhau
Trẻ cười hỏi: “Khách từ đâu đến làng ?”
(TrÇn Träng San dÞch, trong Th¬ ®­êng, tËp I
B¾c ®Èu, Sµi Gßn, 1986)
- Dịch chưa sát nghĩa từ: không chào
- Mất từ: cu?i
Dịch thơ
Khi đi trẻ, lúc về già
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao.
Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng: Khách ở chốn nào lại chơi ?
(Ph¹m SÜ VÜ dÞch, trong Th¬ ®­êng, tËp I
NXB v¨n häc, Hµ Néi, 1987)
---------------
------------
---------------------
------------
-------------------
-----------
--------------------------
- Dịch chưa sát nghĩa: sương pha mái đầu
- Mất từ: nhi đồng
Phiên âm
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai?
--------------------
-----------
----------------
II. Đọc và tìm hiểu chung:
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư)
TRƯỜNG TT
QUỸ NHẤT
---------
-------
*Giải nghĩa các yếu tố Hán Việt sau:
TRƯỜNG TT
QUỸ NHẤT
- Hồi:
- Hương:
- Ngẫu:
- Thư:
- Gia:
- Tương:
trở về
làng, quê hương
tình cờ, ngẫu nhiên
chép, viết, ghi lại
nhà
cùng nhau.
*Tìm từ ghép có yếu tố Hán Việt sau:
- Hồi (trở về):
- Hương (làng, quê hương):
- Gia (nhà):
- Tương (cùng nhau):
hồi cư, khứ hồi, thu hồi.
cố hương, hương ước, hương sư.
gia đình, gia súc, quốc gia.
tương đồng, tương tự, tương ái.
III. Tìm hiểu chi tiết văn bản:
1. Hai câu thơ đầu:
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.

(Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về,
Giọng quê không đổi, nhưng tóc mai đã rụng.)


TRƯỜNG TT
QUỸ NHẤT
2. Hai câu thơ cuối:
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai ?

(Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến?)
TRƯỜNG TT
QUỸ NHẤT
III. Tổng kết:
1. Nghệ thuật:
- Từ ngữ mộc mạc giản dị.
- Sử dụng phép đối.
- Giọng điệu vừa khách quan, hóm hỉnh, vừa ngậm ngùi.
2. Nội dung:
Bài thơ thể hiện tình yêu thắm thiết của tác giả với
quê hương trong khoảnh khắc vừa đặt chân về quê cũ.


TRƯỜNG TT
QUỸ NHẤT
Bài tập
C©u 1: Bµi th¬ “Håi h­¬ng ngÉu th­” ®­îc t¸c gi¶ viÕt trong
hoµn c¶nh nµo?
A. Míi rêi quª ra ®i
B. Xa nhµ xa quª ®· l©u nh­ng ch­a trë vÒ
C. Xa quª rÊt l©u nay míi trë vÒ
D. Sèng ë ngay quª nhµ.
C©u 2: T©m tr¹ng cña t¸c gi¶ trong bµi th¬ lµ t©m tr¹ng nh­
thÕ nµo?
A. Vui mõng, h¸o høc khi trë vÒ quª
B. Buån th­¬ng tr­íc c¶nh quª h­¬ng nhiÒu ®æi thay
C. NgËm ngïi, hÉng hôt khi trë thµnh kh¸ch l¹ gi÷a quª
h­¬ng
D. §au ®ín, luyÕn tiÕc khi ph¶i xa chèn kinh thµnh

So sánh điểm giống nhau và khác nhau về chủ đề và phương thức biểu đạt của hai bài thơ: Tĩnh dạ tứ và Hồi hương ngẫu thư?
Bài tập
a. Giống nhau:
- Chủ đề: tình yêu quê hương sâu nặng
- Phương thức biểu đạt: biểu cảm.
b. Khác nhau
- Cách thức thể hiện chủ đề :
+ Bài Tĩnh dạ tứ: từ nơi xa nghĩ về quê hương.
+ Bài Hồi hương ngẫu thư: đặt chân về quê hương nghĩ về quê hương.
- Phương thức biểu cảm:
+ Bài Tĩnh dạ tứ: cách biểu cảm trực tiếp
+ Bài Hồi hương ngẫu thư: cách biểu cảm gián tiếp.
* Luyện tập:
*Hãy điền vào chỗ trống những từ ngữ thích hợp trong đoạn văn sau:
" Hồi hương ngẫu thư" là những .............. mà vẫn gây thảng thốt, vẫn khiến lòng ta phải day dứt nghĩ suy. ...............đã làm ........... thay đổi và ................... cũng đã đổi thay. Đó là quy luật tất yếu mà sao đọc lên ta thấy ngậm ngùi, chua xót. Người con của quê hương sau bao năm lại trở thành .......... ngay trên chính quê hương. Cho dù câu hỏi của lũ trẻ thật quá ................ mà khiến người được hỏi phải ...................rồi nữa là xót xa. Bài thơ gửi trọn ............... thiết tha sâu nặng với quê hương, nó vượt xa cái hữu hạn của một đời người, cái vô hạn của thời gian, nó tồn tại trong vô thức và vĩnh viễn.

Tiết 38 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
tất nhiên
Thời gian
tác giả
quê hương
khách
hồn nhiên
ngỡ ngàng
tình yêu
* Luyện tập:
*Hãy điền vào chỗ trống những từ ngữ thích hợp trong đoạn văn sau:
" Hồi hương ngẫu thư" là những .............. mà vẫn gây thảng thốt, vẫn khiến lòng ta phải day dứt nghĩ suy. ...............đã làm ........... thay đổi và ................... cũng đã đổi thay. Đó là quy luật tất yếu mà sao đọc lên ta thấy ngậm ngùi, chua xót. Người con của quê hương sau bao năm lại trở thành .......... ngay trên chính quê hương. Cho dù câu hỏi của lũ trẻ thật quá ................ mà khiến người được hỏi phải ...................rồi nữa là xót xa. Bài thơ gửi trọn ............... thiết tha sâu nặng với quê hương, nó vượt xa cái hữu hạn của một đời người, cái vô hạn của thời gian, nó tồn tại trong vô thức và vĩnh viễn.

Tiết 38 - Bài 10: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
tất nhiên
Thời gian
tác giả
quê hương
khách
hồn nhiên
ngỡ ngàng
tình yêu
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Học bài và làm các bài tập còn lại
- Chuẩn bị bài: Cách lập ý của bài văn biểu cảm.