Bài 10. Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê (Hồi hương ngẫu thư)

Năm học: 2014 - 2015
Môn Ngữ văn
Chào mừng quý thầy cô về dự giờ
GV : Đào Thị Thanh Thảo



KIỂM TRA MIỆNG
Câu 1
- Đọc thuộc lòng bài thơ “Cảm nghĩ trong đêm
thanh tĩnh” của Lí Bạch ?
- Nêu nội dung và nghệ thuật của bài thơ ?
Đáp án
- Nội dung : Tình cảm nhớ thương quê hương da diết
sâu nặng luôn thường trực trong tâm hồn nhà thơ.

- Nghệ thuật :
+ Thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt thể cổ
+ Phép đối :
+ kết thúc mở
+ ngôn ngữ giản dị mà tinh luyện



KIỂM TRA MIỆNG
Câu 2
Bài thơ “Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê”
của tác giả nào? Nói về đề tài gì?
Bài 10- Tiết 38
Văn bản :

NGẪU NHIÊN VIẾT
NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
(Hồi hương ngẫu thư)
-Hạ Tri Chương-

I. Đọc - Tìm hiểu chung :
- Hạ Tri Chương (659-744) Quê: Vĩnh Hưng,Việt Châu (Tiêu Sơn, Chiết Giang)
- Đỗ tiến sĩ (695), học tập và làm quan hơn 50 năm ở Tràng An.
- Để lại cho đời hơn 20 bài thơ, trong đó nổi tiếng nhất là 2 bài “Hồi hương ngẫu thư”
Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
1. tác giả - Tác phẩm
Chú thích : SGK /127
Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
2. Đọc văn bản
Phiên âm
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai?
Dịch nghĩa
Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về,
Giọng quê không đổi, nhưng tóc mai đã rụng
Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến?
Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
2. Đọc văn bản
Dịch thơ
Khi đi trẻ, lúc về già
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao.
Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng: Khách ở chốn nào lại chơi?

( Phạm Sĩ Vĩ dịch)
Trẻ đi, già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi, sương pha mái đầu.
Gặp nhau mà chẳng biết nhau
Trẻ cười hỏi: Khách từ đâu đến làng?

(Trần Trọng San dịch)




II. Tìm hiểu văn bản
1. Nội dung
Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-



Thảo luận nhóm
*Yêu cầu :
- Hai câu đầu nói về sự việc gì?
- Nêu những nét thay đổi và không thay đổi của tác giả ?
- Nhận xét về tình yêu quê của tác giả ?
- Nêu nghệ thuật nổi bật ở hai câu đầu?
* Hình thức : thảo luận theo bàn
* Thời gian : 5 phút
* Đại diện nhóm trình bày kết quả.
* Các nhóm nhận xét.




II. Tìm hiểu văn bản
1. Nội dung
a. Hai câu đầu
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
- Khái quát ngắn gọn quãng thời gian xa quê làm nổi bật sự thay đổi về tuổi tác và hình dáng của nhà thơ
- Tình yêu quê hương , gia đình bền chặt, đậm đà,
thắm thiết.
Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-



Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,


Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
- Đối vế
- Đối từ loại
- Đối cấu trúc
CN
CN
VN
VN
Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-



Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-



b. Hai câu cuối
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai ?
Dịch thơ

Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng: Khách ở chốn nào lại chơi?
( Phạm Sĩ Vĩ dịch )

Gặp nhau mà chẳng biết nhau
Trẻ cười hỏi: Khách từ đâu đến làng?
(Trần Trọng San dịch)
Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-



Thảo luận nhóm
*Yêu cầu :
- Khi về đến quê người đầu tiên tác giả gặp là ai? Họ có thái độ và cử chỉ như thế nào?
- Trước thái độ và cử chỉ ấy tâm trạng của tác giả ra sao?
- Nêu nghệ thuật nổi bật ở hai câu cuối?
* Hình thức : thảo luận theo bàn
* Thời gian : 5 phút
* Đại diện nhóm trình bày kết quả.
* Các nhóm nhận xét.



b. Hai câu cuối
- Sự ngỡ ngàng, xót xa của tác giả khi bị coi là
khách lạ ngay trên mảnh đất quê hương.
Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai ?




2. Nghệ thuật:
- Sử dụng phép đối.
- Giọng điệu vừa khách quan, hóm hỉnh, vừa ngậm ngùi.
3. Ý nghĩa :

* Ghi nhớ : SGK/128

Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-




GHI NHỚ
Bài thơ biểu hiện một cách chân thực mà sâu
sắc, hóm hỉnh mà ngậm ngùi tình yêu quê hương
thắm thiết của một người sống xa quê lâu ngày,
trong khoảnh khắc vừa mới đặt chân trở về quê
cũ.

Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-



Thảo luận nhóm
* Hình thức : Thảo luận theo bàn
* Yêu cầu :




* Thời gian : 3 phút
* Đại diện nhóm trình bày kết quả.
* Các nhóm nhận xét.
So sánh điểm giống nhau và khác nhau về chủ đề và phương thức biểu đạt của hai bài thơ: “Tĩnh dạ tứ” và “Hồi hương ngẫu thư”.
a. Giống nhau:
- Chủ đề: tình yêu quê hương sâu nặng .
- Phương thức biểu đạt: biểu cảm .
b. Khác nhau
- Cách thức thể hiện chủ đề :
+ Bài “Tĩnh dạ tứ”: thể hiện tình yêu quê khi đang sống trên đất khách quê người .
+ Bài “Hồi hương ngẫu thư”: thể hiện tình yêu quê ngay trên mảnh đất quê hương mình.
- Phương thức biểu cảm :
+ Bài “Tĩnh dạ tứ”: biểu cảm trực tiếp .
+ Bài “ Hồi hương ngẫu thư”: biểu cảm gián tiếp .



* Đối với tiết này:
- Học thuộc phần phiên âm và dịch thơ.
- Nắm nội dung và nghệ thuật của bài thơ.


Tiết 38 - Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
(Hồi hương ngẫu thư) -Hạ Tri Chương-
HƯỚNG DẪN HỌC TẬP
* Đối với tiết sau:
- Chuẩn bị bài"Bài ca nhà tranh bị gió thu phá"
- Tìm hiểu về nhà thơ Đỗ Phủ và hoàn cảnh sáng tác bài thơ.
- Tìm hiểu giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo của bài thơ.
- Nghệ thuật đặc sắc của bài thơ.

CÁM ƠN QUÝ THẦY CÔ
CÙNG CÁC EM HỌC SINH