Bài 10. Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê (Hồi hương ngẫu thư)

NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
Tiết 38 - Văn bản
(Hồi hương ngẫu thư)
- Hạ Tri Chương -
NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
Hạ Tri Chương
(659 - 744)
Hồi Hương Ngẫu Thư (Kỳ Nhị)

Ly biệt gia hương tuế, nguyệt đa
Cận lai nhân sự bán tiêu ma
Duy hữu môn tiền kinh hồ thủy
Xuân phong bất cải cựu thời ba
Hạ Tri Chương 
Ngẫu Nhiên Khi Về Quê (Bài Hai)
Năm tháng xa nhà chắc đã lâu
Bạn bè mất nửa, nửa về đâu
Hồ Gương trước cửa lung linh nước
Gió chẳng làm thay gợn sóng sầu
NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
Tiết 38 - Văn bản
(Hồi hương ngẫu thư)
- Hạ Tri Chương -
II/ D?C- HI?U CH� TH�CH:
Phiên âm:
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai?
Dịch nghĩa:
Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về,
Giọng quê không đổi, nhưng tóc mai đã rụng.
Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến?
NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
Tiết 38 - Văn bản
(Hồi hương ngẫu thư)
- Hạ Tri Chương -
Dịch thơ
Khi đi trẻ, lúc về già
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao
Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng: Khách ở chốn nào lại chơi?
(Phạm Sĩ Vĩ dịch, trong Thơ Đường, tập I,
NXB Văn học, Hà Nội, 1987)
Trẻ đi, già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi, sương pha mái đầu.
Gặp nhau mà chẳng biết nhau,
Trẻ cười hỏi: "Khách từ đâu đến làng?"
(Trần Trọng San dịch, trong Thơ Đường, tập I,
Bắc Đẩu, Sài Gòn, 1966)
2/Chỳ thớch
Tỡm hi?u nhan d? b�i tho:
? Em hi?u th? n�o l� " Ng?u nhiờn"?
Nghĩa là: Tác giả ngẫu nhiên viết chứ không phải tình cảm bộc lộ một cách ngẫu nhiên.
Vì: Tác giả không chủ động làm thơ ngay lúc đặt chân tới quê nhà.
Tiết 38 - Văn bản
NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
(Hồi hương ngẫu thư)
- Hạ Tri Chương -
2/ Hai câu thơ đầu:
 Hai câu thơ đầu tác giả kể sự việc gì?
- Khi rời xa quê thì còn trẻ  Khi về quê đã già.
NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
Tiết 38 - Văn bản
(Hồi hương ngẫu thư)
- Hạ Tri Chương -
“Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.”
3/ Hai câu thơ cuối:
* Em hãy cho biết tình huống bất ngờ khi tác giả đặt chân về làng?
 Khi tác giả về làng: Trẻ em nhìn thấy, không quen biết, cười hỏi, nghĩ ông là khách ở đâu đến.

* Tác giả có tâm trạng như thế nào?
 Tâm trạng bùi ngùi, thoáng buồn.
Tiết 38 - Văn bản
NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ
(Hồi hương ngẫu thư)
- Hạ Tri Chương -
“ Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai?”
Ghi nhớ:
Bài thơ biểu hiện một cách chân thực mà sâu sắc, hóm hỉnh mà ngậm ngùi tình yêu quê hương thắm thiết của một người sống xa quê lâu ngày, trong khoảnh khắc vừa mới đặt chân trở về quê cũ.
Hãy chỉ ra sự giống và khác nhau trong cách biểu hiện tình quê hương qua hai bài thơ "Tĩnh dạ tứ" và bài "Hồi hương ngẫu thư"(Chú ý cách thể hiện tình cảm của tác giả trong từng bài)?
* Giống nhau:
Cả hai bài thơ đều thể hiện tình quê hương thắm thiết,chân thành của Lí Bạch và Hạ Tri Chương.
* Khác nhau:
- ở bài thơ " Tĩnh dạ tứ" nhà thơ Lí Bạch không ngủ được vì nhớ quê, tình yêu quê hương lúc nào cũng canh cánh trong lòng ông.Tình quê được thể hiện khi xa quê.
- Bài thơ "Hồi hương ngẫu thư lại mang bóng dáng khác: Hạ Tri Chương từ giã triều đình, từ giã kinh đô để về quê và khi về đến nhà thì bị coi là khách. Tình quê thể hiện ngay lúc vừa đặt chân tới quê nhà.
Thất ngôn tứ tuyệt.
Thất ngôn bát cú.
Ngũ ngôn tứ tuyệt.
Song th?t l?c bỏt.
Bài tập trắc nghiệm
Trả lời câu hỏi bằng cách chọn đáp án đúng nhất
1. Thể thơ của bài thơ "Hồi hương ngẫu thư" là:
A. Thất ngôn tứ tuyệt.
2. Biện pháp nghệ thuật nào không sử dụng trong bài thơ "Hồi hương ngẫu thư" ?
Bài tập trắc nghiệm
Trả lời câu hỏi bằng cách chọn đáp án đúng nhất
C. ?n dụ
3. Bài thơ "Hồi hương ngẫu thư" được viết trong hoàn cảnh nhà thơ:
Bài tập trắc nghiệm
Trả lời câu hỏi bằng cách chọn đáp án đúng nhất
D. Xa quê rất lâu nay mới trở về.
4. Tâm trạng của tác giả trong bài thơ "Hồi hương ngẫu thư" là?
Bài tập trắc nghiệm
Trả lời câu hỏi bằng cách chọn đáp án đúng nhất
C. Ngậm ngùi, h?t h?ng khi trở thành khách lạ giữa quê hương.
Căn cứ vào bản dịch nghĩa của bài thơ và việc cảm nhận qua bài thơ, hãy so sánh hai bản dịch của Phạm Sĩ Vĩ và Trần Trọng San?
Hai bài thơ đều thành thơ lục bát do đó khác về câu, vần, luật, giọng điệu. Nhưng đều thể hiện tâm trạng của nhà thơ khi về cố hương.
III/ LUYỆN TẬP:
IV/ CỦNG CỐ:
1/ Em hãy nhắc lại thể thơ của bài “ Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê” của tác giả Hạ Tri Chương?
2/ Em hãy cho biết tâm trạng của tác giả khi mới về quê?
V/ DẶN DÒ:
- Học thuộc lòng bài thơ và Ghi nhớ SGK/128
- Chuẩn bị bài "Từ trái nghĩa" - SGK/128.