Bài 10. Hoá trị

-Viết công thức dạng chung của đơn chất và hợp chất ? Cho ví dụ.
- Nêu ý nghĩa CTHH của một hợp chất vừa
cho ?
CTHH dạng chung của đơn chất: Ax
CTHH dạng chung của hợp chất: AxBy
Ý nghĩa: CTHH cho biết:
- Nguyên tố tạo ra chất.
Số nguyên tử của mỗi nguyên tố.
Phân tử khối của chất.
+Viết CTHH của các hợp chất sau:
a) Khí ammoniac ( 1 N , 3 H )
b) Axit sunfuric ( 2 H , 1 S , 4 O )
c) Khí cacbonic ( 1 C , 2 O )
d) Khí clo ( 2 Cl )
Tính phân tử khối của các hợp chất trên?
a/ PTK(NH3) = 17 b/ PTK(H2SO4 )= 98
c/ PTK(CO2 ) = 44 d/ PTK( Cl2 ) = 71
Tiết: 13 Bài:10
HÓA TRỊ
I. Hóa trị của một nguyên tố
được xác định bằng cách nào ?
1. Cách xác định
VD :
CTHH của axit clohidric viết HCl
Nước H2O
Amoniac NH3
Khí mêtan CH4

+Từ CTHH trên hãy cho biết 1Cl,1O,1N,1C
l?n lu?t liên k?t v?i m?y nguyên t? H?
+Kh? nang liên k?t c?a các nguyên t? nầy
có gi?ng nhau không ?

Người ta quy ước cho hidro có hóa trị I .Một nguyên tử của nguyên tố khác kết hợp với bao nhiêu nguyên tử hidro thì nguyên tố đó có hóa trị bằng bấy nhiêu.
+ Em hãy xác định hóa trị của các nguyên tố Cl, O, N, C và giải thích vì sao?
CTHH của axit clohidric viết HCl
Nước H2O
Amoniac NH3
Khí mêtan CH4

Keát quaû:
HCl : Cl coù hoùa trò I vì 1H lieân keát vôùi 1Cl
H2O : O coù hoùa trò II vì 2H lieân keát vôùi 1O
NH3: N coù hoùa trò III vì 3H lieân keát vôùi 1N
CH4: C coù hoùa trò IV vì 4H lieân keát vôùi 1C
Ví dụ: Na2O , CaO , Al2O3
* Hóa trị của O được xác định bằng 2 đơn vị hóa trị.
+Hãy cho biết hóa trị của các nguyên tố
Na, Ca, Al trong các hợp chất trên?
Na2O ? Na : có hóa trị I vì 2Na liên kết 1O
CaO ? Ca : có hóa trị II vì 1Ca liên kết 1O
Al2O3? Al: có hóa trị III vì 2Al liên kết 3O
- Theo hoùa trò cuûa Oxi ñöôïc xaùc ñònh baèng 2 ñôn vò hoùa trò, thì nguyeân töû nguyeân toá khaùc cöù lieân keát ñöôïc vôùi moät nguyeân töû O thì tính hai ñôn vò hoùa trò.
+Vậy xác định hóa trị của nguyên tố còn dựa
vào sự liên kết với nguyên tử của nguyên tố nào?

BẢNG HÓA TRỊ CỦA MỘT SỐ NGUYÊN TỐ
+Mỗi nguyên tố có mấy hóa trị?
Hãy xác định hóa trị của nhóm nguyên tử sau: PO4 trong H3PO4
NO3 trong HNO3
SO4 trong H2SO4
OH trong HOH
+Vậy hóa trị của nhóm nguyên tử đươc�
xác định như thế nào?
Hóa trị của nhóm nguyên tử được xác định
giống như xác định hóa trị của nguyên tố.
+Hóa trị được biểu thị chữ số gì?
+Hóa trị là gì?

Hóa trị của một số nhóm nguyên tử
2. Kết luận:
Hóa trị là con số biểu thị khả năng liên kết của
nguyên tử nguyên tố này với nguyên tử
nguyên tố khác.( hay nhóm nguyên tử)
+Hóa trị của một nguyên tố được xác định
theo hóa trị của nguyên tố nào?
Được xác định theo hóa trị của H chọn làm 1 đơn vị
và hóa trị của O là 2 đơn vị.
II. Quy tắc hóa trị.
1 Quy tắc.
+Hãy nêu CTHH chung của hợp chất 2 nguyên tố?
Hóa trị của A là a
Hóa trị của B là b
AxBy
a b
* Phiếu học tập :Hãy so sánh các tích x . a và y . b trong các hợp chất sau
=
=
=
So sánh tích x . a và y . b ta rút ra điều gì ?

Quy tắc: Trong công thức hóa học, tích chỉ số và hóa trị của nguyên tố này bằng tích chỉ số và hóa trị của nguyên tố kia.
+Đa�y là biểu thức của quy tắc hóa trị.
Vậy em hãy phát biểu quy tắc hóa trị?
a b
AxBy=> x .a = y. b

*Quy tắc này đúng cả khi B là nhóm nguyên tử
VD: II I
Zn (OH)2 ta coùù: II . 1 = I . 2
2. Vaän duïng.
a/ Tính hoùa trò cuûa moät nguyeân toá
Ví dụ: Tính hóa trị của nhôm trong
nhôm oxit (Al2O3).
Biết O có hóa trị II.
Gọi hóa trị của Al là a ta có: Al2O3 .
- Áp dụng quy tắc hóa trị.
ta có: 2.a = 3. II
=>
Vậy: Al có hóa trịIIItrong hợp chất Al2O3
Giải
a II
Phiếu học tập: Tính hoùa trò cuûa:
+ SO4 trong hôïp chaát H2SO4
+ N trong hôïp chaát N2O5.

+ Người ta quy öớc lấy hóa trị nguyên tố ………. làm 1 đơn vị. Nguyên tố

………. làm 2 đơn vị.
hidro
oxi
Hóa trị là ..... biểu thị khả năng liên kết của
........ nguyên tố này với ........
nguyên tố khác.( hay..............)

Con số
Nguyên tử
Nguyên tử
Nhóm Nguyên tử
Bài tập :
Tìm hóa trị của Na trong bảng 1/42 và của SO4 trong bảng 2/43
Cho biết CTHH nào dưới đây viết đúng ?
A- NaSO4 B- Na(SO4)2 C- Na2SO4
*veà nhaø:
- Hoïc thuoäc quy taéc hoùa trò.
- Laøm baøi taäp 1 ,2, 3, 4/ 37, 38 SGK
- HS khaù laøm BT 10.4 ; 10.5 SBT
- Đọc trước phần 2b/ II vận dụng quy tắc hóa trị để lập CTHH của hợp chất.
- Tìm hi?u n?u a = b => x và y = ?
a b => x =? và y = ?
- Học thuộc hóa trị một số nguyên tố phổ biến ở bảng 1/42