Bài 10. Hoá trị

KÍNH CHÀO QUÍ THẦY CÔ
và CÁC EM HỌC SINH
Thiết kế và dạy : Nguyễn Quang Tuấn
Đơn vị : THCS Ngô Gia Tự
- Viết công thức dạng chung của đơn chất, hợp chất.
- Nêu ý nghĩa của công thức hoá học
- Vận dụng : Nêu ý nghĩa của công thức hóa học : Khí clo (Cl2).
KIỂM TRA BÀI CŨ
- Công thức dạng chung của đơn chất : An
- Công thức dạng chung của hợp chất : AxBy
- Công thức hóa học của một chất cho ta biết :
+ Tên nguyên tố tạo ra chất.
+ Số nguyên tử của mỗi nguyên tố có trong một phân tử chất.
+ Phân tử khối của chất.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Từ công thức hoá học của khí clo Cl2 biết được :
- Khí clo do nguyên tố clo tạo ra
- Có 2 nguyên tử clo trong một phân tử
- Phân tử khối bằng :2 x 35,5 = 71 (đvC)
KIỂM TRA BÀI CŨ
Tiết 13
HOÁ TRỊ
Bài : 10
I- Cách xác định hóa trị của một nguyên tố:
1- Cách xác định :
H
Cl
HCl
Cl liên kết với 1 nguyên tử H nên ta nói Cl có hóa trị I.
Vd :
Người ta quy ước gán cho H hóa trị I. Nếu có một nguyên tử nào liên kết được với bao nhiêu nguyên tử H thì nói nguyên tố đó có hóa trị bấy nhiêu.
H
N
I- Cách xác định hóa trị của một nguyên tố:
1- Cách xác định :
NH3
Vd :
H
H
N liên kết với 3 nguyên tử H nên ta nói N có hóa trị III.
H
H
C
I- Cách xác định hóa trị của một nguyên tố:
1- Cách xác định :
CH4
Vd :
H
H
C liên kết với 4 nguyên tử H nên ta nói C có hóa trị IV.
I- Cách xác định hóa trị của một nguyên tố:
1- Cách xác định :
Na2O
Vd :
O
Na
Na có hoá trị I vì 2 nguyên tử Na mới có khả năng liên kết với 1 nguyên tử O.
Người ta còn dựa vào khả năng liên kết của nguyên tử nguyên tố khác với oxi (hoá trị của oxi bằng hai đơn vị)
Na
O
Zn
I- Cách xác định hóa trị của một nguyên tố:
1- Cách xác định :
ZnO
Vd :
Zn có hoá trị II vì 1 nguyên tử Zn có khả năng liên kết với 1 nguyên tử O.
O
O
S
I- Cách xác định hóa trị của một nguyên tố:
1- Cách xác định :
SO2
Vd :
S có hoá trị IV vì 1 nguyên tử S có khả năng liên kết với 2 nguyên tử O.
Từ cách xác định hoá trị của nguyên tố ta cũng có thể xác định hoá trị của một nhóm nguyên tử.
I- Cách xác định hóa trị của một nguyên tố:
1- Cách xác định :
Vd : H2SO4 , H3PO4
- Nhóm (SO4) hoá trị II vì nhóm nguyên tử này liên kết được với 2 nguyên tử H.
- Nhóm (PO4) hoá trị III vì nhóm nguyên tử này liên kết được với 3 nguyên tử H.
? Qua cách xác định hoá trị chúng ta vừa tìm hiểu ở trên. Vậy hoá trị là gì ?
1- Cách xác định :
I- Cách xác định hóa trị của một nguyên tố:
2- Kết luận :
Hoá trị là con số biểu thị khả năng liên kết của nguyên tử nguyên tố này với nguyên tử nguyên tố khác.
II- QUY TẮC HOÁ TRỊ
1- Quy tắc :
? Nhắc lại công thức chung của hợp chất hai nguyên tố ?
AxBy
Giả sử hoá trị của nguyên tố A là a
Hoá trị của nguyên tố B là b
b
a
? Các nhóm hãy thảo luận để tìm các giá trị x � a và y � b. Tìm mối liên hệ giữa 2 giá trị đó trong các hợp chất được ghi ở bảng sau :
II- QUY TẮC HOÁ TRỊ
1- Quy tắc :
AxBy
b
a
Lưu ý : Hoá trị của nhôm, phot pho, lưu huỳnh trong các hợp chất trên lần lượt là III, V, II
Hết giờ
1 phút
2 phút
3 phút
4 phút
5 phút
2 � III
2 � V
2 � I
3 � II
5 � II
1 � II
II- QUY TẮC HOÁ TRỊ
1- Quy tắc :
AxBy
b
a
? So sánh các tích x � a và y � b trong các trường hợp trên ?
x � a = y � b
Trong công thức hoá học, tích của chỉ số và hóa trị của nguyên tố này bằng tích chỉ số và hoá trị của nguyên tố kia.
? Đây là biểu thức của qui tắc hoá trị. Vậy em hãy nêu qui tắc hoá trị?
Qui tắc này đúng ngay cả khi A hoặc B là một nhóm nguyên tử
Ví dụ : Zn(OH)2
Ta có : x � a = 1 � II
y � b = 2 � I (hoá trị của nhóm OH là I)
II- QUY TẮC HOÁ TRỊ
1- Quy tắc :
AxBy
b
a
x � a = y � b
II- QUY TẮC HOÁ TRỊ
2 - Vận dụng :
a) Tính hoá trị của một nguyên tố
Ví dụ 1 : Tính hoá trị của lưu huỳnh trong hợp chất SO3
Giải :
Theo qui tắc hoá trị : x � a = y � b
? 1 x a = 3 x II ? a = VI
Vậy hoá trị của lưu huỳnh trong hợp chất là : VI
Bài tập :
Biết hoá trị của hiđro là I, của oxi là II. Hãy xác định hoá trị của các nguyên tố (hoặc nhóm nguyên tử) trong các công thức sau :
H2SO3 c) MnO2
b) N2O5 d) PH3
Bài tập
a) H2SO3 c) MnO2
b) N2O5 d) PH3
Giải : a) Áp dụng qui tắc hoá trị : x � a = y � b
? 2 x I = 1 x b ? b = II
Vậy hoá trị của nhóm (SO4) là : II
b) Áp dụng qui tắc hoá trị : x � a = y � b
? 2 x a = 5 x II ? a = V
Vậy hoá trị của N là : V
c) Áp dụng qui tắc hoá trị : x � a = y � b
? 1 x a = 2 x II ? a = IV
Vậy hoá trị của Mn là : IV
d) Áp dụng qui tắc hoá trị : x � a = y � b
? 1 x a = 3 x I ? a = III
Vậy hoá trị của P là : III
Bài tập về nhà :
Bài số 1, 2, 3, 4 sgk trang 37,38.
Dặn dò
Chân thành cám ơn quý Thầy Cô
và các em học sinh
Xin chúc mừng bạn
3
4
Bạn sai rồi
3
4
Rất tiếc