Bài 10. Hoá trị

CHÀO MỪNG QÚI THẦY CÔ ĐẾN DỰ GIỜ
KIỂM TRA BÀI CŨ

HS1: làm bài tập 3 trang 34
HS2: làm bài tập 4 ý a trang 34
HS3: làm bài tập 4 ý b trang 34
ĐÁP ÁN
Bài 3(34) Bài 4(34)
5 Cu – Năm nguyên tử đồng
2 NaCl – Hai phân tử natriclorua
3CaCO3 – Ba phân tử canxicacbonat
b. 3 O2
6 CaO
5 CuSO4
Trong phân tử có 2Al; 3S; 12O.
Ta viết CTHH là Al2S3O12,?
Hoàn toàn không có chất này trong thực tế
mà CTHH của nhôm sunfat là Al2(SO4)3
Vậy thì làm cách nào để chúng ta
Biết cách lập CTHH trên?
Muối nhôm sunfat
HOÁ TRỊ (TiÕt 1)
Tiết 13
HÓA TRỊ CỦA MỘT NGUYÊN TỐ ĐƯỢC XÁC ĐỊNH BẰNG CÁCH NÀO?
1. Cách xác định.
HCl
H2O
NH3
- Quan sát mô hình liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử các hợp chất:
Quy ước gán cho H ho¸ trÞ I( tức lấy hóa trị của H làm đơn vị)
Nguyên tử của nguyên tố khác liên kết với bao nhiêu nguyên tử hiđro thì nguyên tố đó có hóa trị bấy nhiêu.
Dựa vào số hóa trị của H là I, Hãy cho biết hóa trị của các nguyên tố Cl, O, N theo bảng sau ?
O
H
H
N
H
H
H
Cl hóa trị I
O hóa trị II
N hóa trị III
Xung quanh Cl có 1 liên kết
Xung quanh O có 2 liên kết
Xung quanh N có 3 liên kết
(Quy ­íc: mçi v¹ch ngang gÜ­a 2 kÝ hiÖu biÓu thÞ 1 ho¸ trÞ cña mçi bªn nguyªn tö)
HOÁ TRỊ (TiÕt 1)
Tiết 13
I. HOÁ TRỊ CỦA MỘT NGUYÊN TỐ ĐƯỢC XÁC ĐỊNH BẰNG CÁCH NÀO?
Hãy xác định số nguyên tử H trong các hợp chất.
1. Cách xác định:
1
2
3
Cl ( I)
O ( II)
N ( III)
a. quy ước gỏn cho H hoá trị I
? Nhận xét số nguyên tử H và hoá trị của nguyên tố liờn k?t v?i H trong hợp chất.
HOÁ TRỊ (TiÕt 1)
Tiết 13
Dựa v�o khả nang liên kết với nguyên tử H.
Nghia l�: Một nguyên tử nguyên tố khác(nhóm nguyên tử) liên kết được với bao nhiêu nguyên tử H thỡ nói nguyên tố đó (nhóm nguyên tử) có hoá trị bấy nhiêu.
1, Cách xác định:
a. Quy ước: H hoá trị I
I. HO� TR? C?A M?T NGUYêN T? DU?C X�C D?NH B?NG C�CH N�O?
Một số nhóm nguyên tử thường gặp: Hiđrôxit(OH), Nitrat(NO3),Sunfat(SO4),Cacbonat(CO3),Photphat(PO4)
HOÁ TRỊ (TiÕt 1)
Tiết 13
VD1: Trong h?p ch?t H2SO4 nhóm SO4 cú húa tr? II
vỡ nhúm SO4 liờn k?t v?i 2 nguyờn t? H
VD2: Xác định hoá trị của các nhóm PO4; CO3; SO3 trong các hợp chất sau: H3PO4 ; H2CO3; H2SO3
đáp án:
Nhóm PO4 hoá trị III
Nhóm CO3 hoá trị II
Nhóm SO3 hoá trị II
HOÁ TRỊ (TiÕt 1)
Tiết 13
I. HOÁ TRỊ CỦA MỘT NGUYÊN TỐ ĐƯỢC XÁC ĐỊNH BẰNG CÁCH NÀO?
Cách xác định:
a. Quy ước gán cho H hóa trị I
Na2O
CO2
b. Dùa vµo sù liªn kÕt víi oxi (O ho¸ trÞ II)
O hoá trị II
O hoá trị II
CaO
O hoá trị II
O
Ca
O
O
O
Na
Na
C
Nếu những hợp chất không có hiđro ta thì xác định hóa trị như thế nào?
Em hãy xác định hóa trị của các nguyên tố khác khi liên kết với oxi (biết oxi có hóa trị II)?
Na
Na
Na hóa trị I
Ca hóa trị II
C hóa trị IV
Xung quanh Na có 1 liên kết
Xung quanh Ca có 2 liên kết
Xung quanh C có 4 liên kết
(Quy ước: mỗi vạch ngang gĩưa 2 kí hiệu biểu thị 1 hoá trị
của mỗi bên nguyên tử)
VD 1: Trong hợp chất SO3 thì S có hóa trị VI (vì 1 nguyên tử O có hóa trị II mà 1 nguyên tử S liên kết với 3 nguyên tử O)
VD2: Xác định hoá trị của Fe, S, K trong các hợp chất sau: FeO , SO2 , K2O
đáp án:
Fe(II) vỡ 1 nguyên tử Fe liên kết với 1 ngyên tử O
S(IV) vỡ 1 nguyên tử S liên kếtvới 2 nguyên tử O
K(I) vỡ 2 nguyên tử K liên kết với 1 nguyên tử O
Hóa trị của nguyên tố (hay nhóm nguyên tử)
là con số biểu thị khả năng liên kết
của nguyên tử nguyên tố này
với nguyên tử nguyên tố khác
Vậy Hóa trị là gì?
2. Kết luận.
Hoá trị của các nguyên tố thường gặp: (Bảng 1 trang 42)
H, Cl, Na, K, Ag: hoá trị I
Mg, O, Ba, Ca, Zn : hoá trị II
Al: hoá trị III
Fe: hoá trị II và III
Cu: Hoá trị I Và II
Húa tr? c?a m?t s? nhúm nguyờn t? (Bảng 2 trang 43)
Hidroxit(OH), Nitrat(NO3) hoá trị I
Sunfat(SO4), Cacbonat(CO3) hoá trị II
Photphat(PO4) hoá trị III



II. QUI TẮC HÓA TRỊ:
Ta kiểm chứng một số công thức:
Chú ý: Dù hóa trị là số La Mã nhưng khi tính toán vẫn như chữ số.
Ví dụ: Hóa trị I (như số 1); Hóa trị IV (như số 4)…
K2O
Al2O3
III II
I II
I x 2
(kết quả là 2)
III x 2
(kết quả là 6)
II x 1
(kết quả là 2)
II x 3
(kết quả là 6)
I x 2 = II x 1
III x 2 = II x 3
Vậy em nào hãy rút ra qui tắc hóa trị?
QUI TẮC HÓA TRỊ:
Trong công thức hóa học, tích của chỉ số và hóa trị của nguyên tố này bằng tích của chỉ số và hóa trị của nguyên tố kia.

Quy tắc này đúng cả khi A hoặc B là một nhóm nguyên tử
Công thức chung của hợp chất:
Trong đó: a, b là hóa trị của A, B
x, y là chỉ số của A, B
Theo quy tắc hóa trị:

Lưu ý:
→ Công thức hóa học đó viết sai
Ví dụ:
II
IV
I
III
SAI
?
4 x II
1 x IV
?
1 x I
1 x III
?
Ví dụ:
II
IV
I
III
Đúng
=
2 x II
1 x IV
=
3 x I
1 x III
=
Bài 7(38) Hãy chọn CTHH phù hợp với hóa trị IV của nitơ trong số các công thức cho sau: NO, N2O3, N2O, NO2
CỦNG CỐ
Đáp án: NO2
Bài 8b(38) Hãy chọn CTHH đúng trong số các công thức sau đây:
A. BaPO4 B. Ba2PO4 C. Ba3PO4 D. Ba3(PO4)2
Đáp án: Ba3(PO4)2
- Các em về xem phần 2 vận dụng.
- Học bài, làm BT từ 1 đến 5 trong SGK.
DẶN DÒ:
Xin chân thành cảm ơn
các thầy, cô giáo và các em học sinh!