Bài 10. Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh (Tĩnh dạ tứ)

trung học cơ sở nam cao
NGỮ VĂN LỚP 7
Giáo viên: Phạm Tiến Dũng
KIỂM TRA BÀI CŨ:
1.Điền từ th�ch hỵp vào bản dịch thơ "Xa ng�m th�c nĩi L�"của
Tương Như. N�u nh�ng n�t ch�nh vỊ n�i dung v� nghƯ thu�t cđa b�i th�.
Nắng rọi Hương Lô khói tía bay,
.. trông dòng thác trước sông này.
Nước ... thẳng xuống ba nghìn thước,
Tưởng dải Ngân Hà ... khỏi mây.
Xa
-
bay
-
tuột
b. Ta
-
bay
-
tuột
c. Ta
-
tuôn
-
tuột
d. Ta
-
bay
-
lạc.
a.
I. TÌM HIỂU CHUNG
1.Tác giả:
Tiết 37
V�n b�n:
2.Tác phẩm:
I.TÌM HIỂU CHUNG :
1.Tác giả:
2. Tác phẩm:
* Thể thơ: Cổ thể.
Tiết 37
V�n b�n:
1, Lộ tòng kim dạ bạch
Nguyệt thị cố hương minh.
(Sương từ đêm nay trắng xoá
Trăng là ánh sáng của quê nhà)
2, Cộng khan minh nguyệt ưng thuỳ lệ
Nhất phiến hương tâm ngũ xứ đồng.
(Xem trăng sáng, có lẽ cùng rơi lệ
Một mảnh tình quê, năm anh em ở năm nơi đều giống nhau)
(Bạch Cư Dị- T� Hà Nam trải cơn li loạn)
(Đỗ Phủ - Được thư em Xá)
* Vài vần thơ với chủ đề "Vọng nguyệt hoài hương"
I.TÌM HIỂU CHUNG :
1.Tác giả:
2. Tác phẩm:
* Thể thơ: Cổ thể.
* Chủ đề: Vọng nguyệt hoài hương.
II. Đọc - hiểu văn bản:

Tiết 37
V�n b�n:
Phiên âm:
T�nh d� t�
CẢM NGHĨ TRONG ĐÊM THANH TĨNH
Sàng tiền minh nguyệt quang,
Nghi thị địa thượng sương.
Cử đầu vọng minh nguyệt,
Đê đầu tư cố hương.
Lý Bạch
Nguyên văn chữ Hán:

? ? ?

? ? ? ? ?

? ? ? ? ?

? ? ? ? ?

? ? ? ? ?.
Dịch thơ:
Đầu giường ánh trăng rọi,
Ngỡ mặt đất phủ sương.
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng,
Cúi đầu nhớ cố hương.
(Tương Như dịch)
Đê đầu tư cố hương.
(Lý Bạch)
Sàng tiền minh nguyệt quang,
Nghi thị địa thượng sương.
Cử đầu vọng minh nguyệt,
Phiên âm:
I.TÌM HIỂU CHUNG
1.Tác giả:
2. Tác phẩm:
* Thể thơ: Cổ thể.
* Chủ đề: Vọng nguyệt hoài hương.
II. Đọc - hiểu văn bản
Tiết 37
V�n b�n:
* Hai câu đầu:
Phiên âm:
S�ng tiỊn minh nguyƯt quang,
Nghi th� ��a th�ỵng s��ng.
Dịch thơ:
Đầu giường ánh trăng rọi,
Ngỡ mặt đất phủ sương.
Hai câu đầu:
Nghi th�: ngì l�, t��ng l� --> ánh trăng vằng vặc, trong không gian tĩnh lặng , tác giả liên tưởng là sương trên mặt đất .
--> H�nh �nh th� d�ch víi từ "rọi"không diễn tả hết sự chan hòa, tràn ngập của ánh trăng...
Minh nguyệt quang:
ánh trăng rọi:
ánh trăng chiếu sáng ở trạng thái tự nhiên, lan toả,
bao trùm.
ánh trăng chiếu thành luồng, có chủ đích, như tìm
đến nhà thơ.
Địa thương sương:
-> Cảm nhận về trăng, một khoảnh khắc suy nghĩ
--> Một hình ảnh thơ tuyệt đẹp, thể hiện sự cảm nhận tinh tế.
I.TÌM HIỂU CHUNG
1.Tác giả:
2. Tác phẩm:
* Thể thơ: Cổ thể.
* Chủ đề: Vọng nguyệt hoài hương.
II. Đọc - hiểu văn bản
*/ Hai caõu ủa�u:
Cảnh đêm thanh tĩnh với ánh trăng vằng vặc, chan hòa, lung linh, huyền ảo.

Tiết 37
V�n b�n:
*/ Hai câu cuối:

Phiên âm:
Cử đầu vọng minh nguyệt,
Đê đầu tư cố hương.
Dịch thơ:
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng,
Cúi đầu nhớ cố hương.
Đưa tầm mắt qua sự vật.
-->Dịch "nhìn" đã giảm một phần độ biểu cảm của câu thơ...
(Từ đồng nghĩa "nhìn": trông, ngó, ngắm, dòm, xem.)
--> "Nhìn" hài hòa âm điệu.
"Vọng":
Hướng về một phía xa với cả tâm hồn, bao hàm sự
ngưỡng mộ, ưu ái.
"Nhìn":
*/ Các động từ:
Cử (đầu) -> Vọng (minh nguyệt)

Đê (đầu) -> Tư (cố hương)
Hai câu cuối:
Hai câu cuối:
Phiên âm:
Cử đầu vọng minh nguyệt,
Đê đầu tư cố hương.
Dịch thơ:
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng,
Cúi đầu nhớ cố hương.
*/ Các động từ:
Cử (đầu) -> Vọng (minh nguyệt)

Đê (đầu) -> Tư (cố hương)
=>>
- Diễn tả hành động -> thể hiện tâm trạng của nhà thơ.
- Liên kết, tạo nên tính thống nhất, liền mạch của cảm xúc trong bài thơ.
-Số lượng chữ:
- Cấu trúc ngữ pháp:
-Thanh:
Bằng nhau.
Giống nhau.
Khác nhau.
-Từ loại:
Như nhau.
* Hai câu thơ cuối đối nhau
PHÉP ĐỐI TRONG THƠ CỔ THỂ
"Đầu" trùng thanh, trùng chữ ( chỉ được dùng đối trong thơ cổ thể).
--> Tăng nhạc tính.Tạo vẻ đẹp cân đối, hài hoà cho b�i th�.
-> Tạo sự hài hoà, cân đối; lời thơ trôi chảy, nhịp nhàng, có nhạc điệu; ý thơ được nhấn mạnh...
--> Tạo sự độc đáo, sáng tạo khi thể hiện một chủ đề quen thuộc
"Vọng nguyệt hoài hương".
Hai câu cuối:
Phiên âm:
Cử đầu vọng minh nguyệt,
Đê đầu tư cố hương.
Dịch thơ:
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng,
Cúi đầu nhớ cố hương.
*/ Các động từ:
Cử (đầu) -> Vọng (minh nguyệt)

Đê (đầu) -> Tư (cố hương)
=>>
- Diễn tả hành động -> thể hiện tâm trạng của nhà thơ.
- Liên kết, tạo nên tính thống nhất, liền mạch của cảm xúc trong bài thơ.
"Cúi đầu tư cố hương":
Diễn tả tâm trạng: nỗi nhớ quê tha thiết, sự tủi
hổ của người tha hương...
I. Tìm hiểu chung
1.Tác giả:
2. Tác phẩm:
* Thể thơ: Cổ thể.
* Chủ đề: Vọng nguyệt hoài hương.
II. Đọc - hiểu văn bản:
*/ Hai caõu ủa�u:
C�nh �êm thanh tĩnh với ánh trăng vằng vặc, chan hòa, lung linh, huyền ảo.
*/ Hai câu cuối:
Nỗi nhớ quê hương tha thiết, s� tđi hỉ trong lòng khách xa nhà.
III. TỔNG KẾT: Ghi nhớ SGK.
Tiết 37
V�n b�n:
Mộ Lí Bạch ở Thanh Sơn huyện Đương Đồ
NHẬN XÉT VỀ HAI CÂU THƠ DỊCH BÀI " TĨNH DẠ TỨ":

Gỵi �: �Ịu nêu tương đối đủ ý, tình cảm của bài thơ.
Điểm khác:
- Lí Bạch không dùng phép so sánh; "sương" chỉ xuất hiện trong cảm nghĩ của nhà thơ.
Bài thơ ẩn chủ ngữ, không nói rõ là Lí Bạch.
-Năm động từ trong bài " Tĩnh dạ tứ" ở hai câu thơ này chỉ còn ba. Bài thơ còn cho ta biết tác giả ngắm trăng thế nào...
Đêm thu trăng sáng như sương
Lý Bạch ngắm cảnh nhớ thương quê nhà.
Cảm nghĩ đêm thanh tĩnh
Trửụực giửụứng ngaộm aựnh traờng soi
Ngụừ laứ maởt ủaỏt sửụng rụi nheù nhaứng
Ngaồng ủa�u thaỏy aựnh traờng vaứng
Cuựi ủa�u thửụng nhụự voõ vaứn coỏ hửụng.
Cảm nghĩ đêm thanh tĩnh
ẹa�u giửụứng traờng saựng chan hoứa
Traờng lan maởt ủaỏt ngụừ laứ sửụng ủeõm,
Ngaồng ủa�u traờng toaỷ eõm ủe�m
Cuựi ủa�u da dieỏt nhụự mie�n queõ xửa.


Thử dịch " Tĩnh dạ tứ" theo thể câu lục bát:
Câu hỏi củng cố:
Em hãy đọc lại phần phiên âm và bản dịch thơ (của Tương Như) bài thơ Cảm nghĩ đêm thanh tĩnh. Nêu những nội dung cần ghi nhớ trong bài học hôm nay?
* Dịch thơ:
Đầu giường ánh trăng rọi,
Ngỡ mặt đất phủ sương.
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng,
Cúi đầu nhớ cố hương.
(Tương Như dịch.)
* Phiên âm:
Sàng tiền minh nguyệt quang,
Nghi thị địa thượng sương.
Cử đầu vọng minh nguyệt,
Đê đầu tư cố hương.
(Lí Bạch.)
* Nội dung cần ghi nhớ: Với những từ ngữ giản dị mà tinh luyện, bài thơ đã thể hiện một cách nhẹ nhàng mà thấm thía tình quê hương của một người sống xa nhà trong đêm trăng thanh tĩnh.
Về nhà
1, Học thuộc lòng phiên âm và bản dịch thơ của Tương Như bài thơ Tĩnh dạ tứ.
2, Sưu tầm hai bài thơ của Lí Bạch.
3, Soạn bài: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê.
trung học cơ sở nam cao
NGỮ VĂN LỚP 7
Giáo viên: Phạm Tiến Dũng