Bài 10. Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh (Tĩnh dạ tứ)

Chào mừng các thầy cô về dự hội giảng cụm Thuỵ Phong
Bài dạy : Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
( Tĩnh dạ tứ )
Người thực hiện : Đặng Thị Nga
Kiểm tra bài cũ :
Câu hỏi 1: Nêu một vài nét chính về nhà thơ Lí Bạch?

Lí Bạch : (701-762), tự là Thái Bạch, hiệu là Thanh Liên cư sĩ
Ông là nhà thơ nổi tiếng của Trung Quốc thời Đường và được mệnh danh là "tiên thơ", thể hiện một hồn thơ tự do hào phóng
Văn bản : Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
( Tĩnh dạ tứ )
Lí Bạch
I. Đọc - hiểu chú thích văn bản
1. Tác giả : Lí Bạch
2. Hoàn cảnh sáng tác: bài thơ được sáng tác khi ông đang ở xa quê và xa mãi chưa về được
Văn bản : Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
( Tĩnh dạ tứ )
Lí Bạch
I. Đọc - hiểu chú thích văn bản
1. Tác giả : Lí Bạch
2. Hoàn cảnh sáng tác bài thơ: ông sáng tác bài thơ khi ông đang ở xa quê và xa mãi chưa về được
Phiên âm:
Sàng tiền/ minh nguyệt quang
Nghi thị/ địa thượng sương
Cử đầu/ vọng minh nguyệt
Đê đầu / tư cố hương
Dịch thơ:
Đầu giường ánh trăng rọi
Ngỡ mặt đất phủ sương
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng
Cúi đầu nhớ cố hương
? Giải nghĩa các tiếng trong nhan đề của bài thơ ?
- "Tĩnh": yên lặng, yên tĩnh
- "Dạ": đêm
- "Tứ": suy nghĩ nhớ nhung, hoài niệm, mạch tư duy lối nghĩ
Văn bản : Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
( Tĩnh dạ tứ )
Lí Bạch
I. Đọc - hiểu chú thích văn bản
1. Tác giả : Lí Bạch
2. Hoàn cảnh sáng tác bài thơ: ông sáng tác bài thơ khi ông đang ở xa quê và xa mãi không về được
Văn bản : Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
( Tĩnh dạ tứ )
Lí Bạch
I. Đọc - hiểu chú thích văn bản
1. Tác giả : Lí Bạch
2. Hoàn cảnh sáng tác bài thơ
II. Đọc- hiểu nội dung văn bản
1. Cấu trúc văn bản
Phiên âm
Sàng tiền minh nguyệt quang
Nghi thị địa thượng sương
Cử đầu nhìn trăng sáng
Đê đầu tư cố hương
Dịch nghĩa
Đầu giường ánh trăng rọi
Ngỡ mặt đất phủ sương
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng
Cúi đầu nhớ cố hương
- Thể thơ :
- Phương thức biểu đạt:
- Nhân vật trữ tình:
- Bố cục : 2 phần
- Đề tài:
Bài thơ " Tĩnh dạ tứ" viết về đề tài nào sau đây?
Đề tài thiên nhiên- quê hương
Đề tài chiến tranh
Đề tài tình yêu
Đề tài tình bạn
Ngũ ngôn tứ tuyệt
Biểu cảm
Tg Lí Bạch

Thiên nhiên- quê hương (Vọng nguyệt hoài hương)

Văn bản : Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
( Tĩnh dạ tứ )
Lí Bạch
I. Đọc - hiểu chú thích văn bản
II. Đọc- hiểu nội dung văn bản
1. Cấu trúc văn bản
Phiên âm
Sàng tiền minh nguyệt quang
Nghi thị địa thượng sương
Dịch nghĩa
Đầu giường ánh trăng rọi
Ngỡ mặt đất phủ sương
2. Nội dung văn bản
a. Hai câu đầu
- Trạng thái thao thức, cảm xúc ngỡ ngàng của nhà thơ trước vẻ đẹp của ánh trăng
- Một đêm trăng rất sáng, một không gian tràn trề ánh trăng. Cảnh không chỉ đẹp vẻ dịu êm, yên tĩnh mà còn lung linh, huyền ảo, nên thơ
=> Nhà thơ phải là người yêu thiên nhiên, yêu trăng lắm mới có những khoảnh khắc ấy.
Văn bản : Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
( Tĩnh dạ tứ )
Lí Bạch
I. Đọc - hiểu chú thích văn bản
II. Đọc- hiểu nội dung văn bản
1. Cấu trúc văn bản
Phiên âm
Cử đầu vọng minh nguyệt
Đê đầu tư cố hương

Dịch nghĩa
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng
Cúi đầu nhớ cố hương
2. Nội dung văn bản
a. Hai câu đầu
b. Hai câu sau
"Vọng": không đơn thuần là nhìn mà còn là sự hướng tới chiều sâu, sự thưởng thức, chiêm ngưỡng
- Niềm say mê, sự thích thú của thi nhân trước vẻ đẹp của ánh trăng.
Văn bản : Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
( Tĩnh dạ tứ )
Lí Bạch
I. Đọc - hiểu chú thích văn bản
II. Đọc- hiểu nội dung văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Hai câu đầu
b. Hai câu sau
- Niềm say mê, sự thích thú của thi nhân trước vẻ đẹp của ánh trăng.
- Cử đầu <=> Đê đầu
Vọng <=> Tư
Minh nguyệt <=> Cố hương
Văn bản : Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
( Tĩnh dạ tứ )
Lí Bạch
I. Đọc - hiểu chú thích văn bản
II. Đọc- hiểu nội dung văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Hai câu đầu
b. Hai câu sau
Phiên âm
Cử đầu vọng minh nguyệt
Đê đầu tư cố hương

Dịch nghĩa
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng
Cúi đầu nhớ cố hương
- Niềm say mê, sự thích thú của thi nhân trước vẻ đẹp của ánh trăng.
? Có gì khác nhau giữa "quê hương" và "cố hương"?
- Quê hương là nơi ta sinh ra.
- Cố hương không chỉ là nơi ta sinh ra mà nó còn gắn với những kỉ niệm với người thân với bạn bè, với những ước mơ thời trai trẻ
Văn bản : Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
( Tĩnh dạ tứ )
Lí Bạch
I. Đọc - hiểu chú thích văn bản
II. Đọc- hiểu nội dung văn bản
1. Cấu trúc văn bản
Phiên âm
Cử đầu vọng minh nguyệt
Đê đầu tư cố hương

Dịch nghĩa
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng
Cúi đầu nhớ cố hương
2. Nội dung văn bản
a. Hai câu đầu
- Niềm say mê sự thích thú trước vẻ đẹp của ánh trăng
- Tình quê hương sâu nặng của nhà thơ
b. Hai câu sau
Như vậy qua phân tích tìm hiểu bài thơ, em thấy vầng trăng sáng trong thơ Lí Bạch thể hiện ý nghĩa nào sau đây ?
A. Biểu hiện tình yêu thiên nhiên
B. Biểu hiện tình yêu quê hương sâu nặng
C. Biểu hiện tình quê của Lí Bạch trong sáng, đầy ắp, nguyên vẹn
như vầng trăng
D. Cả ba ý trên
Bài tập trắc nghiệm:
Văn bản : Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
( Tĩnh dạ tứ )
Lí Bạch
I. Đọc - hiểu chú thích văn bản
II. Đọc- hiểu nội dung văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Hai câu đầu
b. Hai câu sau
3. ý nghĩa văn bản
a. Nghệ thuật
Bài thơ " Tĩnh dạ tứ" có những nét nghệ thuật đặc sắc nào sau đây?
Ngắn gọn, từ ngữ chọn lọc, tinh tế mà hàm súc
Phép đối sáng tạo
Dùng câu rút gọn lược chủ ngữ
Cả 3 ý A,B,C
Văn bản : Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
( Tĩnh dạ tứ )
Lí Bạch
I. Đọc - hiểu chú thích văn bản
II. Đọc- hiểu nội dung văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Hai câu đầu
b. Hai câu sau
3. ý nghĩa văn bản
a. Nghệ thuật
- Bài thơ ngắn gọn ( 20 chữ ), từ ngữ chọn lọc tinh tế, lời ít ý nhiều
- Sử dụng phép đối sáng tạo
- Dùng câu rút gọn lược chủ ngữ
b. Nội dung :
- Bài thơ đã thể hiện một cách nhẹ nhàng mà thấm thía tình yêu thiên nhiên và tình yêu quê hương sâu nặng của nhà thơ.
Văn bản : Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
( Tĩnh dạ tứ )
Lí Bạch
I. Đọc - hiểu chú thích văn bản
II. Đọc- hiểu nội dung văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Hai câu đầu
b. Hai câu sau
3. ý nghĩa văn bản
a. Nghệ thuật
b. Nội dung :
III. Luyện tập :
Câu 1: Nhận xét về mối quan hệ giữa tình và cảnh trong bài thơ?
=> Tình và cảnh hoà quyện trong bài thơ, tình vừa là nguyên nhân vừa là kết quả
Thao thức
ánh trăng sáng đầu giường
Sương phủ
Ngẩng đầu
Vầng trăng
Cúi đầu
Nhớ cố hương
Thấy
Ngỡ
Cho học sinh thảo luận nhóm:
Câu 2: Qua hai bài thơ " Xa ngắm thác núi Lư" và "Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh" em hiểu gì về tâm hồn và tài thơ Lí Bạch?
Qua hai bài thơ: " Xa ngắm thác núi Lư" và " Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh" ta cảm nhận được:
Tình yêu thiên nhiên mãnh liệt, tha thiết và tình yêu quê hương sâu nặng trong tâm hồn thi nhân
Ngôn ngữ thơ tinh luyện, cô đúc, lời ít, ý nhiều
Chân dung nhà thơ Lí Bạch
Văn bản : Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
( Tĩnh dạ tứ )
Lí Bạch
I. Đọc - hiểu chú thích văn bản
II. Đọc- hiểu nội dung văn bản
1. Cấu trúc văn bản
2. Nội dung văn bản
a. Hai câu đầu
b. Hai câu sau
3. ý nghĩa văn bản
a. Nghệ thuật
- Bài thơ ngắn gọn ( 20 chữ ), từ ngữ chọn lọc tinh tế, lời ít ý nhiều
- Sử dụng phép đối sáng tạo
- Dùng câu rút gọn lược chủ ngữ
b. Nội dung :
- Bài thơ thể hiện một cách nhẹ nhàng mà thấm thía tình yêu thiên nhiên và tình yêu quê hương sâu năng của tác giả
III. Luyện tập
IV. Dặn dò:
Học thuộc lòng bài thơ
Nắm được giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ
Soạn bài : "Hồi hương ngẫu thư"