Bài 10. Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh (Tĩnh dạ tứ)

Ngành giáo dục thái thụy
Môn ngữ văn 7
Giáo viên: Hoàng Văn Tuấn
Đơn vị: Trường THCS Thụy Dũng
NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG
Các thầy cô giáo về dự hội giảng
KIỂM TRA BÀI CŨ
? Đọc thuộc lòng phần phiên âm và dịch thơ bài thơ “Xa ngắm thác núi Lư”? Cho biết nội dung và nghệ thuật của bài thơ ấy?
Đáp án:
Phiên âm
Nhật chiếu Hương Lô sinh tử yên,
Dao khan bộc bố quải tiền xuyên.
Phi lưu trực há tam thiên xích,
Nghi thị Ngân Hà lạc cửu thiên.
Dịch thơ
Nắng rọi Hương Lô khói tía bay,
Xa trông dòng thác trước sông này.
Nước bay thẳng xuống ba nghìn thước,
Tưởng dải Ngân Hà tuột khỏi mây.
(Tương Như dịch)
+ Nghệ thuật:
- Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.
- Hình ảnh thơ tráng lệ, huyền ảo
- Ngôn ngữ giàu chất tạo hình, điêu luyện…
+ Nội dung:
Bài thơ miêu tả một cách sinh động vẻ đẹp từ xa của thác nước chảy từ đỉnh Hương Lô thuộc dãy núi Lư.
CẢM NGHĨ TRONG ĐÊM THANH TĨNH
Tiết 40; văn bản:
Lý Bạch
(Tĩnh dạ tứ)
CẢM NGHĨ TRONG ĐÊM THANH TĨNH
-Lý Bạch-
i. đọc - hiểu chú thích.
1. Đọc
2. Chú thích
a. Tác giả:
(Tĩnh dạ tứ)
- Đọc chậm, diễn cảm, thể hiện nỗi buồn mênh mang
- Lý Bạch: Là người yêu thiên nhiên, đặc biệt là yêu trăng.
b. Tác phẩm:
* Hoàn cảnh sáng tác:
- Khi tác giả ở xa quê
* Chủ đề của bài thơ
Vọng nguyệt hoài hương
(trông trăng nhớ quê)
* Phương thức biểu đạt
- Biểu cảm qua miêu tả
Phiên âm:
Sàng tiền minh nguyệt quang,
Nghi thị địa thượng sương.
Cử đầu vọng minh nguyệt,
Đê đầu tư cố hương.
Dịch nghĩa:
Ánh trăng sáng đầu giường,
Ngỡ là sương trên mặt đất.
Ngẩng đầu ngắm vầng trăng sáng,
Cúi đầu nhớ quê cũ.
Dịch thơ:
Đầu giường ánh trăng rọi,
Ngỡ mặt đất phủ sương.
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng,
Cúi đầu nhớ cố hương.
( Tương Như dịch )
TiÕt 40; v¨n b¶n:
* Thể thơ:
Ngũ ngôn cổ thể.
CẢM NGHĨ TRONG ĐÊM THANH TĨNH
-Lý Bạch-
TiÕt 40; v¨n b¶n:
i. đọc - hiểu chú thích.
ii. đọc - hiểu Văn bản.
1. Cấu trúc:
Hai câu đầu
Hai câu cuối
2 phần
Đầu giường ánh trăng rọi,

Ngỡ mặt đất phủ sương.

Ngẩng đầu nhìn trăng sáng,

Cúi đầu nhớ cố hương.
(Tương Như dịch)
CẢM NGHĨ TRONG ĐÊM THANH TĨNH
-Lý Bạch-
(Tĩnh dạ tứ)
TiÕt 40; v¨n b¶n:
i. đọc - hiểu chú thích.
ii. đọc - hiểu Văn bản.
1. Cấu trúc:
2 phần.
2. Nội dung.
a. Hai câu đầu
- Sàng: cho biết nhà thơ đang nằm trên giường.
-Nghi (ngỡ là), sương: Trăng sáng quá chuyển thành màu trắng giống như sương trên mặt đất -> Cả bầu trời, mặt đất đều ngập ánh trăng.
Tâm trạng nhà thơ trăn trở, thao thức trong một đêm trăng sáng .
Phiên âm
Sàng tiền minh nguyệt quang,

Nghi thị địa thượng sương.
Dịch nghĩa
Ánh trăng sáng đầu giường,

Ngỡ là sương trên mặt đất.
Đầu giường ánh trăng rọi,

Ngỡ mặt đất phủ sương.
Dịch thơ
CẢM NGHĨ TRONG ĐÊM THANH TĨNH
-Lý Bạch-
(Tĩnh dạ tứ)
TiÕt 40; v¨n b¶n:
i. đọc - hiểu chú thích.
ii. đọc - hiểu Văn bản.
1. Cấu trúc:
2 phần.
2. Nội dung.
a. Hai câu đầu.
Tâm trạng nhà thơ trăn trở, thao thức trong một đêm trăng sáng .
b. Hai câu cuối.
- "C? d?u" (ngẩng đầu): là động tác hướng ngoại, tâm hồn hòa nhập với thiên nhiên tươi đẹp.
- "Dờ d?u" (cỳi đầu): Là động tác hướng nội, trĩu nặng tâm tư, thoát khỏi mọi vật xung quanh để tưởng nhớ.
- Vọng minh nguyệt: nhìn trăng sáng.
-> Đều diễn tả hoạt động của con người.
- Tư cố hương: Nhớ quê cũ.
Phiên âm
Dịch nghĩa
Cử đầu vọng minh nguyệt,
Đê đầu tư cố hương.
Ngẩng đầu ngắm vầng trăng sáng,
Cúi đầu nhớ quê cũ.
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng,
Cúi đầu nhớ cố hương.
Dịch thơ
- Số lượng chữ:
- Cấu trúc ngữ pháp:
-Thanh:
Bằng nhau
Giống nhau
Khác nhau
- Từ loại:
(“Đầu” trùng thanh, trùng chữ - chỉ được dùng đối trong thơ cổ thể).
Như nhau
CẢM NGHĨ TRONG ĐÊM THANH TĨNH
-Lý Bạch-
(Tĩnh dạ tứ)
TiÕt 40 v¨n b¶n:
i. đọc - hiểu chú thích.
ii. đọc - hiểu Văn bản.
1. Cấu trúc:
2 phần.
2. Nội dung.
a. Hai câu đầu.
b. Hai câu cuối.
Tâm trạng nhà thơ trăn trở, thao thức trong một đêm trăng sáng .
CẢM NGHĨ TRONG ĐÊM THANH TĨNH
-Lý Bạch-
(Tĩnh dạ tứ)
TiÕt 40 v¨n b¶n:
i. đọc - hiểu chú thích.
ii. đọc - hiểu Văn bản.
1. Cấu trúc:
2 phần.
2. Nội dung.
a. Hai câu đầu.
b. Hai câu cuối.
Tâm trạng nhà thơ trăn trở, thao thức trong một đêm trăng sáng .
Phiên âm
Dịch nghĩa
Cử đầu vọng minh nguyệt,
Đê đầu tư cố hương.
Ngẩng đầu ngắm vầng trăng sáng,
Cúi đầu nhớ quê cũ.
Dịch thơ
* Hai câu thơ cuối đối nhau
-> Tạo sự hài hoà, cân đối; lời thơ trôi chảy, nhịp nhàng, có nhạc điệu; ý thơ được nhấn mạnh...
-> Tạo sự độc đáo, sáng tạo khi thể hiện một chủ đề quen thuộc "Vọng nguyệt hoài hương".
=> Làm nổi bật tình cảm quê hương luôn thường trực trong lòng tác giẳ.
Đầu giường ánh trăng rọi,
Ngỡ mặt đất phủ sương.
Nhớ quê, thao thức không ngủ được, nhìn trăng. Nhìn trăng, lại càng nhớ quê.
CẢM NGHĨ TRONG ĐÊM THANH TĨNH
-Lý Bạch-
(Tĩnh dạ tứ)
TiÕt 40 v¨n b¶n:
i. đọc - hiểu chú thích.
ii. đọc - hiểu Văn bản.
1. Cấu trúc:
2 phần.
2. Nội dung.
a. Hai câu đầu.
b. Hai câu cuối.
Tâm trạng nhà thơ trăn trở, thao thức trong một đêm trăng sáng .
Nhớ quê, thao thức không ngủ được, nhìn trăng. Nhìn trăng, lại càng nhớ quê.
iii. ý nghĩa văn bản.
1. Nghệ thuật.
2. Nội dung.
Ghi nhớ (sgk-tr124)
iv. Luyện tập.
Phiên âm:
Sàng tiền minh nguyệt quang,
Nghi thị địa thượng sương.
Cử đầu vọng minh nguyệt,
Đê đầu tư cố hương.
Dịch nghĩa:
Ánh trăng sáng đầu giường,
Ngỡ là sương trên mặt đất.
Ngẩng đầu ngắm vầng trăng sáng,
Cúi đầu nhớ quê cũ.
Dịch thơ:
Đầu giường ánh trăng rọi,
Ngỡ mặt đất phủ sương.
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng,
Cúi đầu nhớ cố hương.
( Tương Như dịch )
Nghi
Cử
Vọng
Đê
tư
- Từ ngữ giản dị và tinh luyện, phép đối tài tình, ngôn ngữ thơ chọn lọc, sử dụng động từ đặc sắc tạo cảm xúc liền mạch cho bai thơ.
- Bài thơ thể hiện một cách nhẹ nhàng mà thấm thía tình quê hương của một người sống xa nhà trong đêm trăng thanh tĩnh.
CẢM NGHĨ TRONG ĐÊM THANH TĨNH
-Lý Bạch-
(Tĩnh dạ tứ)
TiÕt 40 v¨n b¶n:
i. đọc - hiểu chú thích.
ii. đọc - hiểu Văn bản.
1. Cấu trúc:
2 phần.
2. Nội dung.
a. Hai câu đầu.
b. Hai câu cuối.
Tâm trạng nhà thơ trăn trở, thao thức trong một đêm trăng sáng .
Nhớ quê, thao thức không ngủ được, nhìn trăng. Nhìn trăng, lại càng nhớ quê.
iii. ý nghĩa văn bản.
1. Nghệ thuật.
2. Nội dung.
Ghi nhớ (sgk-tr124)
iv. Luyện tập.
A. Đăng sơn ức hữu (lên núi nhớ bạn)
B. Vọng nguyệt hoài hương (trông trăng nhớ quê)
C. Sơn thuỷ hữu tình (non nước hữu tình)
D. Tức cảnh sinh tình (trước cảnh sinh tình)
Bài tập trắc nghiệm
1. Chủ đề của bài thơ là:
A. Tự sự. B. Miêu tả
C. Biểu cảm D. Biểu cảm qua miêu tả
2. Bài thơ được viết theo phương thức biểu đạt nào?
Biểu hiện tình yêu thiên nhiên
Biểu hiện tình yêu quê hương sâu nặng
Biểu hiện tình quê của tác giả trong sáng như vầng trăng
Cả 3 ý trên
3. Ánh trăng trong bài thơ có ý nghĩa nào sau đây?
CẢM NGHĨ TRONG ĐÊM THANH TĨNH
-Lý Bạch-
(Tĩnh dạ tứ)
TiÕt 40 v¨n b¶n:
i. đọc - hiểu chú thích.
ii. đọc - hiểu Văn bản.
1. Cấu trúc:
2 phần.
2. Nội dung.
a. Hai câu đầu.
b. Hai câu cuối.
Tâm trạng nhà thơ trăn trở, thao thức trong một đêm trăng sáng .
Nhớ quê, thao thức không ngủ được, nhìn trăng. Nhìn trăng, lại càng nhớ quê.
iii. ý nghĩa văn bản.
1. Nghệ thuật.
2. Nội dung.
Ghi nhớ (sgk-tr124)
iv. Luyện tập.
- Tình yêu quê hương sâu sắc..
- Đó là tình cảm luôn thường trực trong lòng tác giả.
- Đó là tình yêu thiên nhiên, rộng mở với thiên nhiên gắn với lòng yêu quê hương sâu sắc
Phiên âm:
Sàng tiền minh nguyệt quang,
Nghi thị địa thượng sương.
Cử đầu vọng minh nguyệt,
Đê đầu tư cố hương.
Dịch nghĩa:
Ánh trăng sáng đầu giường,
Ngỡ là sương trên mặt đất.
Ngẩng đầu ngắm vầng trăng sáng,
Cúi đầu nhớ quê cũ.
Dịch thơ:
Đầu giường ánh trăng rọi,
Ngỡ mặt đất phủ sương.
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng,
Cúi đầu nhớ cố hương.
( Tương Như dịch )
Củng cố:
CẢM NGHĨ TRONG ĐÊM THANH TĨNH
-Lý Bạch-
(Tĩnh dạ tứ)
TiÕt 40 v¨n b¶n:
i. đọc - hiểu chú thích.
ii. đọc - hiểu Văn bản.
1. Cấu trúc:
2 phần.
2. Nội dung.
a. Hai câu đầu.
b. Hai câu cuối.
Tâm trạng nhà thơ trăn trở, thao thức trong một đêm trăng sáng .
Nhớ quê, thao thức không ngủ được, nhìn trăng. Nhìn trăng, lại càng nhớ quê.
iii. ý nghĩa văn bản.
1. Nghệ thuật.
2. Nội dung.
Ghi nhớ (sgk-tr124)
iv. Luyện tập.
Xin trân trọng cảm ơn
các thầy cô giáo
và các em học sinh
đã tham dự tiết học này