Bài 10. Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh (Tĩnh dạ tứ)

Giáo viên thực hiện: Trần Thị Hà
Trường THCS Thạch Bỡnh
Nhiệt liệt chào mừng
Các thầy cô giáo về dự thao giảng

Môn ngữ văn 7
1. Tác giả (701 - 762)
Lý Bạch làm thơ từ rất sớm, 15 tuổi ông đã có bài thơ nổi tiếng, 16 tuổi ông nổi tiếng khắp kinh thành Tứ Xuyên.
- Nam 41 tuổi khi vào kinh đô Trường An ông đã gặp nhà thơ Hạ Tri Chương và kết bạn rượu với Hạ Tri Chương.
Thơ của ông khi thỡ lãng mạn bay bổng khi thỡ trầm lắng suy tư.
- Ông thường viết rất hay và thành công về thiên nhiên, tỡnh bạn, tỡnh quê đặc biệt là đề tài về trang.
2. Tác phẩm
Sáng tác khi tác giả xa quê.
- Chủ đề: Ngắm trăng - nhớ quê hương.
(Tĩnh dạ tứ)
cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
(Tĩnh dạ tứ)
Lý Bạch
Dầu giường ánh trang rọi,
Ngỡ mặt đất phủ sương.
Ngẩng đầu nhỡn trang sáng,
Cúi đầu nhớ cố hương.
( Tương Như dịch )
Dịch thơ :
ánh trang sáng đầu giường,
Ngỡ là sương trên mặt đất.
Ngẩng đầu ngắm vầng trang sáng,
Cúi đầu nhớ quê cũ.
Dịch nghĩa :
Phiên âm:
Sàng tiền minh nguyệt quang,
Nghi thị địa thượng sương.
Cử đầu vọng minh nguyệt,
Dê đầu tư cố hương.
Phiên âm:
S�ng tiỊn minh nguyƯt quang,
Giu?ng tru?c s�ng trang s�ng

Nghi th� ��a th�ỵng s��ng.
Hai câu đầu:
(Ánh trăng sáng trước giường)
(?) Dựa vào phần chú thích, em hãy giải thích nghĩa của các tiếng Hán vµ nghÜa cña c¶ c©u trong hai câu thơ?
Ngờ là đất trên sương
(Ngỡ là sương trên mặt đất)
Phiên âm:
S�ng tiỊn minh nguyƯt quang,

Dịch thơ:
Đầu giường ánh trăng rọi,
Ngỡ mặt đất phủ sương.
Hai câu đầu:
Phiên âm:
S�ng tiỊn minh nguyƯt quang,
Giu?ng tru?c s�ng trang s�ng
Nghi th� ��a th�ỵng s��ng.
Ng? l� d?t tr�n suong
Dịch thơ:
Đầu giường ánh trăng rọi,
Ngỡ mặt đất phủ sương.
Nếu thay từ sàng (giường) bằng một số từ khác, chẳng hạn như án (bàn), dỡnh (sân) ý thơ có thay đổi như thế nào?
- án (bàn) hoặc dỡnh (sân): gợi nên tư thế nhà thơ đang ngồi hoặc đứng ngắm trang.
- Sàng (giường): gợi tâm trạng thao thức của Lý Bạch. Nhà thơ nằm trên giường nhưng trằn trọc không ngủ được hoặc có thể ngủ rồi tỉnh mà không ngủ lại được nên nhỡn thấy ánh trang đầu giường.
Phiên âm
C? d?u v?ng minh nguy?t
D� d?u tu c? huong
Hai câu cuối:
Dịch thơ:
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng
Cúi đầu nhớ cố hương
Dịch nghĩa:
Ngẩng đầu ngắm vầng trăng sáng
Cúi đầu nhớ quê cũ
Phiên âm
C? d?u v?ng minh nguy?t
D� d?u tu c? huong
Dịch thơ:
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng
Cúi đầu nhớ cố hương
Em hóy so sỏnh cỏc c?m t? "c? d?u" v� "dờ d?u", "v?ng minh nguy?t" v� "tu c? huong"? T? dú, rỳt ra k?t lu?n v? phộp d?i ? 2 cõu tho n�y?
G?i ý:
(?) S? lu?ng ch? c?a cỏc b? ph?n tham gia d?i nhu th? n�o?
(?) C?u trỳc ng? phỏp c?a cỏc b? ph?n tham gia d?i nhu th? n�o?
(?) T? lo?i c?a cỏc t? ? hai cõu d?i nhau nhu th? n�o?
Câu hỏi thảo luận nhóm - bàn
(Thời gian: 3 phút)
- Số lượng chữ:
- Kiểu cấu trúc ngữ pháp:
- Thanh:
Bằng nhau
Giống nhau.
Khác nhau.
- Từ loại:
Như nhau.
PHÉP ĐỐI TRONG THƠ CỔ THỂ
"Đầu" trùng thanh, trùng chữ ( chỉ được dùng đối trong thơ cổ thể.)
Sàng tiền minh nguyệt quang,
Nghi thị địa thượng sương.
Cử đầu vọng minh nguyệt,
Dê đầu tư cố hương.
Tĩnh dạ tứ
(?) Bốn câu thơ trên được liên kết với nhau bởi những động từ nào?
(?) Tìm chủ ngữ của 5 động từ trên?
Sự thống nhất, liền mạch có thể được sơ đồ hoá như sau:
Nghi (thị sương)  Cử (đầu)  Vọng (minh nguyệt)




Đê (đầu)  Tư (cố hương)
Khoanh tròn vào câu trả lời đúng nhất

1.Nghệ thuật đặc sắc của bài thơ
A. Ngôn ng? giản dị, tự nhiên mà điêu luyện
B. Phép đối
C. Các động từ, thống nhất liền mạch.
D. Cả 3 ý trên

2. Nội dung chính của bài thơ.
A. Cảnh thiên nhiên trong một đêm trang đẹp.
B. Tỡnh yêu trang tha thiết của nhà thơ
C. Bài thơ đã thể hiện một cách nhẹ nhàng mà thấm thía tỡnh yêu quê hương của một người sống xa quê trong một đêm thanh tĩnh.
C
D
Ghi nhớ:
Với những từ ngữ giản dị mà tinh luyện, bài thơ đã thể hiện một cách nhẹ nhàng mà thấm thía tình quê hương của một người sống xa nhà trong đêm trăng thanh tĩnh.
LUYỆN TẬP:
Viết một đoạn văn ngắn (từ 5 – 7 câu)
nêu cảm nhận của em về một đêm trăng đẹp, thanh tĩnh?
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Học bài, làm bài tập.
Soạn bài : “Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê”:
- Đọc văn bản.
- Trả lời câu hỏi sgk.
- Sưu tầm tư liệu cho bài học.