Bài 10. Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh (Tĩnh dạ tứ)

KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1 :
Nêu sơ lược vài nét về tác giả Lý Bạch và đọc thuộc lòng phần phiên âm, dịch thơ của bài "XA NGẮM THÁC NÚI LƯ"
ĐÁP ÁN
- Là nhà thơ nổi tiếng của Trung Quốc đời Đường.
- Tuổi trẻ sống xa gia đình, đi du lịch, tìm đường lập công danh.
- Ông được mệnh danh là "Tiên thơ"
- Thơ ông biểu hiện tâm hồn tự do hào phóng.
- Ông viết nhiều bài hay về chiến tranh, thiên nhiên, tình yêu và tình bạn.
Câu 2 :
Qua bài thơ "Xa ngắm thác Núi Lư " em có cảm nhận gì về tâm hồn và tính cách của nhà thơ Lý Bạch. Đọc thuộc lòng phần phiên âm và dịch nghĩa.
ĐÁP ÁN
Qua bài thơ em thấy tình yêu thiên nhiên đằm thắm và tính cách mạnh mẽ hào phóng của tác giả.
Bài mới :
Văn học tiết 37
CẢM NGHĨ
TRONG ĐÊM THANH TĨNH
(Tĩnh dạ tứ)

LÝ BẠCH
I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHÚ THÍCH
Phiên âm
Sàng tiền minh nguyệt quang,
Nghi thị địa thượng sương.
Cử đầu vọng minh nguyệt,
Đê đầu tư cố hương.
Lý Bạch
Dịch nghĩa
A�nh trăng sáng đầu giường,
Ngỡ là sương trên mặt đất.
Ngẩng đầu ngắm vầng trăng sáng,
Cúi đầu nhớ quê cũ.
Dịch thơ
Đầu giường ánh trăng rọi,
Ngỡ mặt đất phủ sương.
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng,
Cúi đầu nhớ cố hương.
Tương Như dịch, trong thơ Đường, tập II,
NXB Văn học, Hà Nội, 1987

+Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt
+ Về vần :
Ở� câu 1 - 3 không vần
Câu 2 vần với câu 4 tiếng cuối (vần chân - bằng - ương)

? Giống với bài "Phò giá về kinh" (Trần Quang Khải)
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN
1. Hai câu đầu

"Sàng tiền minh nguyệt quang
Nghi thị địa thượng sương"

1. Hai câu đầu

"Sàng tiền minh nguyệt quang
Nghi thị địa thượng sương"

"Minh nguyệt quang"
? A�nh trăng sáng
"Địa thượng sương"
? Sáng trên mặt đất


? Cảnh trăng sáng yên tĩnh qua cảm nhận của tác giả.
2. Hai câu cuối

"Cử đầu vọng minh nguyệt
Đê đầu tư cố hương"

? Ngẩng đầu - Cúi đầu
? Động từ : Nghi, cử, vọng, đê, tư


(Sơ đồ hóa sự thống nhất liền mạch)


? Nhớ quê hương da diết đến sâu nặng của nhà thơ.
Dùng phép đối.


III. TỔNG KẾT
Ghi nhớ SGK / 124
IV. LUYỆN TẬP
Có người dịch Tĩnh dạ tứ thành hai câu thơ như sau :
Đêm thu trăng sáng như sương,
Lý Bạch ngắm cảnh nhớ thương quê nhà.
Dựa vào những điều đã phân tích ở trên, em hãy nhận xét về hai câu thơ dịch ấy. Nếu có thể, thử dịch thành bốn câu thơ theo nguyên thể hoặc theo thể lục bát.
Đáp án : Hai câu thơ dịch đã nêu được tương đối đủ ý, tình cảm của bài thơ
- Song cũng có mấy điểm khác :
+ Lý Bạch không dùng phép so sánh "Sương" chỉ xuất hiện trong cảm nghĩ của nhà thơ.
+ Bài thơ ẩn chủ ngữ, không nói rõ là Lý Bạch.
+ Năm động từ chỉ còn ba. Bài thơ còn cho ta biết tác giả ngắm cảnh như thế nào?

* DẶN DÒ
- Học thuộc lòng bài thơ "Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh"
- Học thuộc lòng ghi nhớ sgk/124
- Soạn phần đọc tìm hiểu của bài thơ "Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê"