Bài 10. Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh (Tĩnh dạ tứ)

Chào các em học sinh về dự tiết học này.
KIỂM TRA BÀI CŨ:
Em có nhận xét gì về Lí Bạch sau khi đọc bài thơ Xa ngắm thác Núi Lư?
Lí Bạch là một nhà thơ có lòng yêu thiên nhiên, có sự tưởng tượng phong phú đã vẽ nên cảnh thác núi Lư có vẻ đẹp huyền ảo.
GIỚI THIỆU BÀI:
Ngắm trăng nhớ quê là một đề tài lớn trong thơ ca. Bài cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh của Lí Bạch mà chúng ta học hôm nay là một minh chứng.
Tiết 37:
CẢM NGHĨ TRONG ĐÊM THANH TĨNH
( Lí Bạch )
Thực hiện: Lê Anh Chới, THCS Phan Chu Trinh, B.M.T
I/ ĐỌC, HIỂU CHÚ THÍCH
1/ Tác giả, tác phẩm:
Chú thích* sgk/ 123+124.
I/ ĐỌC, HIỂU CHÚ THÍCH.
1. Tác giả, tác phẩm:
Chú thichs* sgk/123+124.
II/ ĐỌC, HIỂU VĂN BẢN.
1. Đọc văn bản:
Ngắt nhịp 2/3, đọc nhẹ nhàng, truyền cảm.
2. Hiểu văn bản:
Bài thơ có thể chia làm mấy phần? Nội dung từng phần?
Gồm hai phần:
- Hai câu đầu: Tả trăng.
- Hai câu sau: Tả tâm trạng của nhà thơ.
Nhưng không tách bạch mà có sự hòa quyện nhau.
III/ PHÂN TÍCH
1/Nghệ thuật dùng phép đối
Câu hỏi:
Tìm các từ ngữ đối
nhau ở hai câu cuối.
Nêu nhận xét về
phépđối và tác dụng
của việc sử dụng
phép đối trong việc
biểuhiện tình quê
của tác giả.
Cử đầu vọng ( minh nguyệt )


Đê đầu tư ( cố hương )
Đối rất chỉnh ( động từ đối động từ,
danh từ đối danh từ, trắc đối bằng ).
Nỗi nhớ quê thầm lặng, da diết
của nhà thơ.
2/ Sự thống nhất liền mạch của suy tư cảm xúc trong bài thơ
Bài thơ có hai mươi chữ đã có năm động từ:
chỉ sự cảm nghĩ ( nghi, tư ), chỉ hoạt động
( vọng, cử, đê ). Các chủ ngữ bị lược bỏ, chỉ có
một chủ ngữ duy nhất: từ xưng hô của chủ
thể trữ tình đã tạo tính thống nhất, liền mạch
của suy tư, cảm xúc bài thơ. Có thể sơ đồ hóa
như sau:
Nghi ( thị sương ) cử đầu vọng ( minh nguyệt )


Đê đầu tư ( cố hương )
Câu hỏi:
Dựa vào bốn
động từ nghi
( ngỡ là ), cử
( ngẩng ), đê
( cúi ) và tư
( nhớ ) để chỉ
ra sự thống
nhất, liền
mạch của
suy tư, cảm
xúc trong bài
thơ.
IV/ TỔNG KẾT



Câu hỏi:
Nêu nhận xét
về nghệ thuật
và nội dung
của bài thơ.
1/ Nghệ thuật:
Bài thơ có bố cục hai phần nhưng không
tách biệt nhau, cảnh và tình có sự hòa quyện.
Ngôn ngữ thơ bình dị.
Dùng phép đối rất chỉnh.
2/ Nội dung:
Nỗi nhớ quê thầm lặng, da diết trong khoảnh
khắc đêm trăng của nhà thơ Lí Bạch
V/ LUYỆN TẬP
Có người dịch Tĩnh dạ tứ thành hai câu thơ như sau:
Đêm thu trăng sáng như sương
Lí Bạch ngắm cảnh nhớ thương quê nhà.
Dựa vào những điều phân tích ở trên, em hãy nhận xét về hai câu thơ dịch ấy.
YÊU CẦU TRẢ LỜI:
Hai câu thơ đã thể hiện được nội dung tinh thần của bài thơ nhưng chưa lột tả hết tâm trạng và nỗi niềm của nhà thơ trong đêm thanh tĩnh, vì tác giả đâu có chủ động để ngắm trăng, ánh trăng như sương chiếu vào căn phòng, tác giả vừa ngẩng đầu lên nhìn trăng thì lập tức lại cúi đầu xuống, vì chạnh lòng nhớ ánh trăng tuổi thơ trên núi Nga Mi, nhớ hình ảnh quê hương. Có thể dịch thành hai câu thơ khác như sau:
Trăng rọi đầu giường ngỡ là sương
Nhìn trăng lòng chạnh nhớ thương quê nhà.
HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ
Học thuộc phần phiên âm và phần dịch thơ của bài thơ, năm chắc hoàn cảnh sáng tác, nghệ thuật và nội dung của bài thơ.
Thử dịch bài thơ thành bốn câu thơ ngũ ngôn hay bốn câu lục bát.
Soạn bài thơ Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê của Hạ Tri Chương.
Cảm ơn các em đã tham gia xây dựng tiết học này.