Bài 10. Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh (Tĩnh dạ tứ)

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ
LỚP 7C
Ngữ văn
KIỂM TRA BÀI CŨ:
? Đọc thuộc lòng bài “Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến?

? Nêu nội dung và nghệ thuật của bài thơ
Văn bản:
CẢM NGHĨ TRONG ĐÊM THANH TĨNH
( Tĩnh dạ tứ)
Lý Bạch
Lí Bạch (701 - 762)
Chân dung Lí Bạch
Mộ Lý Bạch ở Thanh Sơn, huyện Đương Đồ


Vọng Nguyệt Hoài Viễn
(Trương Cửu Linh)


Hải thượng sinh minh nguyệt
Thiên nhai cộng thử thì
Tình nhân oán dao dạ
Cánh tịch khởi tương tư
Diệt chúc lân quang mãn
Phi y giác lộ ti
Bất kham doanh thủ tặng
Hoàn tẩm mộng giai kỳ.


Ngắm Trăng Nhớ Người Xa
(Nguyễn Hữu Bổng)



Vầng trăng mọc ở biển khơi,
Cùng chung một lúc góc trời soi chung.
Đêm xa ai đó sầu mong,
Thâu canh ai nhớ, mơ mòng nhớ ai?
Tắt đèn yêu bóng nga soi,
Khoác lên chiếc áo đượm mùi sương pha.
Khôn đem ánh sáng cho mà,
Ngủ đi trong mộng họa là gặp nhau.

Dạ Túc Sơn Tự
(Lý Bạch)

Nguy lâu cao bách xích
Thủ khả trích tinh thần
Bất cảm cao thanh ngữ
Khủng kinh thiên thượng nhân.

Đêm ở chùa trên núi
(Ðiệp Luyến Hoa)
Lầu cao dù trăm thước,
Tay hái được trăng sao.
Không dám lời to tiếng,
Kinh động đến trời cao.


Hoàng Hạc Lâu Tống
Mạnh Hạo Nhiên Chi Quảng Lăng
(Lý Bạch)

Cố nhân tây từ Hoàng Hạc lâu,
Yên hoa tam nguyệt hạ Dương Châu.
Cô phàm viễn ảnh bích không tận,
Duy kiến Trường Giang thiên tuế lâu.


Tại Lầu Hoàng Hạc, tiễn
Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng
(Ngô Tất Tố)

Bạn từ lầu Hạc lên đường,
Giữa mùa hoa khói Châu Dương xuôi dòng.
Bóng buồm đã khuất bầu không,
Trông theo chỉ thấy dòng sông bên trời.

Tĩnh dạ tứ

Dịch thơ:
Đầu giường ánh trăng rọi,
Ngỡ mặt đất phủ sương.
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng,
Cúi đầu nhớ cố hương.


Phiên âm:
Sàng tiền minh nguyệt quang,
Nghi thị địa thượng sương.
Cử đầu vọng minh nguyệt,
Đê đầu tư cố hương.


Dịch nghĩa:
Ánh trăng sáng đầu giường,
Ngỡ là sương trên mặt đất.
Ngẩng đầu ngắm vầng trăng sáng,
Cúi đầu nhớ quê cũ.


(Ánh trăng sáng đầu giường
Ngỡ là sương trên mặt đất)
- Cảnh vật:
+ Thời gian: đêm thanh tĩnh
+ Hình ảnh: “minh nguyệt quang”, “địa thượng sương”
 Ánh sáng
trăng bàng bạc, mờ ảo như sương đêm
Sàng tiền minh nguyệt quang,
Nghi thị địa thượng sương.
Sàng tiền minh nguyệt quang,
Nghi thị địa thượng sương.
Hình ảnh Lí Bạch luôn gắn liền với trăng
Cử đầu vọng minh nguyệt
Đê đầu tư cố hương
(Ngẩng đầu ngắm vầng trăng sáng
Cúi đầu nhớ quê cũ)
- Cảnh vật:
“minh nguyệt”  vẫn là ánh sáng trăng tràn ngập
- Tình: “tư cố hương”
 Nhớ quê
- Nghệ thuật:
Cử đầu (ngẩng đầu) > < đê đầu (cúi đầu)
Vọng minh nguyệt (nhìn trăng sáng) > < Tư cố hương (nhớ quê cũ)
không gian
phép đối
Cử đầu vọng minh nguyệt
Đê đầu tư cố hương
Cử đầu vọng minh nguyệt
Đê đầu tư cố hương
-Số lượng chữ:
- Cấu trúc ngữ pháp:
-Thanh:
Bằng nhau
Giống nhau
Khác nhau
- Từ loại:
“Đầu” trùng thanh, trùng chữ (chỉ được dùng đối trong thơ cổ thể).
Như nhau
CẢM NGHĨ TRONG ĐÊM THANH TĨNH
-Lý Bạch-
(Tĩnh dạ tứ)
3. Phân tích
TiÕt:37 v¨n b¶n
Phiên âm:
Sàng tiền minh nguyệt quang,
Nghi thị địa thượng sương.
Cử đầu vọng minh nguyệt,
Đê đầu tư cố hương.
Nghi (thị sương) → Cử (đầu) → Vọng (minh nguyệt)
Đê (đầu) → Tư (cố hương)
→ Các động từ tạo nên sự thống nhất, liền mạch trong cảm xúc.
Phiên âm:
Sàng tiền minh nguyệt quang,
Nghi thị địa thượng sương.
Cử đầu vọng minh nguyệt,
Đê đầu tư cố hương.
1. Nghệ thuật:
- Hệ thống động từ: Nghi, cử, vọng, đê, tư
- Phép đối
- Hình ảnh gần gũi, ngôn ngữ tự nhiên, bình dị
2. Nội dung:
Bài thơ thể hiện nhẹ nhàng nhưng thấm thía tình quê hương của một người sống xa nhà trong đêm thanh tĩnh.
TỔNG KẾT
A. Đăng sơn ức hữu (lên núi nhớ bạn)
B. Vọng nguyệt hoài hương (trông trăng nhớ quê)
C. Sơn thuỷ hữu tình (non nước hữu tình)
D. Tức cảnh sinh tình (trước cảnh sinh tình)
Bài tập trắc nghiệm
1. Chủ đề của bài thơ là:
A. Tự sự. B. Miêu tả
C. Biểu cảm D. Biểu cảm qua miêu tả
2. Bài thơ được viết theo phương thức biểu đạt nào?
Biểu hiện tình yêu thiên nhiên
Biểu hiện tình yêu quê hương sâu nặng
Biểu hiện tình quê của tác giả trong sáng như vầng trăng
Cả 3 ý trên
3. Ánh trăng trong bài thơ có ý nghĩa nào sau đây?
Nghi
Tiết 35: CẢM NGHĨ TRONG ĐÊM THANH TĨNH (Lí Bạch)
Cử
Vọng
Đê
Tư
Minh - quang
Nguyệt
Địa
Sương
Dạ
Sàng
TĨNH DẠ
TỨ
Cảnh
Nhà thơ (tình)