Bài 1. Từ ghép

Chào mừng quý thầy cô giáo
về dự giờ lớp 7B5 hôm nay !
Tiếng Việt: Tiết 3:
Từ GHéP
Trường THCS An Đà
Kiểm tra:
Lớp 6 các em đã được học về từ và cấu tạo từ TV. Hãy nhắc lại thế nào là từ ghép?
I, Các loại từ ghép:
1. Ví dụ:
1, Mẹ còn nhớ sự nôn nao, hồi hộp khi cùng bà ngoại đi tới gần ngôi trường và nỗi chơi vơi hốt hoảng khi cổng trường đóng lại.
( Lí Lan)
2, Cốm không phải thức quà của người vội; ăn cốm phải ăn từng chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ. Lúc bấy giờ ta mới thấy thu lại cả trong hương vị ấy, cái mùi thơm phức của lúa mới, của hoa cỏ dại ven bờ.
( Thạch Lam)

Ti?ng Vi?t. Ti?t 3: T? Ghộp
I.Các loại từ ghép
Quan sát các từ trong phần I (SGK, trang 13)
Cỏc t? ghộp:
b� ngo?i => b� + ngo?i


thom ph?c => thom + ph?c


- c� chua => c� + chua
Trong ba từ ghép trên, tiếng nào là tiếng chính, tiếng nào là tiếng phụ? Em có nhận xét gì về vị trí của hai tiếng chính và phụ trong từ?
C
P
C
P
C
P
=> Mỗi tiếng là một từ, từ chính đứng trước, từ phụ đứng sau
Ti?ng Vi?t. Ti?t 3: T? Ghộp
I.Các loại từ ghép
Cỏc t? ghộp:
b� ngo?i => b� + ngo?i

- thom ph?c => thom + ph?c

- c� chua => c� + chua
Xét về ý nghĩa thì từ nào nghĩa rộng hơn, từ nào nghĩa hẹp hơn? Từ nào bổ sung ý nghĩa cho từ nào?
=> Từ chính chỉ nghĩa, từ phụ chỉ nghĩa hẹp hơn)=> từ phụ bổ sung ý nghĩa cho từ chính.=> từ ghép chính phụ
3, Việc chuẩn bị quần áo mới, giày nón mới, cặp sách mới, tập vở mới, mọi thứ đâu đó sẵn sàng, khiến con cảm nhận được sự quan trọng của ngày khai trường.
4, Mẹ không lo, nhưng vẫn không ngủ được. Cứ nhắm mắt lại là dường như vang bên tai tiếng đọc bài trầm bổng.

Ti?ng Vi?t. Ti?t 3: T? Ghộp
I.Các loại từ ghép
Cỏc t? ghộp:
qu?n ỏo

- tr?m b?ng
Các từ ghép bên có phân ra tiếng chính, tiếng phụ không?
=> Các từ trên không phân ra tiếng chính, tiếng phụ. Chúng được tạo thành bởi các tiếng đều có nghĩa ngang nhau=> từ ghép đẳng lập
= quần + áo

= trầm + bổng
Qua đó em thấy có mấy loại từ ghép?
2. Ghi nhớ 1: SGK (trang 14)
BT nhanh: Các nhóm từ sau thuộc từ loại ghép gì?
a, mong ước, khỏe mạnh, chở che, yếu đuối, xa gần, tìm kiếm.
b, buồn phiền, hối hận, yên tĩnh, mẹ con, đi lại, non sông, buôn bán.
c, đường sắt, nhà khách, xanh biếc, ghế đẩu, vở toán.
Đáp án:
Nhóm a, b: Từ ghép đẳng lập.
Nhóm c: từ ghép chính phụ.
II, Nghĩa của từ ghép:
? So s¸nh nghÜa cña tõ “bµ ngo¹i” víi nghÜa cña tõ “bµ”, nghĩa của từ “thơm phức” với nghĩa của “ thơm”, em thấy có gì khác nhau?
Đáp án: -Nghĩa của từ “ bà ngoại” hẹp hơn nghĩa của từ “ bà”.
Nghĩa của từ “ thơm phức” hẹp hơn nghĩa của từ “ thơm”.
Từ ghép C-P có tính chất phân nghĩa.Nghĩa của từ ghép C-P hẹp hơn nghĩa của tiếng chính.
Ti?ng Vi?t. Ti?t 3: T? Ghộp
II. Nghĩa của từ ghép
Cỏc t? ghộp:
b� ngo?i b�
- Thom ph?c thom
Hãy quan sát các từ bên ?
Hãy so sánh nghĩa của từ ghép chính phụ với tiếng chính bên phải và rút ra nhận xét?
=>nghĩa hẹp hơn
=> nghĩa rộng hơn
Cỏc t? ghộp:
qu?n ỏo qu?n, ỏo
- tr?m b?ng tr?m, b?ng
Hãy so sánh nghĩa của từ ghép đẳng lập với các từ bên phải và rút ra nhận xét?
=>nghĩa rộng hơn, chỉ chung hơn
=> nghĩa hẹp hơn, cụ thể hơn
=>Từ ghép chính phụ có tính chất phân nghĩa.
=>Từ ghép đẳng lập có tính chất hợp nghĩa
2. Ghi nhớ 2: SGK (trang 14)
1. Ví dụ
III. Luyện tập: Bài tập 1/ 15.
Xếp các từ ghép: suy nghĩ, lâu đời, xanh ngắt, nhà máy, nhà ăn, chài lưới, cây cỏ, ẩm ướt, đầu đuôi, cười nụ theo bảng phân loại sau đây:

Bài 2 / 15: Điền thêm tiếng vào sau các tiếng dưới đây để tạo từ ghép chính phụ:
bút .... - thước.... -mưa....
Làm.... - ăn... - trắng....
Vui .... - nhát....
chì
kÎ
rào
quen
bám
xoá
tai
gan
Bài 3 / 15:Điền thêm tiếng vào sau các tiếng dưới đây để tạo thành từ ghép đẳng lập.
núi
sông
đồi
ham
thích
mê
xinh
đẹp
tươi
mặt
mũi
mày
học
tập
hỏi
tươi
đẹp
vui
BT 4 /15:T?i sao cú th? núi m?t cu?n sỏch, m?t cu?n v? m� khụng th? núi m?t cu?n sỏch v??
Dỏp ỏn:
Sách vở là từ ghép ĐL mang nghĩa khỏi quỏt, chỉ chung --> m?t cu?n sỏch v? :sai
- Sách, vở là chỉ vật tồn t?i dưới dạng cá thể nên có thể đếm được --> m?t cu?n sỏch, m?t cu?n v?: dỳng.
Trò chơi: Đuổi hình bắt chữ
Chủ đề: Từ ghép
Trầm, bổng
Trầm bổng
Trầm trầm
từ ghép
Hoa hồng
Chó bông
Tia nắng
Cầu vồng
Cây cối
Nhà cửa
Búp bê
Cười nói
Thác ghềnh
Núi non
CỦNG CỐ: T×m mét sè VD vÒ tõ ghÐp C-P vµ §-L.
DẶN DÒ:- BT 6, 7 – Học thuộc ghi nhớ và chuẩn bị bài “ Từ láy”.